17. Զաքարիայի անունը կը գտնենք Թադէոսի վկայաբանութեան մէջ նշանակուած, իբր առաքելոյն լծակից եւ պաշտօնեայ Տեառն, որ նորահաւատներուն պիտի սորվեցնէ զբանս սուրբ աւետարանին, զոր եդ ի բերան նորա Սուրբ Հոգին (ՍՈՓ. Ը. 54)։ Այդ բացատրութեանց բառական իմաստ տալ ուզած ատեննիս, կրնանք հետեւեցնել թէ Զաքարիա պաշտօնակից էր Թադէոսի, թէ նոյնիսկ Յիսուսի աշակերտ եղած էր, եւ թէ վերնատան մէջ Ս. Հոգին ընդունողներէն մէկն էր, որով Զաքարիա կը լինի ազգաւ հրեայ, եւ թերեւս ալ եօթանասուներկուներէն մէկը։ Ինչչափ ալ այդ ենթադրութիւնը իբր վերջնական չկարենանք պնդել, սակայն մեր կարծիքով նախադասելի է միւս ենթադրութեան, որ Զաքարիան հայազգի կ’ընդունի, եւ մկրտութեան ատեն հրէական անուն ստացած, ինչպէս Իսրայէլ եւ Սամուէլ նախարարները։ Եթէ այսպէս ըլլար վկայաբանութիւնը զանց չէր ըներ այսչափ նշանաւոր անձի մը դարձը նշանակել, ինչպէս յիշած է վերոհիշեալ նախարարները եւ Զեմենտոսը։ Ընդհանուր աւանդութիւնն ալ կը հաստատէ թէ եօթանասուներկուները եւ ուրիշ նախընծայ աշակերտները երկոտասաններուն ընկերացան եւ գործակիցներ եղան։ Զաքարիայի գործունեութիւնը Թադէոսի հետ սկսելով, շարունակեց անոր կեանքի հետ, եւ յարատեւեց Բարթողիմէոսի ժամանակ ալ, մնալով իբրեւ հաստատուն աշխատող Արտազի եւ Աղբակի կողմերը, երբ առաքեալներ, իրենց կոչման համեմատ, շարունակ առաքելական շրջագայութեանց վրայ կը գտնուէին։ Երկու առաքեալներուն ալ նահատակութենէ ետքը բնական կերպով Զաքարիա անոնց յաջորդը նկատուեցաւ, ինչպէս որ Թադէոս ալ վերջին ժամերուն յանձնարարած էր, (ՍՈՓ. Ը. 73)։ Յատուկ եւ մանրամասնեալ յիշատակներ մեր առաջին հայրապետին եւ առաքելաշաւիղ հովուին աշխատութեանց վրայ։ Հաստատուն աւանդութիւն է թէ նա մարտիրոսութեամբ վախճանեցաւ, ինչպէս որ նախապէս Թադէոսի բերանը դրուած խօսքերէն ալ կը քաղուի (ՍՈՓ. Ը. 54), եւ ինչպէս աւելի յստակօրէն կը գրէ Արտազի աթոռին յիշատակարանը։ Նոյնը մեզի ժամանակագրական տեղեկութիւն մըն ալ կու տայ, թէ Զաքարիայի նահատակութիւնը տեղի ունեցաւ զկնի ԽԲ. ամի համբառնալոյ Փրկչին (68 ԱՐՐ. 102), որ կը տանի մեզ Քրիստոսի 72 թուականին, նոր հաշւոյն համեմատ, որ Քրիստոսի ծնունդը սովորական թուականէն 4 տարի առաջ, եւ մահն ու յարութիւնը սովորական 30 թուականին կը դնէ։ Բարթողիմէոսի նահատակութիւնը 68-ին հաշուուած ատեն, Զաքարիայի բույն հայրապետութեան տեւողութիւնը 4 տարի պէտք կ’ըլլայ դնել։ Իսկ նահատակութեան պարագաներն մեզի անծանօթ կը մնան, բայց հարկաւ նոյն հալածանքին շարունակութիւնն է, որուն զոհ գացած են առաքեալները։ Եթէ Զաքարիա առաջները աչքի չէր զարկած երկրորդական եւ գաղտնի գործունեութիւն մը վարելով, նոյն դիրքը չէր կրնար այլեւս շարունակել, երբոր ինքը իբր գլուխ եւ առաջնորդ քրիստոնէից, յայտնի եւ գլխաւոր գորունէութիւն պիտի ունենար։ Զաքարիայի գերեզմանն ալ պէտք է Թադէոսի եւ անոր մարտիրոս ընկերներուն մօտ եղած ըլլայ, վասն զի ասոնց մասունքներուն գտնուելուն պատմութեան մէջ, նախ եւ առաջ եւ առանձին Զաքարիայի մարմինը կը գտնուի (ՍՈՓ. Ը. 90)։ Զաքարիայի յիշատակութիւնը Յայսմաւուրքի մէջ ալ անցած չէ. մինչ պէտք է տօնելի սուրբերու կարգը դասել, Առաջին Լուսաւորիչներու օգնական եւ անոնց առաջին յաջորդ ու մարտիրոս հայրապետը։ Մեր տեսութեամբ դիւրին է պակասը լրացնել Վարդավառի պահքին նախընթաց երեքշաբթի աւուր Զաքարիա մարգարէի տօնը Զաքարիա հայրապետին փոխանցելով, քանի որ Զաքարիա մարգարէ արդէն իր տօնն ունի երկոտասան մարգարէից օրը եւ Հին Ուխտի սուրբի մը համար կրկին տօներ սովորական չեն։ Ըստ այսմ մենք չվարանեցանք Սուրբ անունով վերաձայնել մեր եկեղեցւոյ առաջին հայրապետը։