ՄԱՀՆ ՈՒ ՊԱՏՃԱՌԸ (105)

Յուսիկի մահը բնական կերպով տեղի չունեցաւ, այլ իր հովուական եւ հայրապետական նախանձայուզութեան նահատակ եղաւ, եւ բռնական մահուամբ վախճանեցաւ, նոյնիսկ Հայոց թագաւորին եւ իր աներձագին Տիրանի ձեռքով։ Սովորաբար տարածուած եւ Խորենացիէ առնուած պատմութիւնը կ’ըսէ, թէ Յուլիանոսի Պարսից դէմ արշաւանքի ատեն, Տիրան զայն դիմաւորեց, եւ բարեկամութիւնը կրկնեց։ Յուլիանոս զիւր պատկերն նկարագրեալ ի տախտակս տուաւ Տիրանի, որպէսզի եկեղեցւոյ մէջ կախէ, իբր կայսրութեան հանդէպ հպատակութեան նշանակ։ Սակայն Յուլիանոս նոյնին մէջ զդիւաց ոմանց ընդ նմա պատկերները նկարել տուած էր, եւ Տիրան չմտածելով, որ խաբէութեամբ՝ դիւաց երկրպագին պատկերքս, ուզեց զայն կախել յիւրում արքունական եկեղեցւոջն Ծոփաց գաւառին մէջ, ուր հանդիպած էր Յուլիանոսի։ Յուսիկ դիմադրեց զիրին խորամանկութիւն, այլ Տիրանի պնդելուն վրայ, պատկերը ընկեցեալ յերկիր կոխեալ մանրեաց։ Ասոր վրայ Տիրան Յուլիանոսի առջեւ պարտաւոր չմնալու համար, ուզեց Յուսիկը պատժել, եւ հրամայեաց ջլոտիւք հարկանել յերկար, մինչեւ որ ի գանելն աւանդեաց զոգին (ԽՈՐ. 199)։ Նահատակութիւնը նոյն մնալով, տարբեր պատճառէ յառաջ եկած է այն Բուզանդի համեմատ։ Յուսիկ շարունակ յանդիմանած է Տիրանը, իր ապօրէն եւ ամբարիշտ գործերուն համար, եւ վերջապէս իբրեւ յայտնի մեղաւորներ թագաւորն ու իր մեղսակից մեծամեծները՝ արգելոյր չտալ թոյլ մտանել յեկեղեցին։ Երբոր այս ալ օգուտ չէր ունենար, ելեալ կապէր մեծապէս պատուհասիւք քահանայական իշխանական բանիւ, որ է ըսել թէ նզովքի վճիռ կ’արձակէր անոնց դէմ։ Ասկէ Տիրանի եւ Յուսիկի մէջ յայտնի հակառակութիւն մը, որ կը տեւէր զամենայն աւուրս կենաց իւրոց։ Բայց Տիրան ոչ կ’օգտուէր հայրապետին յանդիմանութենէն, եւ ոչ ալ նշանակութիւն կ’ընծայէր արձակուած վճիռին, ուստի երբ կը հանդիպէր օր մի յաւուրց տարեկան տօնախմբութեանց, Տիրան իր աւագանիով մէկտեղ դիմեաց գալ մտանել յեկեղեցին, երբ այնտեղ կը գտնուէր հայրապետը, Ծոփաց գաւառի Բնագեղ արքունի բերդին մէջ։ Յուսիկ անոնց գալը իմանալով եկեղեցւոյ դուռը կ’ելլէ, եւ մտնելնին արգիլելով բարձրաձայն կը գոչէ՝ Չես արժանի, հի՞մ գաս, մի՛ գար ի ներքս։ Տիրանի մարդիկը, որ դիմադրելու կանխամտածութեամբ կու գային, կը յարձակին հայրապետին վրայ, եւ կը սկսին զարնել, մինչեւ որ Յուսիկ բրածեծ եղեալ, ջախջախեալ, կիսամահ կոշկոճեալ, ընկեցեալ լինէր։ Իսկ Տիրան ու հետեւորդները եկեղեցի կը մտնեն, բայց շուտով կը մեկնին։ Եկեղեցւոյ պաշտօնեաներ կը հասնին, կը վերցնեն հայրապետը, կարեւոր դարմաները կ’ընէ, եւ այնտեղէն հեռացնելու կը տանին Դարանաղեաց գաւառը, Թորդան գիւղը, Գրիգորի ազգատոհմին կալուածը։ Յուսիկը չկրցաւ ազատիլ արկածին հետեւանքէն, եւ անդ ոչինչ յետ բազում աւուրց հանգեաւ, եւ թաղուեցաւ նոյն տեղը Գրիգորի եւ Վրթանէսի գերեզմաններուն քովը (ԲԶՆ. 31)։ Յուսիկի նահատակութիւնը մեր հաշուով կ’իյնայ 347-ին, թէպէտ օրը չենք կրնար ճշդել։

