Սովորեցնում եմ գրաբար

[Mard]

Հարց բոլորին.
Ո"վ կասի, թե ինչպես պետք է կարդալ հետևյալ գրաբար բառերը`
/պատասխանը գրել  հնչյուն առ հնչյուն/


զստացուածս    ըզտացվածըս
զսկիզբն            ըզսկիզբըն
զզարդս            ըզզարդըս
զընկերս             զընկերըս
զսպասաւորս    ըզսպասավորըս


Հ.գ. ...տեսնում եմ մարդ չկա... ես էլ չեմ գրում
ներողություն  անուշադրության համար

[Masnaget]

Հարց բոլորին.
Ո"վ կասի, թե ինչպես պետք է կարդալ հետևյալ գրաբար բառերը`
/պատասխանը գրել  հնչյուն առ հնչյուն/


զստացուածս    ըզտացվածըս
զսկիզբն            ըզսկիզբըն
զզարդս            ըզզարդըս
զընկերս             զընկերըս
զսպասաւորս    ըզսպասավորըս


Հ.գ. ...տեսնում եմ մարդ չկա... ես էլ չեմ գրում
ներողություն  անուշադրության համար

Ուշադրություն:

Զ նախդիրով  բառերը  արտասանության յուրահատուկ ձև ունեն: Եթե  բառն սկսվում է  <ը> հնչյունով, ապա <զ> նախդիրն  արտասանվում է  <զը>, իսկ եթե բառն սկսվում է բաղաձայն հնչյունով, ապա <զ> նախդիրն արտասանվում է <ըզ>
Օրինակ`
Սկիզբ բառն արտասանվում է <ըսկիզբ> /այս կանոնը միանշանակ է. անփոփոխ է մնացել/, հետևաբար <զ> նախդիրն ավելացնելով այն  կարդում ենք զըսկիզբ

Սպասաւոր  բառն արտասանվում է <ըսպասավոր>, հետևաբար զսպասաւոր բառը կկարդացվի <զըսպասավոր>:
Պա՞րզ է:
Միշտ ուշադիր եղեք, թե տվյալ բառը առանց <զ> նախդրի ինչպես կկարդացվի` <ը> ձայնավորո՞վ, թե՞ առանց դրա, ըստ այդմ էլ կարող եք կողմնորոշվել, թե ինչպե'ս  արտաբերել  տվյալ բառի հայցական հոլովաձևը:

Ուրեմն`
Զստացուածս /<ստացուածս>  բառը կարդացվում է <ըստացվածըս>, հետևաբար հայցականն սկսվում է  <զը>-ով/-զըստացվածըս:
Զսկիզբն-զըսկիզբըն
զզարդս -ըզզարդս
զընկերս -զընկերս
զսպասաւորս –զըսպասավորըս

Այսքանից հետո, կարծում եմ, հեշտ կլինի հետևյալ բառերի հայցականը արտաբերել: Խնդրեմ շարունակե'ք  <զ> նախդիրը դնել ու կողքը գրել, թե ինչպես պետք է արտասանել դրանք:

Զեռուն-զզեռուն-կարդում ենք` <ըզզեռուն>
Լոյս-զլոյս-կարդում ենք` <ըզլույս>
Ծառն-զծառն-կարդում ենք` <ըզծառն>
Պաշտօնեայ-զպաշտօնեայ-կարդում ենք` <ըզպաշտօնյա>
Եղբայր-զեղբայր-կարդում ենք` <զեղբայր>
Թշնամիս-զթշնամիս-կարդում ենք` <ըզթշնամիս>
երամ-
ջուր-
սպասս /սպասք բառի հայցականն է` առանց, բնականաբար, զ-ի/
սպանութիւն-
միրգ-
տիւ-
մահ-
զoրաւար-
պէտս-
սպարապետ-

[Hasik]

Ողջույն սիրելի ֆորումցիներ և շատ հարգելի Մասնագետ, ցավոք, գրաբարի դասերը անուշադրության մատնողներից մեկն էլ ես եմ, բայց հիմա ես վերադառնում եմ ու կփորձեմ ավելի ակտիվ լինել և ոչ միայն այս բաժնում, այլ նաև մյուս բոլոր բաժիններում, այժմ փորփեմ կատարել դասս, այսպես՝
Զեռուն-զզեռուն-կարդում ենք` <ըզզեռուն>
Լոյս-զլոյս-կարդում ենք` <ըզլույս>
Ծառն-զծառն-կարդում ենք` <ըզծառն>
Պաշտօնեայ-զպաշտօնեայ-կարդում ենք` <ըզպաշտօնյա>
Եղբայր-զեղբայր-կարդում ենք` <զեղբայր>
Թշնամիս-զթշնամիս-կարդում ենք` <ըզթշնամիս>
երամ-զերամ–ըզերամ
ջուր-զջուր–ըզջուր
սպասս /սպասք բառի հայցականն է` առանց, բնականաբար, զ-ի/–զսպասս, զըսպասս
սպանութիւն-զսպանութիւն–զըսպանություն
միրգ-զմիրգ–ըզմիրգ
տիւ-զտիվ–ըզտիւ
մահ-զմահ–ըզմահ
զoրաւար-զզօրաւար–ըզզօրաւար
պէտս-զպէտս–ըզպէտս
սպարապետ–զսպարապետ–զըսպարապետ

[Masnaget]

Ողջույն սիրելի ֆորումցիներ և շատ հարգելի Մասնագետ, ցավոք, գրաբարի դասերը անուշադրության մատնողներից մեկն էլ ես եմ, բայց հիմա ես վերադառնում եմ ու կփորձեմ ավելի ակտիվ լինել և ոչ միայն այս բաժնում, այլ նաև մյուս բոլոր բաժիններում, այժմ փորփեմ կատարել դասս, այսպես՝
Զեռուն-զզեռուն-կարդում ենք` <ըզզեռուն>
Լոյս-զլոյս-կարդում ենք` <ըզլույս>
Ծառն-զծառն-կարդում ենք` <ըզծառն>
Պաշտօնեայ-զպաշտօնեայ-կարդում ենք` <ըզպաշտօնյա>
Եղբայր-զեղբայր-կարդում ենք` <զեղբայր>
Թշնամիս-զթշնամիս-կարդում ենք` <ըզթշնամիս>
երամ-զերամ–ըզերամ
ջուր-զջուր–ըզջուր
սպասս /սպասք բառի հայցականն է` առանց, բնականաբար, զ-ի/–զսպասս, զըսպասս
սպանութիւն-զսպանութիւն–զըսպանություն
միրգ-զմիրգ–ըզմիրգ
տիւ-զտիվ–ըզտիւ
մահ-զմահ–ըզմահ
զoրաւար-զզօրաւար–ըզզօրաւար
պէտս-զպէտս–ըզպէտս
սպարապետ–զսպարապետ–զըսպարապետ

Շատ լավ  է, Հասիկ ջան, գոհ եմ:
Միայն մեկ բացառություն.
երամ-զերամ–ըզերամ
Այստեղ պետք է կարդալ զերամ և նմանատիպ բոլոր դեպքերում`
երազ-զերազ-զերազ
եղբայր-զեղբայր-զեղբայր
երամ-զերամ-զերամ
որ-զոր-զոր
ողկոյզ-զողկոյզ-զողկույզ
որմն-զորմն-զորմըն
և այլն

նկատելի է, որ  ե և ո տառերով սկսվող բառերը հայցականում ունեն ոչ թե  <<յե>>,  և <<վո>> արտասանությունը, այլ` <<է>> և <<օ>>

աշխարհաբարում էլ է այդպես.

որոշել-կարդում ենք վորոշել, բայց` անորոշ` անօրոշ
ոջիլ-կարդում ենք վօջիլ, բայց` փայտոջիլ` փայտօջիլ
եղբայր-կարդում ենք  յեղբայր, բայց` հորեղբայր` հօրէղբայր 
երես-կարդում ենք յերես, բայց` աներես` անէրես

և այլն
 

[Masnaget]

Թարգմանեցեք, խնդրեմ, հետևյալ տեքստը.

