ՆԵՐՍԷՀԻ ՅԱՐՁԱԿՈՒՄԸ (50)

Այդ երեքտասանամեայ միջոցին, Տրդատ նորէն պատերազմներ վարեց Պարսից դէմ, որք չէին հրաժարած Հայաստանի մէջ Պարթեւազնեան ճիւղը ջնջելու, եւ երկիրը Սասանեանց ազդեցութեան ներքեւ առնելու գաղափարէն։ Պատերազմի բախտը յաջող գնաց Տրդատի՝ Վռամ Բ-ի հանդէպ, բայց երբ Ներսէհ գահակալեց,...

ԱՐՏԱՇԱՏԻ ՎԻՐԱՊԸ (49)

Այդ պարագաները հնար չէ որ հետաքրքրութիւն չշարժէին Տրդատի հետեւորդներուն մէջ, եւ չգրգռէին Գրիգորի անձնաւորութեան վրայ հետազօտութիւններ ընել։ Այս կերպով Տաճատ իշխան Աշոցայ, Արտաւազդ Մանդակունիի քեռայրը, որ ժամանակ մը Կեսարիա ապրած էր (ԽՈՐ. 158), կը յաջողի Գրիգորի...

ԳՐԻԳՈՐԻ ՉԱՐՉԱՐԱՆՔՆԵՐԸ (48)

Տրդատ կատարեալ յաջողութեամբ եւ վերջնապէս իր գահը գրաւելու համար յաղթանակով Հայաստան մտածին պէս, դեռ մայրաքաղաքն ալ չհասած, ուզեց գոհաբանական տօնախմբութիւն մը կատարել Երէզ աւանի մօտ, ուր էր Հայոց Դիցամօր՝ Ոսկիածին Անահիտի տաճարը։ Սովորութիւն էր ծաղկեայ պսակներով եւ թաւ...

ՏՐԴԱՏԻ ՆԱԽԸՆԹԱՑԸ (47)

Տրդատ մանկիկ, հազիւ մէկ-երկու տարեկան եղած պիտի ըլլայ հօրը սպանութեան ատեն։ Նա իր երիտասարդութիւնը անցուց Հռոմայեցւոց մօտ, եւ վարժուեցաւ պատերազմական գործառնութեանց, եւ Հռոմէական բանակին մէջ ալ ծառայեց, Պրոբոս եւ Կարոս կայսրներու ժամանակ, եւ յատուկ քաջագործութիւններ...

ԳՐԻԳՈՐԻ ՆԱԽԸՆԹԱՑԸ (46)

Երբ Խոսրով մահացու վիրաւորուած եւ վերջին շունչը չտուած, հրամայեց Անակի ազգատոհմը կոտորել, երկու գիրկի տղաներ միայն ազատեցան դայեկներու ձեռքով (ԱԳԹ. 23)։ Այս երկուքին կրտսերագոյնն էր, այն որ յետոյ Գրիգոր կոչուեցաւ, եւ հաւանաբար Սուրէն էր կոչուած առաջուց։ Ս. Սահակ,...

ԽՈՍՐՈՎԻ ՍՊԱՆՈՒԹԻՒՆԸ (45)

Հայոց արքայի Խոսրովի նենգութեամբ սպանութիւնը (10), ազգային պատմութենէն նոյնինքն Արտաշիրի նախաձեռնութեան կը վերագրուի (ԽՈՐ. 154), սակայն եթէ այն մինչեւ 259 պիտի յետաձգուի, Արտաշիր այլեւս կենդանի չէ, զի նոր ուսումնասիրութիւններ 242-ին կը հաւաստեն Արտաշիրի մահը եւ...