Հատկորոշիչներ՝ եկեղեցի, Յուսիկ, Տիրան

ԹՈՂՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

0 կարծիք

Խմբագրի ընտրանի

Քրիստոնեական բարոյականության սկզբունքների կիրառելիության մասին

Հարցազրույց Ռալֆ ՅԻՐԻԿՅԱՆԻ հետ։ – Ցանկացած մարդ, եթե քիչ թե շատ ազնիվ է գոնե ինքն իր նկատմամբ, հոգու խորքում հիանալիորեն գիտի, թե ինչն է բարի, աստվածադիր բարոյականության նորմերին հարազատ, ինչը՝ ոչ։ Հոգին...

Կարդալ ավելին

Ինչպե՞ս չդառնալ երկու տիրոջ ծառա

Հարցազրույց Կյուրեղ քահանա ՏԱԼՅԱՆԻ հետ։ Երկրային բարիքներ և երկնային արժեքներ. հավերժական հակադրությո՞ւն է, թե՞ չբացահայտված ներդաշնակություն... Ինչպե՞ս ապրել կյանքը, որ հոգևորն ու մարմնավորը չհակադրվեն։ Ավելին` ինչպե՞ս համադրել...

Կարդալ ավելին

Այլ նյութեր

ԱՆՏՈՆ ԵՒ ԿՐՕՆԻԴԷՍ (109)

ԱՆՏՈՆ ԵՒ ԿՐՕՆԻԴԷՍ – Անտոն և Կրօնիդէս ճգնաւորների մասին․

Այդ միջոցին պէտք է դնել երկու նշանաւոր ճգնաւորներուն անունները, որոնք կրնան կրօնաւորական կեանքի նախատիպարը ըսուիլ մեր ազգին մէջ։ Անտոն եւ Կրօնիդէս բնիկ Կեսարացի էին, եւ Լուսաւորիչի այն կողմերէն բերած կրօնաւորներուն եւ եկեղեցականներուն մէջ աւելի նշանաւորներ՝ իրենց սրբակրօն ճգնութիւններով։

ՊԱՊ ԵՒ ԱԹԱՆԱԳԻՆԷ (108)

ՊԱՊ ԵՒ ԱԹԱՆԱԳԻՆԷ – Յուսիկ կաթողիկոսի զաւակները․

Բայց անլոյծ կը մնար հայրապետական աթոռին յաջորդութիւնը, զոր պէտք էր կերպով մը կարգադրել, համաձայն ազգային ըմբռնման, որ տակաւին չէր զատուէր ժառանգական յաջորդութեան գաղափարէն։ Յուսիկ երկու զաւակներ ունէր, որոնց ծնունդը 313-ին դնելով, իրենց հօրը մահուան տարին, 347-ին, 34 տարեկան ժիրուժիր երիտասարդներ էին, որք իրենց հօրը նախկին դիրքէն եւ իրենց արքայազարմ մօրմէն օգտուելով, թագաւորական պալատին մէջ ապրած ու յառաջացած էին։

ԴԱՆԻԷԼ ԱՍՈՐԻ (107)

ԴԱՆԻԷԼ ԱՍՈՐԻ – Դանիէլ Ասորին կաթողիկոսական գահի թեկնածու․

Հարկաւ Տիրան ինքն ալ զգացուեցաւ, երբոր բորբոքեալ զայրոյթը անցաւ։ Անշուշտ չկրցաւ անտարբեր մնալ, երբոր Թորդանէ եկող գուժկանը՝ Յուսիկի մեռնելուն լուրը բերաւ։ Գուցէ եւ կեղծուպատիր վշտակցութեան եւ տարաժամ համակրութեան նշաններ ալ ուզեց տալ, զինք չքմեղելու, եւ Լուսաւորիչի թոռը սպաննած լինելու եղեռնական արատէն ինքզինքը արդարացնելու համար ազգային ընդհանուր մեղադրանաց առջեւ։