Աբրահամ ծնաւ զԻսահակ, Իսահակ ծնաւ զՅակովբ, Յակովբ ծնաւ զՅուդա եւ զեղբարս նորա,  Յուդա ծնաւ զՓարէս եւ զԶարա ի Թամարայ, Փարէս ծնաւ զԵզրովն, Եզրովն ծնաւ զԱրամ, Արամ ծնաւ զԱմինադաբ, Ամինադաբ ծնաւ զՆաասովն, Նաասովն ծնաւ զՍաղմովն,  Սաղմովն ծնաւ զԲոոս ի Հռեքաբայ, Բոոս ծնաւ զՈվբէդ ի Հռութայ, Ովբէդ ծնաւ զՅեսսէ, Յեսսէ ծնաւ զԴաւիթ արքայ, Դաւիթ ծնաւ զՍողովմոն ի կնոջէն Ուրիայ:

Շնորհակալություն: Եղե'ք ավելի ակտիվ:

[Hasik]

Մասնագետ ջան մենք ենք շնորհակալ, որ Ձեր թանկ ժամանակից միշտ տրամադրում եք մեզ ու փորձում ոչ միայն գրաբար սովորեցնել, այլև ակտիվ պահել ֆորումը, բայց ամեն ինչ փոխադարձ է, այդ իսկ պատճառով ես էլ փորձեմ վերականգնել իմ նախկին ակտիվությունը, քանի որ վաղուց ձմեռն անցել է ու արդեն ամառ է, եկեք ջերմացնենք միմյանց թեկուզ հենց այս ֆորումի շրջանակներում գոնե մեր ակտիվությամբ։ Լավ, անցեմ մեր դասին ու փորձեմ թարգմանել՝

Աբրահամը ծնեց Իսահակին, Իսահակը ծնեց Հակոբին, Հակոբը ծնեց Հուդային և նրա եղբորը, Հուդան Թամարայից ծնեց Փարեսին և Զարային, Փարեսը ծնեց Եզրովին, Եզրովը ծնեց Արամին, Արամը ծնեց Ամինադաբին, Ամինադաբը ծնեց Նաասովին, Նաասովը ծնեց Սաղմովին, Սաղմովը Հռեքաբայից ծնեց Բոոսին, Բոոսը Հռութից ծնեց Ովբեդին, Ովբեդը ծնեց Յեսսեին, Յեսսեն ծնեց Դավիթ Արքային, Դավիթը Ուրիա կնոջից ծնեց Սողոմոնին։

Կարծում եմ ծնել բառի փոխարեն կարելի է գրել նաև ունեցավ, թե դա այդպես չի կարող թարգմանվել։ Սպասում եմ իմ բազում սխալների ուղղված տարբերակին։

Շնորհակալություն     

[Masnaget]

Մասնագետ ջան մենք ենք շնորհակալ, որ Ձեր թանկ ժամանակից միշտ տրամադրում եք մեզ ու փորձում ոչ միայն գրաբար սովորեցնել, այլև ակտիվ պահել ֆորումը, բայց ամեն ինչ փոխադարձ է, այդ իսկ պատճառով ես էլ փորձեմ վերականգնել իմ նախկին ակտիվությունը, քանի որ վաղուց ձմեռն անցել է ու արդեն ամառ է, եկեք ջերմացնենք միմյանց թեկուզ հենց այս ֆորումի շրջանակներում գոնե մեր ակտիվությամբ։ Լավ, անցեմ մեր դասին ու փորձեմ թարգմանել՝

Աբրահամը ծնեց Իսահակին, Իսահակը ծնեց Հակոբին, Հակոբը ծնեց Հուդային և նրա եղբորը, Հուդան Թամարայից ծնեց Փարեսին և Զարային, Փարեսը ծնեց Եզրովին, Եզրովը ծնեց Արամին, Արամը ծնեց Ամինադաբին, Ամինադաբը ծնեց Նաասովին, Նաասովը ծնեց Սաղմովին, Սաղմովը Հռեքաբայից ծնեց Բոոսին, Բոոսը Հռութից ծնեց Ովբեդին, Ովբեդը ծնեց Յեսսեին, Յեսսեն ծնեց Դավիթ Արքային, Դավիթը Ուրիա կնոջից ծնեց Սողոմոնին։

Կարծում եմ ծնել բառի փոխարեն կարելի է գրել նաև ունեցավ, թե դա այդպես չի կարող թարգմանվել։ Սպասում եմ իմ բազում սխալների ուղղված տարբերակին։

Շնորհակալություն     

Ընդհանուր առմամբ շատ գոհ եմ. չեմ կարծում, թե  կարելի է, բայց  եթե  այդպես  թարգմանվի <<ծնաւ>> բառը,  այն կարելի է  ազատ թարգմանություն համարել:

[Masnaget]

Եկեք մի քանի նախադասություն էլ  գրաբարի վերածենք: Կարծում եմ, պետք չէ  <զ> նախդիրը շռայլել.  դրեք միայն  որոշյալ առման դեպքում:Չմոռանաք կողքը  գրել  տվյալ նախադասության ընդհանուր  արտասանությունը` բոլոր  հնչյունները ներառելով:

1.  Տեսա նրա այգին: /Տեսայ.../
2.  Առավելություն չուներ: /Ոչ ունէր.../
3. Բարիք էր գործում: /Արարէր.../
4. Ողջույն չտվեց: /Ոչ ետ.../
5. Փնտրում եմ իմաստուն մարդու /<մարդ>  իմաստով հարմար է  <այր>  բառը գործածեք /: /Խնդրեմ.../
6. Գիրք եմ  գրում:
7. Գրում  եմ իմ գիրքը:
8. Տեսավ հովվին: /Ետես.../
9. Բժշկեց հիվանդին: /Բժշկեաց.../
10. Տե՜ր, օրհնիր մեր ընթացքը:
11. Չունեմ  ուրախություն:
12. Ի սկզբանե Աստված ստեղծեց երկինքն ու երկիրը:

Պատասխանի օրինակ`

Տեսավ  հովվին-ետես զհովիւն  /արտասանվում է` <<յէտէսըզհօվի՛վըն>>`  միաձույլ,  իրար հետ, մեկ շեշտով/

Կրկնենք սրանք.
*Ծանոթություն. զօրենս, ըզգարունըն, գիրըս, քաղաքըն և սրանց նման բոլոր բառերի վերջում լսվող <ը>-ն չպետք է  շատ շեշտված արտասանել, այլ միայն թույլ շեշտով: Տառադարձելու ժամանակ երբեմն այն գրում են, երբեմն` ոչ:
Սակայն երբ   այս   վերջավորություններն   ունեցող   բառերին ձայնավորով սկսվող բառ է հաջորդում, այլևս //ը// չի արտասանվում, այլ այդ երկու բառերը միաձույլ են կարդացվում, ինչպես` զքաղաքն //ըզքաղաքըն//, բայց` զքաղաքն  այն //ըզքաղաքնայնյ, զապարանս //զապարանըս//, բայց`  զապարանս արքունի //զապարանսարքանի//, արքայն //արքայըն//,  բայց` արքայն Արտաշէս (արքայնարտաշես//:


**Ծանոթություն. Գրաբարի ընթերցանության բարեհնչյունությունն առհասարակ պահանջում է, որ բառի վերջին բաղաձայնը և հաջորդող բառի սկզբի ձայնավորն արտասանությամբ չկտրվեն, ինչպես`
այս է մարմին իմ //այսեմարմինիմ// -մեկ շնչով 
եւ  ասէ (յեվասե//-մեկ շնչով 
տեսանէր զդուստրն //տեսանէրըգդուստրըն//-մեկ շնչով
ի սկբանէ  //իսկըզբանե//-մեկ շնչով

Սովորենք, որ <<փնտրել>> իմաստով  գրաբարում գործածվում է  <<խնդրեմ>> բայը:

[Masnaget]

Եկեք մի քանի նախադասություն էլ  գրաբարի վերածենք: Կարծում եմ, պետք չէ  <զ> նախդիրը շռայլել.  դրեք միայն  որոշյալ առման դեպքում:Չմոռանաք կողքը  գրել  տվյալ նախադասության ընդհանուր  արտասանությունը` բոլոր  հնչյունները ներառելով:

1.  Տեսա նրա այգին: /Տեսայ.../
2.  Առավելություն չուներ: /Ոչ ունէր.../
3. Բարիք էր գործում: /Արարէր.../
4. Ողջույն չտվեց: /Ոչ ետ.../
5. Փնտրում եմ իմաստուն մարդու /<մարդ>  իմաստով հարմար է  <այր>  բառը գործածեք /: /Խնդրեմ.../
6. Գիրք եմ  գրում:
7. Գրում  եմ իմ գիրքը:
8. Տեսավ հովվին: /Ետես.../
9. Բժշկեց հիվանդին: /Բժշկեաց.../
10. Տե՜ր, օրհնիր մեր ընթացքը:
11. Չունեմ  ուրախություն:
12. Ի սկզբանե Աստված ստեղծեց երկինքն ու երկիրը:

Պատասխանի օրինակ`

Տեսավ  հովվին-ետես զհովիւն  /արտասանվում է` <<յէտէսըզհօվի՛վըն>>`  միաձույլ,  իրար հետ, մեկ շեշտով/

Կրկնենք սրանք.
*Ծանոթություն. զօրենս, ըզգարունըն, գիրըս, քաղաքըն և սրանց նման բոլոր բառերի վերջում լսվող <ը>-ն չպետք է  շատ շեշտված արտասանել, այլ միայն թույլ շեշտով: Տառադարձելու ժամանակ երբեմն այն գրում են, երբեմն` ոչ:
Սակայն երբ   այս   վերջավորություններն   ունեցող   բառերին ձայնավորով սկսվող բառ է հաջորդում, այլևս //ը// չի արտասանվում, այլ այդ երկու բառերը միաձույլ են կարդացվում, ինչպես` զքաղաքն //ըզքաղաքըն//, բայց` զքաղաքն  այն //ըզքաղաքնայնյ, զապարանս //զապարանըս//, բայց`  զապարանս արքունի //զապարանսարքանի//, արքայն //արքայըն//,  բայց` արքայն Արտաշէս (արքայնարտաշես//:


**Ծանոթություն. Գրաբարի ընթերցանության բարեհնչյունությունն առհասարակ պահանջում է, որ բառի վերջին բաղաձայնը և հաջորդող բառի սկզբի ձայնավորն արտասանությամբ չկտրվեն, ինչպես`
այս է մարմին իմ //այսեմարմինիմ// -մեկ շնչով 
եւ  ասէ (յեվասե//-մեկ շնչով 
տեսանէր զդուստրն //տեսանէրըգդուստրըն//-մեկ շնչով
ի սկբանէ  //իսկըզբանե//-մեկ շնչով

Սովորենք, որ <<փնտրել>> իմաստով  գրաբարում գործածվում է  <<խնդրեմ>> բայը:

Գրում եմ պատասխանները. տեսնում եմ` դժվարանում եք: Բայց արտասանությունը կողքը գրելը թողնում եմ իմ ուսանողներին: կարծում եմ` չեն դժվարանա:
1.  Տեսա նրա այգին: Տեսայ  զայգի նորա /կամ` տեսայ այգի նորա/ 
2.  Առավելություն չուներ: Ոչ ունէր զառաւելութիւն /կամ` դարձյալ` առանց <զ>-ի/
3. Բարիք էր գործում: Արարէր զբարիս
4. Ողջույն չտվեց: Ոչ ետ զողջոյն
5. Փնտրում եմ իմաստուն մարդու Խնդրեմ այր իմաստուն
6. Գիրք եմ  գրում: Գրեմ զգիրս
7. Գրում  եմ իմ գիրքը: Գրեմ զգիրս իմ
8. Տեսավ հովվին: Ետես զհովիվն
9. Բժշկեց հիվանդին: Բժշկեաց զհիվանդն
10. Տե՜ր, օրհնիր մեր ընթացքը: Տէր, օրհնեա' զընթացս մեր
11. Չունեմ  ուրախություն: Ոչ ունեմ /կամ` ոչինչ ունեմ/ ուրախութիւն
12. Ի սկզբանե Աստված ստեղծեց երկինքն ու երկիրը: Ի սկզբանէ արար Աստուած զերկինս եւ զերկիր

Նաև կխնդրեմ, որ աշխարհաբարի վերածեն այս պարբերությունները.

Եւ ետես Աստուած զամենայն զոր արար  եւ ահա բարի են յոյժ. եւ եղեւ երեկոյ եւ եղեւ վաղորդայն, օր վեցերորդ:

Եւ արար Աստուած զմարդն ի պատկեր իւր ըստ պատկերի Աստուծոյ արար զնա, արու եւ էգ արար զնոսա:

[Barmen]

Ես էլ եմ ուզում գրաբարի դասերին  39:)մասնակցել  , կարող եմ?
Մի քիչ գրաբար գիտեմ, ինչից  սկսեմ?

Թեյարանում աշխատանքային օրը վերջանալուց  հետո իհարկե