Երբ Խոսրով մահացու վիրաւորուած եւ վերջին շունչը չտուած, հրամայեց Անակի ազգատոհմը կոտորել, երկու գիրկի տղաներ միայն ազատեցան դայեկներու ձեռքով (ԱԳԹ. 23)։ Այս երկուքին կրտսերագոյնն էր, այն որ յետոյ Գրիգոր կոչուեցաւ, եւ հաւանաբար Սուրէն էր կոչուած առաջուց։ Ս. Սահակ, ընտանեկան աւանդութիւններէ քաղելով, պատմած է, թէ այդ տղուն յղութիւնը եղած էր Արտազու դաշտին մէջ, մօտ առ դիրս սրբոյն առաքելոյն Թադէոսի, երբոր Անակ Հայաստան եկած ատեն պահ մը անդէն բնակած էր, վասն որոյ եւ զնորին առաքելոյ շնորհն ընկալեալ կ’ըլլար տղան (ԽՈՐ. 155)։ Արդ, եթէ երկու տարի ետքը Անակ կը սպաննուէր, ուրեմն այն ատեն Գրիգոր մերձաւորաբար տարուան մը մանկիկ էր, եւ եթէ սպանութիւնը 240-ին տեղի կ’ունենար, Գրիգորի ծնունդը հարկ կը լինի 239-ին դնել։ Գրիգոր աղեկ Հայաստանի սահմաններէն հեռացուելով, ուղղակի Կեսարիա տարուեցաւ եւ հոն մկրտուեցաւ, քրիստոնեայ դայեկին խնամքով, որ էր Սոփիա Կեսարացի, Եւթազիոսի քոյր, եւ Բուրդար պարակին կին, որ բարեդէպ առիթով մը Անակէ իբրեւ ստնտու առնուած էր, եւ արկածէն ետքը Եւթազիոսի առաջնորդութեամբ իր քաղաքը դարձաւ։ Փիրլիմիանոս, Որոգինէսի հետեւող եւ սքանչելի յուսումնասիրութեան, որ 232-ին Կեսարիոյ եպիսկոպոս էր եղած, յատուկ դեր ունեցաւ Գրիգորի դաստիարակութեան մէջ։ Գրիգոր յարբունս հասակի հասեալ ամուսնացաւ Դաւիթի դստեր Մարիամի հետ (ԽՈՐ. 161), եւ թէպէտ Զենոբ Գլակ երկոտասանամեայ ամուսնացած կը կարծէ Գրիգորը (ԶԵՆ. 22), բայց 12 տարուան ամուսնանալը անհաւանական կ’երեւի, եւ թուատառերու շփոթութեան հետեւանք, ուստի իբր 22 տարեկան ենթադրել յարմարագոյն կը սեպենք, եւ թուականն ալ 261-ին հաշուել։ Աթանագինէս քորեպիսկոպոս Փիլաքթովիոյ, Լուսաւորչի խնամի եւ Մարիամու եղբայր է կոչուած (ՏԱՇ. 29), որով թէեւ Լուսաւորչի կինը Սեբաստացի կ’ըլլայ, սակայն դժուարին չէ բնակութիւնը Կեսարիա փոխադրած ըլլալը։ Լուսաւորչին ալ ձեռնադրութենէն ետքը Կեսարիայէն Սեբաստիա երթալը (ԱԳԹ. 420), այնտեղի հետ յարաբերութիւն ունեցած լինելը կը հաստատէ։ Այդ ամուսնութենէն երկու զաւակ միայն ունեցաւ Գրիգոր, որոնք են Վրթանէս եւ Արիստակէս։ Յետ երից ամաց երկուց որդւոց լինելոյ բացատրութիւնը (ԽՈՐ. 161), ոմանք կ’իմանան իբր թէ ըսէր, թէ ամուսնութենէ մինչեւ երեք տարուան միջոցին երկու զաւակ ունեցած է, իսկ մենք աւելի յարմար կը սեպենք իմանալ երկու զաւակ ունենալէն երեք տարի ետքն է, որ Գրիգոր եւ Մարիամ համահաճութեամբ ընտանեկան կեանքերնին ընդհատած են, Գրիգոր գործով Կեսարիայէն հեռացած է, Մարիամ կուսաստան մը քաշոած, եւ ոչ թէ կրօնաւորած, Արիստակէս վերջէն Նիկոմաքոս միայնաւորին աշակերտած, եւ Վրթանէս աշխարհիկ կեանքի եւ ժամանակին եաուսնացած է։ Ըստ այսմ յիշեալ բաժանումը կրնայ դրուիլ 267-ին։ Գրիգորին ինչ գործի ձեռնարկած լինելը եւ ուր գացած լինելը յայտնապէս գրուած չենք գտներ, բայց ուսումնական զարգացում ստացած լինելուն, գրագրութեան պաշտօնին հետեւած լինելը հաւանական է, որով վերջէն ալ կը գտնենք զինքը Տրդատի արքունեաց մէջ իբր պալատական պաշտօնեայ, զբաղեալ մանաւանդ գրական եւ պատգամաւորական աշխատութիւններով։