Ս. Հոգիին անհրաժեշտութիւնը մեր օրերուն

ԾԱՆՕԹՈՒԹԻՒՆ – Դժուար չէ նկատել, որ մենք Հոգեգալուստի վերաբերեալ այս յօդուածաշարքին մէջ չմտանք աստուածաբանական հարցերուն մէջ երկու գլխաւոր պատճառներով. նախ աստուածաբանական հարցերը գլխաւոր պատճառներէն եղած են եկեղեցիներու բաժանման. Վասնզի իւրաքանչիւր եկեղեցի շեշտած է այսպէս կոչուած աստուածաբանական ՏԱՐԲԵՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ միւսներէն, փոխանակ մատնանշելու նոյնութիւնները եւ նմանութիւնները, որոնք անբաղ-դատելիօրէն աւելի շատ եւ աւելի կարեւոր են: Երկրորդ աստուածաբանութիւնը, եթէ ոչ միշտ, գէթ յաճախ. մանաւանդ ետքի ժամանակներու մէջ, աւելի վերացական բառերու վրայ կատարուած մտքի մարզանքներ եղած են, քան հոգեւոր ճշմարտութիւններ գտնելու ճիգեր, քան հոգիները Աստուծոյ առաջնորդող ազդակներ: Ուստի գրութեանց այս շարքին մէջ մենք զմեզ սահմանափակեցինք Աւետարանական եւ գործնական հարցերուն մէջ միայն:
Սակայն գրքոյկս մամուլի տալու օրերուն հանդիպեցանք անգլերէն հոգեւոր ամսաթերթի մը մէջ խմբագրական յօդուածի մը, որուն վերնագիրն էր «Աստուծոյ Եռեակութիւնը». մենք սակայն մեզի ազատութիւն տուինք այդ վերնագիրը փոխարինելու գրութեանս վերեւի խորագրով, որովհետեւ Ս. Երրորդորթեան մասին չէ որ կը խօսուի այնտեղ այլ Ս. Հոգիի այժմէութեան եւ անհրաժեշտութեան մասին: Թարգմանաբար կը զետեղենք այդ գրութիւնը այստեղ ոչ այնչափ անոր խորութեան կամ նորութեան համար, որքան նկատի ունենալով անոր այժմէութիւնը եւ գործնականութիւնը :

Շ. Ա. Գ.

* * *

Ոչ մէկ հարց այնքան շատ պատճառ եղած է բաժանման աւետարանական քրիստոնեաներու մէջ, որքան Ս. Հոգիի մասին եղած վիճաբանութիւները: Կարգ մը եկեղեցիներ կը շեշտեն Ս. Հոգիի Անձին եւ գործին մէկ երեսը, ոմանք՝ ուրիշ երեսը: Եկեղեցիներու մեծ մասը ուղղափառ են երբ կարգը կուգայ ճանչնալու թէ Ս. Հոգին երրորդ Անձն է Երրորդութեան. սակայն ամենքն ալ չեն կարծեր որ իր պարգեւները, այնպէս ինչպէս պատկերացուած են անոնք Նոր Կտակարանին մէջ, տրամադրելի են հաւատացեալներուն նաեւ այսօր, ինչպէս էին անոնք առաքելական ժամանակներուն մէջ:

Եկեղեցիի միլիոնաւոր անդամներուն համար Ս. Հոգիի վերաբերեալ բոլոր հարցերը առեղծուած են: Ու ասիկա զարմանալի չէ: Արեւելեան եւ Արեւմտեան Եկեղեցիները տակաւին բաժանուած են դարաւոր սա հարցին վրայ, թէ Հոգին կը բղխի՞ նաեւ Որդիէն, ինչպէս կը բղխի արդարեւ Հօրմէն: Աշխարհականի մը համար այս հարցը հնադարեան եւ ակադեմական է: Այսուհանդերձ մինչեւ իսկ Նոր Կտակարանի ժամանակներուն՝ կարգ մը շփոթած Եփեսացի Քրիստոնեաներ ըսին Պօղոս Առաքեալին. «Մենք լսած անգամ չենք, թէ արդարեւ Ս. Հոգի կայ»: Այսօր սովորական եկեղեցի գացողի մը ծանօթութիւնը Ս. Հոգիի մասին այնքան անորոշ է, որ գրեթէ գոյութիւն չունի:

Սակայն Գործք Առաքելոց գիրքը ուշադիր կարդալով, չենք կրնար չտպաւորուիլ այն դերով զոր Ս. Հոգին կատարած է, իբրեւ գործօն ազդակ, նախնական եկեղեցիին մէջ: Ան զօրութեամբ լեցուց աշակերտները Պենտեկոստէին: Ան առաջնորդական կնիքը դրաւ առաջին սարկաւագներուն վրայ: Ան պաշտօն յանձնեց Պօղոսի եւ Բառնաբասի իբրեւ առաջին առաքեալները ոչ–հրեայ աշխարհին: Ան առաջնորդեց Երուսաղէմի Ժողովը իր առաջին տագնապին մէջ: Ան ճամբան գոցեց (Պօղոս Առաքեալին) դեպի Բիւթանիա: Ան բացաւ Եւրոպան Աւետարանին: Ան ուղղեց Պօղոսին քայլերը ետ դէպի իր Հայրենիքը: Ու երբ Անանիա եւ Սափիրա ամբաստանուեցան, մեղադրանքը ստելն էր, ոչ թէ եկեղեցիին, այլ՝ Ս. Հոգիին դէմ: Եթէ այսօրուան եկեղեցին պէտք է տիրանայ այն ապշեցուցիչ կենսունակութեան, որով լեցուած էին այդ նախնի Քրիստոնեաները, եկեղեցին պէտք պիտի ունենայ Աստուծոյ Ս. Հոգիի Նոր մկրտութեան: Ի՞նչ բան հեռու կը պահէ մեզ նման փորձառութենէ մը: Պատճառներէն մէկը վստահաբար Ս. Հոգիին մասին ուսուցման այլազանութիւնն է: Սակայն կարելի չէ՞ արդեօք հասնիլ համաձայնութեան մը, որ արձակէ հոգիին ոյժը եկեղեցիին մէջ:

Հարաւային Հնդկաստանի եկեղեցիի եպիսկոպոսներէն Լեղլի Նիուպիկին կը գրէ. «Եթէ պատասխան մը պիտի գտնենք սա հարցումին՝ թէ ու՞ր է եկեղեցին, պէտք է հարցնենք. Ու՞ր է որ Ս. Հոգին ներկայ է իր զգալի զօրութեամբը»: Այս տեսակէտով՝ եկեղեցին ինքնայատուկ աւանդութեամբ հաստատութիւն մը չէ, ոչ ալ՝ սուրբ շէնք մը, այլ՝ պարզապէս Հոգիով լեցուած Քրիստոնեաներու հաւաքականութիւն մըն է: Այս սահմանումը մեզ կ’առաջնորդէ սա հարցումին. Ի՞նչպէս կրնան քրիստոնեաները լեցուիլ Հոգիով:

Պէտք է համաձայնինք, որ եթէ մէկը կ’ուզէ նոր բանով մը լեցուիլ նախ պէտք է պարպուիլ: Յիսուս ըսաւ. «Երանի հոգիով աղքատներուն»: Մինչեւ որ մէկը չպարպէ ինքզինք հպարտութենէ, անձնասիրութենէ, տիրակալութեան ցանկութենէն, եւ մարդկային միւս սովորական ցանկութիւններէն, Ս. Հոգին պիտի չլեցնէ անոր կեանքը: Մենք պիտի խաչուինք Քրիստոսի հետ, որպէսզի Քրիստոս կազմաւորուի մեր մէջ: Մենք զմեզ մեռած պէտք է համարինք – մէջտեղէն – վերցուած պէտք է հաշուենք – որպէսզի Աստուած ամէն ինչ ըլլայ մեր մէջ: Ասիկա է Նոր Կտակարանի ուսուցումը:

Յետոյ մենք պէտք է համաձայնութեան մը գանք Ս. Հոգիի գլխաւոր պարգեւի մասին, որ սէրն է: Ամենքս ալ գիտենք, որ դեռ կան ուրիշ կարեւոր պարգեւներ. սակայն Ս. Գրքին մէջ անոնց նշանակութիւնը ուղղակի կապուած է հաւատացեալի սրտին մէջ եղած սէրին: Ս. Հոգիի մկրտութիւնը սիրոյ մկրտութիւնն է, զոր Տէրը կհեղու ամբողջ եկեղեցիին վրայ: Քրիստոնեաներ պարտին ցոյց տալ այդ սէրը իրարու հանդէպ: Քրիստոսի սէրը եթէ կը գործէ մէր սիրտերուն մէջ, այդ ամէ-նէն բացայայտ նշանն է Հոգիի մեր մէջ բնակութեան: Որքան լրիւ բնակի Հոգին մեր մէջ, այնքան շատ սէր պիտի արտայայտուի դեպի դուրս: Եթէ Հոգիով լեցուած կ’ապրինք, այն ատեն քալենք Հոգիին հետ, եւ սիրենք Հոգիով: Ողբերգական է անդրադառնալ, որ Հոգին պատճառ դառնայ շփոթութեան եւ բաժանումի եկեղեցիի մէջ: Ինչ անդարմանելի կորուստ պիտի ըլլայ ոյժի, երբ Քրիստոնեաներ այլեւս հետամուտ չըլլան Հոգիով լեցուելու, որպէսզի չնոյնանան միւս Քրիստոնեաներուն հետ: Անկախաբար իրենց յարանուանական կապերէն, Քրիստոնեայ մարդիկ ի վերջոյ մարդիկ են. ենթակայ՝ նոյն փորձութեանց. խոցելի՝ նոյն տեղերէն. իրենց բեռներէն արձակում կը գտնեն Գողգոթայի նոյն Խաչով. եւ բոլորն ալ պէտք ունին լեցուելու նոյն Հոգիով:

Ուրեմն ետ բերենք Ս. Հոգին մեր եկեղեցիներու կեանքին մէջ: Տանք անոր գերագոյն տեղը մեր սիրտերուն մէջ իբրեւ հաւատացողներ: Երբ այսպէս ընենք՝ վերակենդանութիւնը կը սկսի արդէն:

(Տեսիժըն ամսաթերթ, 1972, Հոկտեմբեր)
Հատկորոշիչներ՝ եկեղեցի, Հոգի, սուրբ

ԹՈՂՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

0 կարծիք

Խմբագրի ընտրանի

Քրիստոնեական բարոյականության սկզբունքների կիրառելիության մասին

Հարցազրույց Ռալֆ ՅԻՐԻԿՅԱՆԻ հետ։ – Ցանկացած մարդ, եթե քիչ թե շատ ազնիվ է գոնե ինքն իր նկատմամբ, հոգու խորքում հիանալիորեն գիտի, թե ինչն է բարի, աստվածադիր բարոյականության նորմերին հարազատ, ինչը՝ ոչ։ Հոգին...

Կարդալ ավելին

Ինչպե՞ս չդառնալ երկու տիրոջ ծառա

Հարցազրույց Կյուրեղ քահանա ՏԱԼՅԱՆԻ հետ։ Երկրային բարիքներ և երկնային արժեքներ. հավերժական հակադրությո՞ւն է, թե՞ չբացահայտված ներդաշնակություն... Ինչպե՞ս ապրել կյանքը, որ հոգևորն ու մարմնավորը չհակադրվեն։ Ավելին` ինչպե՞ս համադրել...

Կարդալ ավելին

Այլ նյութեր

Շարական Հոգեգալուստի

ՇԱՐԱԿԱՆ ՀՈԳԵԳԱԼՈՒՍՏԻ – Օրհնութիւն – Առաքելոյ...

Ինչպէ՞ս կարելի է վերագտնել այս կորսուած մէկութիւնը

Պատասխանը տրուած է Հոգեգալուստով ծնած առաջին...

Քրիստոնեայ առաջին հաւաքական կեանքը

Ե ՔՐԻՍՏՈՆԵԱՅ ԱՌԱՋԻՆ ՀԱՒԱՔԱԿԱՆ ԿԵԱՆՔԸ «Ամենայն...