Նվիրապետական աստիճաններ

[Zonara]

http://www.hayastan.com/armenia/religion/ru/liturgy/index3.php Արդյոք համամիտ էք այս էջում շարադրուած կարծիքի հետ?

[Zonara]

Խնդրում եմ օգնեք հասկանամ թէ վեհապառը ըստ հայ եկեղեցու եպիսկոպոսա թէ ավելի բարձր

[Mandarinka]

Կարծես, ավելի բարձր է:

[Abegha]

Հայ Եկեղեցում նվիրապետության հիմնական աստիճաններն են՝ սարկավագ, քահանա, եպիսկոպոս։
Զոնարա, Ձեր մատնանշածը hayastan.com-ում կարող է շփոթության առիթ տալ, ավելի շուտ նվիրապետության հիմնական աստիճանները սխալ են նշված։
Եթե նկատի ունենանք, որ հայկական աղբյուրները Նիկիայի տիեզերական ժողովի հունական և լատինական բնագրերի «մետրոպոլիտ» եզրը թարգմանել են «կաթողիկոս» եզրով, հետևաբար կաթողիկոսը ընդհանրական և գլխավոր եպիսկոպոսն է։ Կարող եմ այլ բաներ էլ նշել, բայց չեմ ուզում շատ գիտական ծանրություն տալ հարցին ֆորումում։
Հաշվի առնելով, որ Հայ Եկեղեցին յուրատիպ պատմական զարգացում է ունեցել և հաճախ թագավորություն չունենալու պատճառով նա է հանդիսացել ազգի առաջնորդը, ուստի և կաթողիկոսական իշխանությունը ժամանակի ընթացքում ավելի մեծ ընդգրկում է ստացել։ Այս պատճառով Հայ Եկեղեցում պատրիարքը, ինչպես Երուսաղեմի և Կ.Պոլսի հայոց, իրենց իրավասություններով ստորադասվել են կաթողիկոսին՝ ի հոգևորս ենթակա լինելով Սբ. Էջմիածնին։ Սակայն ինչպես որ պատրիարքներն են եպիսկոպոս համարվում, այնպես էլ կաթողիկոսը, լինելով եպիսկոպոս, միաժամանակ եպիսկոպոսապետ է և գլուխ եպիսկոպոսաց։
Սա կարելի է նաև նմանեցնել աբեղա, վարդապետ և ծայրագույն վարդապետ ասվածին։ Պարզ աչքով դիտած վերջինս բարձր է մյուս երկուսից, սակայն երեքն էլ կուսակրոն քահանաներ են։

[Zonara]

Հայր Սուրբ շնորհակալություն բացատրության համար: Ացեցիք որ չեք ցանկանում գիատական ծանրություն տալ, ճիշտն ասած ինձ հենց դա է հարկավոր, ցավոք գերմանիայում շատ գրականություն չկա այս հարցի շուրջ, չէիք կարենա ինձ միքանի հոդվածների կամ գրքերի անուն տալ, որոնցից ես ավելին տեղեկանաի?

Եւ մի ուրիշ հարց, ուղղափառ պատրիարքը իրավունք չունի իր թեմի որեւիցե եպիսկոպոսի կարգալուծ անել եթե Սինոդի որոշում չկա այդ հարցի շուրջ, որովհետեվ նա մյուս եպիսկոպոսներից ավելի բարձր չէ այմ պատվո նախագահն է Սինոդի: Ինչպեսե սա մեր եկեղեցում?

ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹԻՒՆ

[MONK]

Անկեղծ ասած, ավելի շուտ էի ցանկանում արձագանքել այս թեմային, սակայն մի ծիծաղելի պատճառով ափսոսում էի որևէ բան գրել: Վարկանիշիս 7  և գրառումներիս 77 թվերը այնքան էին դուրս եկել, որ ափսոսում էի որևէ բան փոխել:  39:)3 7-եր...
Էէէէխ, մանկապարտեզ...  
Ներողություն եմ խնդրում սենտիմենտալ նախաբանիս համար:   

Հիմա գործից խոսենք:
Հայր Սուրբ ջան, ասածդ սխալ չէ և արտահայտում է ընդհանուր իրողությունը: Նախնի Եկեղեցու նվիրապետական եռաստիճան համակարգը` սարկավագ-երեց-եպիսկոպոս, այո, ընկած է առաքելահաստատ բոլոր եկեղեցիների նվիրապետական աստիճանակարգերի հիմքում, ուստի եկեղեցիների հովվապետներն էլ համարվում են եպիսկոպոսական դասի ներկայացուցիչ: Բայց... Հայաստանյայց Եկեղեցու պարագային կա մի բայց: Որպեսզի խոսքս չերկարացնեմ, կատարում եմ մեջբերում Օրմանյանի <<Աթոռ Հայաստանեայց>> գրքից.
<<Օտար եկեղեցիք եպիսկոպոսական աստիճանէ վեր կարգ չեն ճանչնար, և ձեռնադրութեամբ տրուած գերագոյն աստիճանն իրենց մեջ եպիսկոպոսութիւնն է. իսկ ինչ որ եպիսկոպոսութենէ վեր է, պաշտօնավարական աստիճան է անուամբ ստացեալ, և ոչ կարգի աստիճան` ձեռնադրութեամբ ստացեալ: Մետրապօլտութիւնը, արքեպիսկոպոսութիւնը, պրիմասութիւնը, եքսարքութիւնը, պատրիարքութիւնը, Կոստանդնուպօլսոյ տիեզերական պատրիարքութիւնը և Հռովմայ պապութիւնը ձեռնադրութեան կանոն չունին. միայն մերս Հայաստանեայց եկեղեցւոյ կաթուղիկոսութիւնն է, որ խորհրդական ձեռնադրութեամբ միւռոնի օծմամբ կը տրուի, որով և նուիրեալն յայդ աստիճան կը ստանայ առավել ինչ քան զհասարակ եպիկոպոսունս: Այդ պայմանին զօրութեամբ Հայոց հայրապետն է միայն որ կարող է անուանիլ ՕԾԵԱԼ ՀԱՅՐԱՊԵՏ, մինչ այլոց եկեղեցեաց հայրապետք հակառակ իրենց բարձր անուանց և կարծեցեալ տիեզերական իշխանութեանց, առաջի եկեղեցւոյ և խորհրդական տեսութեամբ հասարակ եպիսկոպոսէ ավելի չեն>>:
Հետևաբար, Zonara, Ձեր նշած նյութի մեջ այնքան էլ սխալ չէ գրված:

[Zonara]

MONK  եթէ այդպիսի մի ԲԱՅՑ լինի, ապա մեր եկեղեցում կա մի ՄԵԾ հերետիկոսություն: Առաքելական կանոնը նշում է հոգեւորականաց վեց աստիճան, որոնցից երեքը Սբ. Սեղանի սպասավորներն են (εντος του βηματος) եւ այդպիսով հոգեւորականաց բարձր աստիճանին են պատկանում: Առաքելական 69րդ կանոնը հիշում է միայն Եպիսկոպոս, Երեց, Սարկաւագ, Կիսասարկաւագ, Ընթերցող, Երգող: Առաջին երեքը  (ιερωμενοι) Աստուածային Օրենքով են հիմնված (ex jure divino):: Աստվածաշնչից եւ Եկեղեցու Հայրերից չենք ստացել ոչ մի հուշ անքամ, որ եպիսկոպոսից աւելի բարձր պաշտոն կարող է լինել: Եպիսկոպոսը Առաքյալի փոխանորդն է իսկ առաքյալից բարձր եւ օծյալ միայն ինք ՕԾՅԱԼՆ ԱՍՏՒՒԾՈՅ այսինքն Քրիստոս: Հայր Սուրբի ասածին համամիտ կարող եմ լինել որ կաթողիկոսական օծումը մեր եկեղեցում թագավորական օծումն է, իբր հետեւանք պատմական իրականությունների բայց ոչ ավելն: Ուստի կարծում եմ, որ Օրմանյան սխալ բացատրություն է տվել կաթողիկոսությանը եւ այդպիսով առիդ դարձել որ այսպիսի կարծիք հաստատվի մեր եկեղեցուց ներս: Բացի դրանից Առաքելական առաջին կանոնն ասում է, թէ`Եպիսկոպոսը ձեռնադրուի երկու կամ երեք եպիսկոպոսից: Ավետարանի խոսքերով ել համեմատիր Գործ ԺԳ 3, Բ Տիմ. Ա 6, Գործ Զ 6, ԺԴ 22: Տես նաեւ Կղեմ Աղեքսանդրացու վկայությունը Յակոբ Տեանեղբոր ձեռնադրության մասին եւ այլն: Եթե գոյություն ունենար եպիսկոպոսից բարձր աստիճան ապա նախ ինչու այդ աստիճանը չստանաին առաքեալները եւ ապա ինչու եպիսկոպոսներ կձեռնադրվեին ամենաքիչը երկու եպիսկոպոսներից, ավելի ճիշտ չէր լինի որ օծյալը ձեռնադրեր նրան? Ձեր ասածը ավելի մոտ է կաթոլիկ եկեղեցու էկլեսիոլոգիաին հռոմի պապի առումով, որը մեր եկեղեցում հերետիկոսություն է համարվում: Կարծում եմ որ Օրմանյանից ել առաջ այս գաղափարախոսությունը եթե անքամ կար, ապա անցել է մեր եկեղեցին կաթոլիկներից...

[Abegha]

Monk, հուսանք մինչև 88-ի հասնելը գրառումներդ քաջալերեն ոմանց։ Այդ դեպքում կլինի 8+88 

Հայ Եկեղեցում նվիրապետության հիմնական աստիճաններն են՝ սարկավագ, քահանա, եպիսկոպոս։

Ցանկանում եմ, որ նկատեք իմ գրածի մեջ «հիմնական» բառը։
Երկրորդ՝ Լուսավորչի տոհմից կաթողիկոսական գահի հաջորդները երբեք առանձին օծում չեն ստացել, ավելին՝ ստացել են միայն եպիսկոպոսական աստիճան, ինչպես Լուսավորիչը, սակայն կոչվել են կաթողիկոսներ։ Աստվածաբանները և պատմաբանները հաճախ են եկեղեցու հիերարխիային առնչվող հարցերում շփոթության մեջ ընկնում, մանավանդ շատերին թվում է, թե Լուսավորիչը կաթողիկոսական ձեռնադրություն է ստացել Կեսարիայում, մինչդեռ այդ շրջանում նման կարգ գոյություն չի ունեցել։
Այս երևույթը, այն է՝ օծումը, հետսամուտ է։ Հավանաբար հայոց թագավորների օծման ազդեցություն է (ըստ Ն. վ. Մելիք–Թանգյանի առաջին հայոց թագավորը օծվել է 885-ին), որն էլ իր հերթին բյուզանդական կայսրերից եկող ազդեցություն է։ Կարծում եմ կաթողիկոսական օծումն իր մեջ հատուկ նշանակություն է բովանդակում, այն է՝ կաթողիկոսները դարեր շարունակ հայոց ազգային կյանքում փոխարինել են արքայական կենտրոնաձիգ իշխանությունը և հայոց եկեղեցու ընդհանրական (կաթուղիկէ) առաջնորդությունը։ Կաթողիկոսը նվիրապետության մաս է կազմում, ինչպես պատրիարքը, Պապը, մետրոպոլիտը, արքեպիսկոպոսը, սակայն նվիրապետության հիմնական աստիճանները մնում են երեքը։
Առավել մանրամասն կարող ես նայել Ն. վ. Մելիք–Թանգյանի «Հայոց եկեղեցական իրավունքը» հրատարակության  Բ  գիրքը, Շուշի, 1905:

[Abegha]

Չեմ կարծում, որ որևէ կաթողիկոս իր ձեռնադրությունը և օծումը ավելին համարի Սբ. Գր. Լուսավորչի ստացած եպիսկոպոսական ձեռնադրությունից։ Իսկ ինչ վերաբերում է դարերի ընթացքում պատմական ազդեցությամբ կաթողիկոսների իրավասությանց փոփոխությանը, այլ հարց է։

[MONK]

Monk, հուսանք մինչև 88-ի հասնելը գրառումներդ քաջալերեն ոմանց։ Այդ դեպքում կլինի 8+88 

Չէէ, Հայր Սուրբ ջան, իմ սիրած թվերը 3-ն ու 7-ն են: Իսկ 3 7-երը պարզապես գեղեցիկ տեսարան էին: 
Ես էլ հուսամ, որ մնացած գրառումներս ոմանց հուսախաբ չեն անի, այդ դեպքում դժվար է պատկերացնել, թե ինչ տեսարան կլինի: 

Իսկ քո և Zonara-ի ծանրակշիռ առարկություններին ես կպատասխանեմ մի քիչ ուշ: Անձնատուր չեմ լինում:    42:)