Ինտերնետից օգտվելու իմացություն

[Ղուկաս Վահան]

Ինչպես ես եմ տեսնում, շատերը չգիտեն ինտերնետից ինչպես լավագույնս օգտվել, ուստի առաջարկում եմ այստեղ քննարկել ինտերնետից օգտվելու հնարավորությունների, ձևերի և մեթոդների մասին։ Յուրաքանչյուրը կարող է իր իմացությունները փոխանցել մյուսներին։
Կարծում եմ հատկապես Մասնագետը կարող է իր լավ ներդրումն ունենալ այս թեմայում։

[Masnaget]

Շնորհակալություն

Շատ լավ.
Առաջին նյութը, որ կուզենայի ներկայացնել, պարզ է, սակայն ոչ բոլորը կարող են տեղյակ լինել դրանից: Խոսքը <գծից դուրս> աշխատելու մասին է:
Բանն այն է, որ հատկապես <dial up> տեսակի կապից օգտվողները երկար ժամանակ կարող են ծախսել նամակներին կամ ֆորումային գրառումներին պատասխանելու և կայքեր այցելելու վրա: Իսկ նշանակում է, որ հեռախոսագիծն այդքան ժամանակ հարկադրված զբաղված է լինելու, դա էլ իր հերթին բերում է դրամական կորուստներ:
<Գծից դուրս>` <Offline> աշխատելու համար հարկավոր է պարզապես անջատել կապը` նախապես կատարելով բոլոր անհրաժեշտ գործողություններ` նամակներին, գրառումներին պատասխանելը,- ապա նորից միացնել կապը և ուղարկել անհրաժեշտ փոփոխությունները կամ պատասխանները: Արդյունքում ավելի արդյունավետ կտնօրինվի ժամանակը, և կլինեն նվազագույն կորուստներ: Մասնագիտական հաշվարկները ցույց են տալիս, որ 4-5 տողանոց մի քանի գրառումներ կատարելը կամ նամակներին մի այդքան պատասխանելը Online ռեժիմում խլում է մոտ 20 րոպե, մինչդեռ Offline ռեժիմում` ընդամենը 4-5 րոպե /մեկ-երկու րոպե ստանալը, երկու-երեք րոպե էլ` ուղարկելը/:     

Offline ռեժիմի համար նախ անհրաժեշտ է արագ բացել բոլոր պատուհաններն առանձին-առանձին, կատարել անհրաժեշտ սեղմումները` reply, quote, answer /կամ նման մի սեղմում/, անջատել  կապը, կատարել գրառումը և դարձյալ միացնելով կապը` սեղմել post, send կամ նման ուրիշ կոճակներ:

Հաջողությո՛ւն:

[Տ. Տաթև քհն.]

Շատ շնորհակալություն Մասնագետ ջան, քանի որ այժմ կապի այդ տեսակով չեմ օգտվում, չէի մտածել այդ մասին, կարծում եմ հետագայում կարող է շատ օգտակար լինել

[Masnaget]

Հաջորդ թեման, որ կուզենայի ներկայացնել, վերաբերում է անվտանգությանը:

Իսկ դուք գիտե՞ք, որ հարկավոր է օգտագործել միայն լիցենզավորված և օրինական հակավիրուսներ ու Windows  կամ նման օպերացիոն համակարգ: Ցավոք, Հայաստանում չափազանց մեծ թիվ են կազմում <կոտրված> և ծովահենային օրինակները նման ծրագրերի: Իսկ անվտանգության միակ երաշխիքը դրանց օրինականության մեջ է: Այդ դեպքում այն ֆիրման, որն արտադրել է տվյալ ծրագիրը, շատ մեծ պատասխանատվություն է կրում հնարավոր չարիքների ու հարձակումների համար: Այդ ֆիրմաները լրջորեն են աշխատում, ամեն օր`թարմացնելով իրենց բազան: Իսկ ծովահենային տարբերակների համար նրանք ԵՐԲԵՔ ՉԵՆ ԿՐՈՒՄ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆ: 
Ինտերնետային անվտանգությունը հարկավոր է կազմակերպել օրինական ու լավ հակավիրուսի առկայության դեպքում միայն: Չեմ կարող գովազդել, սակայն մեկ-երկու սկզբունք կարող եմ տալ /իմ կարծիքը, եթե կուզեք, կարող եմ մասնավոր հաղորդագրությամբ տալ/:
Հակավիրուսը պետք է ամենօյա թարմացման խնդիր կամ խոչընդոտ չունենա: Ինտերնետի չգոյության դեպքում հարկավոր է թարմացումները  որոշակի պարբերականությամբ վերցնել ինտերնետ ունեցող համակարգչից, ապա այն ներդնել տվյալ համակարգչի մեջ:
Տվյալ հակավիրուսը պետք է համագործակցի ինտերնետ բրաուզերի հետ` ստուգելով տվյալ կայքի կամ փոստի ԱՄԲՈՂՋԱԿԱՆ ՊԱՐՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ:
Հակավիրուսը չպետք է դժվարությունների ու դանդաղեցումների պատճառ դառնա:
Հակավիրուսը պետք է ռեգիստրացիաներին (registration entry..   *.reg) էլ հետևի` կանխելու համար աննկատ այնտեղ տարածվող չարանենգ հրահանգներ:

[VAHAG]

Շնորհակալություն

Շատ լավ.
Առաջին նյութը, որ կուզենայի ներկայացնել, պարզ է, սակայն ոչ բոլորը կարող են տեղյակ լինել դրանից: Խոսքը <գծից դուրս> աշխատելու մասին է:
Բանն այն է, որ հատկապես <dial up> տեսակի կապից օգտվողները երկար ժամանակ կարող են ծախսել նամակներին կամ ֆորումային գրառումներին պատասխանելու և կայքեր այցելելու վրա: Իսկ նշանակում է, որ հեռախոսագիծն այդքան ժամանակ հարկադրված զբաղված է լինելու, դա էլ իր հերթին բերում է դրամական կորուստներ:
<Գծից դուրս>` <Offline> աշխատելու համար հարկավոր է պարզապես անջատել կապը` նախապես կատարելով բոլոր անհրաժեշտ գործողություններ` նամակներին, գրառումներին պատասխանելը,- ապա նորից միացնել կապը և ուղարկել անհրաժեշտ փոփոխությունները կամ պատասխանները: Արդյունքում ավելի արդյունավետ կտնօրինվի ժամանակը, և կլինեն նվազագույն կորուստներ: Մասնագիտական հաշվարկները ցույց են տալիս, որ 4-5 տողանոց մի քանի գրառումներ կատարելը կամ նամակներին մի այդքան պատասխանելը Online ռեժիմում խլում է մոտ 20 րոպե, մինչդեռ Offline ռեժիմում` ընդամենը 4-5 րոպե /մեկ-երկու րոպե ստանալը, երկու-երեք րոպե էլ` ուղարկելը/:     

Offline ռեժիմի համար նախ անհրաժեշտ է արագ բացել բոլոր պատուհաններն առանձին-առանձին, կատարել անհրաժեշտ սեղմումները` reply, quote, answer /կամ նման մի սեղմում/, անջատել  կապը, կատարել գրառումը և դարձյալ միացնելով կապը` սեղմել post, send կամ նման ուրիշ կոճակներ:

Հաջողությո՛ւն:

Masnaget es ete qo asaci pes varvem apa kxelagarvem,vorovhetev erb internets anjatvum e djvarutyamb e mianum shat depqerum chem karoxanum mek orum kpnel,depqer en exel vor 1-2 jam charcharvel em,isk sovorakan depqerum hing rope tevum e,dra hamar el zzvel em ays shabatva mej poxelu em internets:

[Ղուկաս Վահան]

Ի՞նչ կապ եք օգտագործում։

[Ղուկաս Վահան]

