ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ ՆՇԱՆԱԳԻՐՔ (188)

Այդ խորհուրդներով տարակուսած ու տագնապած միջոցին, Մեսրոպ կը լսէ, թէ՝ գոն նշանագիրք հայերէն լեզուոյս (ՓԱՐ. 14), եւ լուրը ստուգելու եւ անկէ գործնականապէս օգտուելու համար, կը փութայ գալ կաթողիկոսական աթոռը, եւ իր միտքն ու լսածը կը հաղորդէ հայրապետին, զոր պատրաստական գտանէր նմին փութոյ հաւանեալ (ԿՈՐ. 16)։ Հարկաւ Սահակ ալ իր կողմէն զգացած եւ զգացուած էր նոյն մտածումներով, եւ ո՞վ գիտէ քանիցս կերպեր ալ մտածած էր այդ կացութենէն ելլելու։ Բայց Մեսրոպին բերած լուրը նոր յուսոյ դուռ մըն էր, ուստի երկուքը մէկտեղ Վռամշապուհի կը ներկայանան, որպէսզի իր իշխանական հովանաւորութեամբ եւ միջոցներով Հայ տառերը երեւան բերէ։ Այդ գործը, կ’ըսէն, շատ աւելի առյապայսն բերէ քեզ շահ, յիշատակ անմոռաց եւ օգուտ երկնաւոր վայելից, քան զիշխանութիւն թագաւորութեանդ քո (ՓԱՐ. 14), ինչ որ կը ցուցնէ, թէ Սահակ եւ Մեսրոպ լաւ զգացած էին ձեռնարկուած գործին հիմնական կարեւորութիւնը։ Վռամշապուհ ոչ նուազ գիտակ գործին կարեւորութեան, եւ կատարելապէս համոզուած Հայ գիրի մը անհրաժեշտ հարկին վրայ, կը պատմէ, թէ իրօք ինքն ալ Միջագետք եղած ատեն լսած է, թէ Դանիէլ անուն ասորի եպիսկոպոս մը ունեցած է նշանագիրս աղփաբետաց հայերէն լեզուի (ԿՈՐ. 17), եւ թէ Հաբէլ անունով քահանայ մըն ալ, Դանիէլ եպիսկոպոսին մերձաւորներէն, Վռամշապուհի ներկայացած, եւ խոստացած է հայկականացս լեզուաց առնել նշանագիր յարմարեալ ի Դանլէլէ եպիսկոպոսէ (ԽՈՐ. 245)։ Հայ գիրերուն գիւտին համար եղած առաջին շարժումին թուականը ճշդելու, պիտի ծառայէ մեզի Վռամշապուհի Միջագետք երթալը։ Խորենացի կ’ըսէ, թէ այդ ուղեւորութիւնը տեղի ունեցաւ Վռամի հրամանով, որպէսզի Պարսիկ եւ Յոյն գունդերու մէջ եղած թշնամութիւնները խաղաղեցնէ, եւ թէ այդ շփոթութիւնները տեղի ունեցան, երբ Բիւզանդիոյ մէջ ալ յաղագս Մեծին Յովհաննու Ոսկեբերանի շփոթեալ լինէր թագաւորութիւն Յունաց, եւ զօրքն ընդ միմիանս պատերազմէին (ԽՈՐ. 245)։ Այդ 402-ին էր Յոյն եւ Գոթացի զօրավարներուն բաղխումը Բիւզանդիոնի մէջ, եւ 403-ին Ոսկեբերանի դէմ հալածանքները եւ աքսորելու ճիգերը, որով Վռամշապուհի երթալն ալ 402-ին կրնանք դնել, եւ 403-էն ետքին չենք կրնար յապաղել Միջագետքէ դառնալը, այնպէս որ ուղեւորութենէ նոր դառնալու առիթով տուած կ’ըլլայ Հաբէլի եւ Դանիէլի մասին տեղեկութիւնները, զի չէր ալ կրնար այսպէս կարեւոր լուր մը պահած կամ մոռցած ըլլալ։ Արդէն Խորենացին ալ կ’ակնարկէ, թէ Վռամշապուհ Միջագետքէ դառնալով՝ տեսաւ, որ Սահակ եւ Մեսրոպ ալ գիրերու խնդիրով կը զբաղէին (ԽՈՐ. 245)։ Ըստ այսմ կրնանք 403 տարին ընդունիլ, իբր սկիզբն Հայ գիրի գիւտին համար եղած ճիգերուն։

ԹՈՂՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

0 կարծիք

Խմբագրի ընտրանի

Քրիստոնեական բարոյականության սկզբունքների կիրառելիության մասին

Հարցազրույց Ռալֆ ՅԻՐԻԿՅԱՆԻ հետ։ – Ցանկացած մարդ, եթե քիչ թե շատ ազնիվ է գոնե ինքն իր նկատմամբ, հոգու խորքում հիանալիորեն գիտի, թե ինչն է բարի, աստվածադիր բարոյականության նորմերին հարազատ, ինչը՝ ոչ։ Հոգին...

Կարդալ ավելին

Ինչպե՞ս չդառնալ երկու տիրոջ ծառա

Հարցազրույց Կյուրեղ քահանա ՏԱԼՅԱՆԻ հետ։ Երկրային բարիքներ և երկնային արժեքներ. հավերժական հակադրությո՞ւն է, թե՞ չբացահայտված ներդաշնակություն... Ինչպե՞ս ապրել կյանքը, որ հոգևորն ու մարմնավորը չհակադրվեն։ Ավելին` ինչպե՞ս համադրել...

Կարդալ ավելին

Այլ նյութեր

ՍՈՒՐՄԱԿ ԵՒ ԲՐՔԻՇՈՅ (213)

Այդ կացութեան ներքեւ Սուրմակ եւ ոչ իսկ իր...

ՍԱՀԱԿԻ ԱՔՍՈՐԸ (212)

Երբոր Սուրմակ եւ նախարարները Տիզբոն հասնելով...

ՍԱՀԱԿԻ ԱՄԲԱՍՏԱՆՈՒԹԻՒՆԸ (211)

Այս եղելութիւնները կը կատարուէին 427-է 428...