ԱՌԱՋԻՆ ԿԵԱՆՔԸ (101)

Վրթանէսի մահուամբ աթոռը պարապ մնաց, բայց նոր ընտրութեան համար վարանում պէտք չէր, վասնզի ազգը Լուսաւորչի սերունդէն հայրապետ ունենալու սկզբունքը ընդգրկած էր, ըլլա՛յ ժառանգական քրմապետներու հին սովորույթներէն ներշնչուած, ըլլա՛յ Լուսաւորչի ազգատոհմին վրայ դրուած անպայման վստահութեամբ զգացուած։ Արիստակէս կուսակրօն մեռած էր, Վրթանէսի զաւակներէն Գրիգորիս ալ չորս տարի առաջ նոյնպէս անժառանգ նահատակուած էր։ Միայն Յուսիկ կար մէջտեղ, Վրթանէսի երկուորեակներուն կրտսերը։ Նորա ծնունդը, մանկութիւնը, Հայաստան գալը եւ արքունեաց մէջ կրթուիլը, ամէնն ալ Գրիգորիսի հետ միասին էին եղած (§ 98), միայն երկուորեակները իրարմէ տարբերած էին ընտանեկան կենցաղի մէջ։ Գրիգորիս իր հօրեղբօր կուսակրօնութիւնը ընդգրկած էր, իսկ Յուսիկ հազիւ չափահաս պատանի՝ ամուսնացած էր Տիրանի հետ ըստ Բուզանդայ (ԲԶՆ. 10)։ Պատմիչը կ’ենթադրէ, թէ ամուսնացած է մինչդեռ մանուկն էր, եւ ոչ թէ նա ամուսնութեան բռնադատեցաւ ի թագաւորէն իբրեւ զմանուկ (ԲԶՆ. 11)։ Զայդ կրնանք վերագրել Լուսաւորչի սերունդը պահպանելու բաղձանքին, որ երբ Գրիգորիս կուսակրօնութիւնը նախընտրեց, նոյնինքն Տրդատ Յուսիկի վրայ ծանրացաւ, որպէսզի բոլորովին չդադրի Գրիգորի ազգատոհմը։ Սակայն դժուար է կարծել որ 11 տարեկան ամուսնացած եւ 12 տարեկան զաւակ ունեցած ըլլայ, ինչպէս Բուզանդ կը գրէ, թէ Յուսիկ յերկոտասաննամենից ի վեր առաքինահայր ամուսնական կենակցութենէ հրաժարելով (ԲԶՆ. 12)։ Այն տարիքին հայր ըլլալուն համար բնութեան օրէնք իսկ չէին նպաստեր։ Ուստի պէտք է յապաղել ամուսնութիւնը կամ հայրութիւնը գոնէ մինչեւ 18 տարեկան ըլլալը, այսինքն 313-ին։ Այդ թուականին Տիրանի հարսնցու աղջիկ ունենալն ալ շատ հաւանական չ’երեւիր շատերուն, եւ Յուսիկ ոչ թէ փեսայ այլ քեռայր կը համարին Տիրանի։ Առ այս կը նպաստէ եւս դիտել, թէ նոյնինքն Բուզանդ Յուսիկի որդւոցը համար կ’ըսէ թէ առին իւրեանց կանայս զքորս թագաւորին (ԲԶՆ. 44). որ դարձեալ նոյնինքն Տիրանն է։ Սակայն բնական կարգի համաձայն կ’ըլլար, որ Տիրանին քոյրը Յուսիկի եւ աղջիկները Յուսիկին որդւոց հետ ամուսնանային։ Այս կերպով անսովոր եւ անհաւանական ենթադրութիւն մըն ալ կը դարմանուէր, ապա թէ ոչ Տիրանի աղջիկը իր հօրաքրոջ կեսուր դարձած պիտի ըլլար։

ԹՈՂՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

0 կարծիք

Խմբագրի ընտրանի

Քրիստոնեական բարոյականության սկզբունքների կիրառելիության մասին

Հարցազրույց Ռալֆ ՅԻՐԻԿՅԱՆԻ հետ։ – Ցանկացած մարդ, եթե քիչ թե շատ ազնիվ է գոնե ինքն իր նկատմամբ, հոգու խորքում հիանալիորեն գիտի, թե ինչն է բարի, աստվածադիր բարոյականության նորմերին հարազատ, ինչը՝ ոչ։ Հոգին...

Կարդալ ավելին

Ինչպե՞ս չդառնալ երկու տիրոջ ծառա

Հարցազրույց Կյուրեղ քահանա ՏԱԼՅԱՆԻ հետ։ Երկրային բարիքներ և երկնային արժեքներ. հավերժական հակադրությո՞ւն է, թե՞ չբացահայտված ներդաշնակություն... Ինչպե՞ս ապրել կյանքը, որ հոգևորն ու մարմնավորը չհակադրվեն։ Ավելին` ինչպե՞ս համադրել...

Կարդալ ավելին

Այլ նյութեր

ԱՆՏՈՆ ԵՒ ԿՐՕՆԻԴԷՍ (109)

ԱՆՏՈՆ ԵՒ ԿՐՕՆԻԴԷՍ – Անտոն և Կրօնիդէս ճգնաւորների մասին․

Այդ միջոցին պէտք է դնել երկու նշանաւոր ճգնաւորներուն անունները, որոնք կրնան կրօնաւորական կեանքի նախատիպարը ըսուիլ մեր ազգին մէջ։ Անտոն եւ Կրօնիդէս բնիկ Կեսարացի էին, եւ Լուսաւորիչի այն կողմերէն բերած կրօնաւորներուն եւ եկեղեցականներուն մէջ աւելի նշանաւորներ՝ իրենց սրբակրօն ճգնութիւններով։

ՊԱՊ ԵՒ ԱԹԱՆԱԳԻՆԷ (108)

ՊԱՊ ԵՒ ԱԹԱՆԱԳԻՆԷ – Յուսիկ կաթողիկոսի զաւակները․

Բայց անլոյծ կը մնար հայրապետական աթոռին յաջորդութիւնը, զոր պէտք էր կերպով մը կարգադրել, համաձայն ազգային ըմբռնման, որ տակաւին չէր զատուէր ժառանգական յաջորդութեան գաղափարէն։ Յուսիկ երկու զաւակներ ունէր, որոնց ծնունդը 313-ին դնելով, իրենց հօրը մահուան տարին, 347-ին, 34 տարեկան ժիրուժիր երիտասարդներ էին, որք իրենց հօրը նախկին դիրքէն եւ իրենց արքայազարմ մօրմէն օգտուելով, թագաւորական պալատին մէջ ապրած ու յառաջացած էին։

ԴԱՆԻԷԼ ԱՍՈՐԻ (107)

ԴԱՆԻԷԼ ԱՍՈՐԻ – Դանիէլ Ասորին կաթողիկոսական գահի թեկնածու․

Հարկաւ Տիրան ինքն ալ զգացուեցաւ, երբոր բորբոքեալ զայրոյթը անցաւ։ Անշուշտ չկրցաւ անտարբեր մնալ, երբոր Թորդանէ եկող գուժկանը՝ Յուսիկի մեռնելուն լուրը բերաւ։ Գուցէ եւ կեղծուպատիր վշտակցութեան եւ տարաժամ համակրութեան նշաններ ալ ուզեց տալ, զինք չքմեղելու, եւ Լուսաւորիչի թոռը սպաննած լինելու եղեռնական արատէն ինքզինքը արդարացնելու համար ազգային ընդհանուր մեղադրանաց առջեւ։