Մասնագետ, իմ վերջին տեղեկատվությունից հետո, երբ այն ուղարկեցի բոլորին, պարզվեց, որ շատերը չգիտեն, թե ինչ է «Բրոուզեր»–ը։ Ես դիտավորյալ այս բառը չթարգմանեցի, նախ որովհետև համարժեք հայերենը չգտա, երկրորդ՝ որոշ օտար բեռեր քանի որ իրենց հայերենը չունեն, ուստի իմաստ չեմ տեսնում շինծու բառեր ստեղծել և կարծում եմ փոխառելով այս բառերը հարստացնում ենք նաև հայերենը։ Օրինակ իմաստ չեմ տեսնում «file» բառի համարժեքը ունենալ, երբ այն կարելի է հանգիստ օգտագործել, ինչպես նաև օրինակ «site» բառը ողջ աշխարհը օգտագործում է անգլերենից փոխառված տարբերակը, մինչդեռ մենք չգիտես ինչու պետք է ասենք՝ կայք, որն ըստ իս այնքան էլ չի արտահայտում բառի ողջ իմասը։ Ըստ իս կարելի էր շատ հանգիստ օգտագործել «սայթ» տարբերակը։
Ինչևէ, այստեղ հաճելի կլիներ լսել բացատրությունը «Բրոուզեր»–ի և «toolbar»–ի։ Այս վերջին բառի համարժեք հայերենն էլ չեմ գտնում։
Ինձ թվում է մյուսներին էլ հաճելի կլինի իմանալ, թե ինչ են այս երկուսը և ինչքանով են այս երկուսը դյուրացնում ինտերնետից օգտվելուց։

[VAHAG]

Ի՞նչ կապ եք օգտագործում։

dial up:

[Ղուկաս Վահան]

Չէ, նկատի ունեմ ո՞վ է տրամադրում այդ կապը։
Ամեն դեպքում web.am փորձիր, ես երբեմն օգտվում եմ այդ կապից, վատը չէ։

[Masnaget]

Շնորհակալություն:
Ամեն դեպքում, կարծում եմ, որ եթե օգտագործողները կարողանում են օգտվել ինտերնետից, ապա գոնե նվազագույն պատկերացում ունեն կամ պետք է որ ունենան:

Տեսնենք, թե ի՛նչ է նշանակում Browser տերմինը: Դրա ամենահարմար իմաստը, որ կարելի է այստեղ քիչ թե շատ հասկանալ, <որոնողական համակարգն> է: Անգլերեն բառն ունի ավելի ընդարձակ իմաստներ, որոնց կարիք չկա անդրադառնալու:

Այսպես, երբ մեզ որևէ աշխատանք է հարկավոր լինում կատարել, մենք գործածում ենք  այդ աշխատանքի համար նախատեսված միջոցը` գործիքը: Ինտերնետ կամ համացանց ասվածը վիրտուալ` ոչ նյութական թվային տարածք է, որտեղ կան բազում անհատական համակարգիչներ, համակարգչային ցանցեր ու գերհամակարգիչներ: Երբ մենք օգտագործում ենք մեր համակարգիչը փակ համակարգում` առանց ինտերնետի կամ արտաքին աշխարհի հետ հաղորդակցման, մեր համակարգիչն ինքն է դառնում գործիք` կատարելու համար այս կամ այն աշխատանք` խմբագրում, ձայնագրում, շարվածք, մորտաժ և այլն: Բայց արտաքին աշխարհի կամ ինտերնետի հետ կապ ունենալու համար հարկավոր է, որ մեր անհատական համակարգիչը միանա ցանցային լարով, հեռախոսալարով կամ ուրիշ միջոցով: Սրանք նյութական միջոցներն են:

--Իսկ երբ ամեն ինչ պատրաստ է, համակարգչին հարկավոր է հատուկ ծրագիր, որին դիմելով միայն կկարողանա վերջնականապես միանալ համացանցին: Այդպիսի ծրագիրը կոչվում է զննարկիչ կամ ավելի տարածված` բրաուզեր: Սա այսպես ասած` աննյութական միջոցն է: Այն թույլ է տալիս պատուհանի մեջ խմբավորել որոնելիք հասցեն, որոնման արդյունքները և դիտել այն:
Բրաուզերը բաղկացած է հիմնական մի քանի դաշտերից` ստանդարտ մենյուներ, որոնց մեջ խմբված են ստանդարտ գործիքները, հիմնական և արագ որոնման դաշտեր, որոնցում գրվում է որոնվելիք կայքի հասցեն, տեսանելի տարածք, որտեղ երևում են փնտրման արդյունքները, կարգավիճակային գոտի, որտեղ գրվում են հավելյալ տեղեկություններ որոնման կարգավիճակի, ինչպես նաև ժամանակային հապաղման, և գերհղումների (link) հասցեներ:
Կախված այն հանգամանքից, թե ի՛նչ օպերացիոն համակարգ ենք օգտագործում, զննարկիչը կամ բրաուզերը կարող է լինել այս կամ այն տեսակի, այս կամ այն ֆիրմայի արտադրության և տարբեր հիմնատեսք կարող է ունենալ: Առավել հայտնի են` Mozilla Firefox (Mozilla), Internet Explorer (Microsoft), Opera (OpenSSL) և այլն:
Բրաուզերները հիմնական միջոցն են, որոնց միջոցով կարողանում ենք մուտք գործել համացանց: Իսկ այդ միջոցն իր հերթին կարող է ունենալ <ենթամիջոցներ>, որոնք միանալով և համագործակցելով ստանդարտ գործիքների հետ` այս կամ այն չափով օգնում են ավելի արդյունավետ կազմակերպել որոնման կամ մուտքի գործընթացը:

Այսպես, գոյություն ունեն ֆիլտրեր, որոնք արգելում են  հատկորոշ կայքեր այցելելը, կան գործիքամիջոցներ, որոնք հետևում են ինտերնետի երթևեկին (traffic), և որոշակի սահման անցնելիս զգուշացնում են  օգտագործողին, որոշ գործիքամիջոցներ, որոնց արագացնում են ինտերնետի երթևեկը և այլն: Մի խումբ էլ կազմում են այն գործիքները, որոնք որոշ սայթերի կողմից առաջարկվում են` ամբողջական դիտում ստանալու համար (օրինակ` Flesh Player (Macromedia, Adobe) ծրագիրը` անիմացիոն էֆեկտներ ունեցող կայքեր դիտելու համար):
Այս խմբին անվանում են  պարզապես tool(s)` գործիք(ներ), իսկ այն ձողը կամ տողը, որի վրա երևում են այդ գործիքները` tool+bar /գործիք+ձող/:
Այժմ գործիքաձողի (թույլ տվեք պայմանականորեն այդպես անվանեմ դրան) ավելի լայն հնարավորություններն են նկատվում` ռադիոունկնդրում, արագ որոնում, զրուցակից (chat), լուրերի արագ դիտում և այլն:
Հավելեմ, որ գործիքաձողի աշխատանքը կարելի է կարգավորել (թողարկել կամ կասեցնել աշխատանքը) հենց toolbars մենյուի միջոցով (առավելաբար` View վայր ընկնող մենյուի ենթաբաժիններո՛ւմ փնտրեք):

Մեկ էլ` տվյալ կայքի կամ ֆիրմայի կողմից առաջարկված օժանդակ գործիքների մասին կարելի է դատողություններ անել և օգնություն ստանալ հենց իրենցից` հետևելով ցուցումներին և հրահանգներին:



Հ.Գ.
Windows Explorer հրամանակարգը կարող է փոխարինել  Internet Explorer բրաուզերին` հասցեների տողի միջոցով: Պարզապես հարկավոր է այնտեղ գրել տվյալ կայքի հասցեն, սեղմել  Enter ստեղնը, և    Windows Explorer -և կդառնա կամ կվերափոխվի Internet Explorer բրաուզերի: 
Դրա համար թողարկե՛ք My computer կամ My Documents կամ էլ նման մի պատուհան, հասցեների տողնում գրե՛ք, օրինակ www.lusamut.net/forums և... կհայտնվեք ինտերնետում: