ՆԵՐՍԷՍ ՊԱՏԳԱՄԱՒՈՐ (135)

Սոյն պատգամաւորութեան մասին տարբեր կը խօսին մեր երեք պատմագիրները, որոնք սկզբնական աղբիւրներու տեղ կ’անցնին։ Բուզանդի գրածին համեմատ, Ներսէս նախ մեծապայծառ փառօք եւ մեծաւ շքով մեծարուեցաւ Վաղէսէ (ԲԶՆ. 81), բայց երբ Վաղէսի տղան բժշկելու հրաւիրուեցաւ, նա ուղղափառ դաւանութիւնը պայման դրաւ եւ 15 օր պայմանաժամ տուաւ (ԲԶՆ. 88), բայց Վաղէս չհամակերպեցաւ եւ տղան մեռաւ։ Վաղէս զայրանալով կ’ուզէր Ներսէսը չարամահ առնել, բայց իր աւագանիին միջնորդութեանը վրայ աքսորեց զայն ի կղզի մի ի ծովու, զի սովամահ սատակեսցէ զնա (ԲԶՆ. 91)։ Իսկ նախարար պատգամաւորները կաշառակուրծս կաշառաբեկս ընելով ետ կը դարձնէր, եւ Ներսէսի մասին գիր ամբաստանութեան կը ղրկէր Արշակի (ԲԶՆ. 92)։ Ներսէս ամս ինն կը մնայ աքսորին մէջ, հրաշքով կը կերակրուի (ԲԶՆ. 96), մինչեւ որ Վաղէսի մահըունէն ետքը ազատելով, Հայաստան կը դառնայ (ԲԶՆ. 112)։ Իսկ Արշակի համար ալ կ’ըսուի, թէ Ներսէսի վրէժը լուծելու համար բանակ կը հանէր, եւ Վասակ Մամիկոնեանի հրամանատարութեամբ զվեց ամ միմեանց զհետ աւերէր Կապադովկիոյ եւ Գաղատիոյ կողմերը (ԲԶՆ. 107)։ Կենսագիրին համեմատ ալ Վաղէս նախ Ներսէսը մեծարեց եւ Կոստանդնուպոլսոյ պատրիարքէն վեր նստեցուց, բայց իր որդւոյն մահուան առթիւ թշնամացաւ, նախ ուզեց Ներսէսը մեռցնել, բայց աւագանոյն միջնորդութեան վրայ, ուրիշ 72 եկեղեցականներու հետ աքսորեց ի կղզի մի յանբնակ եւ հեռաւոր, զի անդէն մեռցի, ուր մնաց Ներսէս ամիսս ինն։ Վաղէս պատգամաւոր նախարարները պատուով դարձուց, եւ Ներսէսի համար ամբաստանութիւն գրեց, սակայն Արշակ զայրանալով, Վասակ Մամիկոնեանը կայսրութեան վրայ ղրկեց, որ երկիրը քանդեց, եւ հասաւ յեզր ծովուն ի տեղւոջ մի որ կոչի Խուսուպոլիս, կամ Խռիսուպոլիս, որ է այժմեան Իւսկիւտարը, Վոսփորի եզերքը։ Վաղէս նեղի մտնելով Ադրիանուպոլիս փախաւ, եւ Նեքտառիաս պատրիարք հաշտութիւն խօսեցաւ, եւ Վասակ յետ ութ ամսոյ Հայաստան դարձաւ։ Բայց Ներսէս տակաւին իր աքսորական կղզիին մէջ մնաց, մինչեւ որ Վաղէս մեռաւ եւ Թէոդորոս Ներսէսը ազատեց, որ Կոստանդնուպոլսոյ ժողովին ներկայ եղաւ ի վեր քան զամենայն եպիսկոպոսացն եւ զպատրիարքին եւս աթոռ վայելելով, եւ յետոյ Հայաստան դարձաւ (ՍՈՓ. Զ. 53-62)։ Իսկ Խորենացին երկու պատգամաւորութիւններ կը զատէ, մէկը Վաղենտիանոսի օրով, երբ Ողիմպիադան եւ պատանդները բերաւ (ԽՈՐ. 207), եւ միւսը Վաղէսի օրով, երբ Պապ ու նախարարաց զաւակները պատանդ տարաւ Բիւզանդիոն (ԽՈՐ. 216)։ Բայց Վաղէս Ներսէսը տեսնել իսկ չուզեց, Մակեդոն պատրիարք միջնորդել ուզեց, եթէ Ներսէս հոգեմարտութեան վարդապետութեան համաձայնի (ԽՈՐ. 217), բայց Ներսէս մերժեց ու աքսորեցաւ եւ ալեկոծութեամբ ի կղզի ինչ ինկաւ, ուր մնաց ամիսս ութ անտառին արմատները եւ ծովին ձուկերը ուտելով։ Պապ ու պատանդները Մակեդոնի առաջարկին համաձայնելով ազատուեցան (ԽՈՐ. 218)։ Ներսէս աքսորին մէջ մնաց մինչեւ Թէոդոսի թագաւորելը, որ աքսորեալները դարձուց, ընդ որս եւ մեծն Ներսէս, եւ զայն պատուեց, մինչեւ Կոստանդնուպոլսոյ ժողովէն ետքը (ԽՈՐ. 220)։ Այդ միջոցին Շապուհ շատ վնասներ կը հասցնէր Հայոց, ուստի Ներսէս կը խնդրէ Թէոդոսէ Պապի թագաւորութեան օգնել, եւ այնպէս կը դառնայ Հայաստան (ԽՈՐ. 224)։

Հատկորոշիչներ՝ Հայաստան, Ներսէս, Վաղէս

ԹՈՂՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

0 կարծիք

Խմբագրի ընտրանի

Քրիստոնեական բարոյականության սկզբունքների կիրառելիության մասին

Հարցազրույց Ռալֆ ՅԻՐԻԿՅԱՆԻ հետ։ – Ցանկացած մարդ, եթե քիչ թե շատ ազնիվ է գոնե ինքն իր նկատմամբ, հոգու խորքում հիանալիորեն գիտի, թե ինչն է բարի, աստվածադիր բարոյականության նորմերին հարազատ, ինչը՝ ոչ։ Հոգին...

Կարդալ ավելին

Ինչպե՞ս չդառնալ երկու տիրոջ ծառա

Հարցազրույց Կյուրեղ քահանա ՏԱԼՅԱՆԻ հետ։ Երկրային բարիքներ և երկնային արժեքներ. հավերժական հակադրությո՞ւն է, թե՞ չբացահայտված ներդաշնակություն... Ինչպե՞ս ապրել կյանքը, որ հոգևորն ու մարմնավորը չհակադրվեն։ Ավելին` ինչպե՞ս համադրել...

Կարդալ ավելին

Այլ նյութեր

ՆԵՐՍԷՍԻ ԳՈՐԾԱԿԻՑՆԵՐԸ (156)

Ներսէսի առաջին գործակից եւ հաւատարիմ հետեւող Խադ...

ՄԱՀՈՒԱՆԷ ԵՏՔԸ (155)

Մահուան թուականը պէտք է անկասկած դնել 373-ին,...

ՄԱՀՈՒԱՆ ՊԱՏՃԱՌԸ (154)

Այս պատմութեան մէջ շատ մը իրարու անյարիր...