ԱՆՁՆ ՈՒ ԱՆՈՒՆԸ (157)

Ներսէսի մահը մեծ տպաւորութիւն գործեց Հայաստանի ամէն կողմերը։ Թէ տարիքին կողմէ անակընկալ էր անոր վախճանը, եւ թէ կացութեան կողմէ անհրաժեշտ էր անոր կեանքը ձախող կասկածներ ալ պակաս չէին մահուան պատճառին վրայ։ Ուստի Պապ թագաւոր տեսեալ սգացեալ զամենայն Հայս, պէտք զգաց...

ՅՈՒՍԻԿԻ ԶԱՒԱԿՆԵՐԸ (113)

ՅՈՒՍԻԿԻ ԶԱՒԱԿՆԵՐԸ – Յուսիկ կաթողիկոսի զաւկների մասին․

Յուսիկի երկու զաւակները, Պապ եւ Աթանագինէ, եկեղեցական կոչման հրաւէրը, կամ իրենց ըմբռնմամբ՝ փորձանքը, վերջնապէս հեռացնելէն ետքը, աւելի եւս ազատօրէն ի բազում անառակութեան գնային, եւ զկարգն Աստուծոյ արհամարհեալ այպանէին (ԲԶՆ. 48), եւ նախնիքներէն իրենց ժառանգութիւն մնացած կալուածներն ու սրբավայրերը անլուր խենէշութիւններով կը պղծէին։

ՊԱՊ ԵՒ ԱԹԱՆԱԳԻՆԷ (108)

ՊԱՊ ԵՒ ԱԹԱՆԱԳԻՆԷ – Յուսիկ կաթողիկոսի զաւակները․

Բայց անլոյծ կը մնար հայրապետական աթոռին յաջորդութիւնը, զոր պէտք էր կերպով մը կարգադրել, համաձայն ազգային ըմբռնման, որ տակաւին չէր զատուէր ժառանգական յաջորդութեան գաղափարէն։ Յուսիկ երկու զաւակներ ունէր, որոնց ծնունդը 313-ին դնելով, իրենց հօրը մահուան տարին, 347-ին, 34 տարեկան ժիրուժիր երիտասարդներ էին, որք իրենց հօրը նախկին դիրքէն եւ իրենց արքայազարմ մօրմէն օգտուելով, թագաւորական պալատին մէջ ապրած ու յառաջացած էին։

ՏԻՐԱՆ ԵՒ ՅՈՒՍԻԿ (106)

ՏԻՐԱՆ ԵՒ ՅՈՒՍԻԿ – Տիրան թագաւորի և Յուսիկ կաթողիկոսի փոխհարաբերութիւնները․

Վերոհիշեալ պատմութիւնները կը համաձայնին եղելութեան գլխաւոր գիծերուն մէջ։ Պատահական տարբերութիւն մըն է, թէ Տիրան պաշտօնապէս հրամայեց ջալոտիւք հարկանել, կամ թէ աւագանին խուժեց բրածեծ ջախջախել. նոյնպէս նաեւ թէ Բնաբեղի մէջ ծեծի տակ հոգին աւանդեց, կամ թէ քիչ ետքը Թորդանի մէջ մեռաւ ծեծին հետեւանօք։

ՄԱՀՆ ՈՒ ՊԱՏՃԱՌԸ (105)

ՄԱՀՆ ՈՒ ՊԱՏՃԱՌԸ – Յուսիկ կաթողիկոսի մահուան պատճառը․

Յուսիկի մահը բնական կերպով տեղի չունեցաւ, այլ իր հովուական եւ հայրապետական նախանձայուզութեան նահատակ եղաւ, եւ բռնական մահուամբ վախճանեցաւ, նոյնիսկ Հայոց թագաւորին եւ իր աներձագին Տիրանի ձեռքով։ Սովորաբար տարածուած եւ Խորենացիէ առնուած պատմութիւնը կ’ըսէ, թէ Յուլիանոսի Պարսից դէմ արշաւանքի ատեն, Տիրան զայն դիմաւորեց, եւ բարեկամութիւնը կրկնեց։