Մատաղի վերաբերյալ

[Տ. Տաթև քհն.]

Ողյույն Սաթենիկ, շատ ուրախ եմ որ դուք մատաղի վերաբերյալ Ձեզ հուզող հարցերի պատասխանը գտաք տեղադրված նյութից, ես էլ կարդացի, բայց կուզենամ նշել, որ եթե հիշում եք, ես գրել էի, որ անմիջական ձեր հարցին չեմ պատասխանում, քանի որ պետք է տեղադրվեր Տեր Ասողիկի հոդվածը և իմ ասացները բնավ էլ չէին հակասում վերոհիշյալ հոդվածում գրվածին, ուղղակի մի քիչ պետք էր ուշադիր կարդալ: Ես իհարկե կշարունակեի Ձեզ ապացուցել, որ իմասածի մեջ վատ բան չկա, սակայն ինչքան հասկացա, Ձեզ դուր չեն եկել իմ խորհուրդները: Ավելացնեմ, որ ես խորհուրդ տվողի դեր չէի էլ ստանձնել, ինչպես արդեն նշեցի, և այդ մասին նախքան հոդվածը կարդալն էլ էի գիտակցում: Այնպես որ, այստեղ արդեն Ձեր խորհուրդն էր անտեղի...

[Satenik]

arsensrk, ներեցեք ինձ, խնդրեմ, ես չեմ իմացել, որ Դուք էլ եք հոգևորական: Կարծում էի պատահական մարդ եք, խորհուրդներ եք տալիս: Եթե իմանայի, այլ կերպ կխոսեի:
Իհարկե, հոդվածը շատ բան բացատրեց, առայժմ հարցերի տեղ չթողեց:
Համենայնդեպս ներեցեք ու շնորհակալություն խորհուրդների համար:

[Տ. Տաթև քհն.]

Ողջույն Սաթենիկ, ներողության կարիք չկա  , թերևս ես էլ էի մեղավոր, որ չէի ներկայացել: Ինչևիցե, մոռանանք այս մասին, և հետայսու միգուցե ես էլ ինչ-որ հարցում ունենամ Ձեր խորհուրդների կարիքը: Մի խնդրանք ունեմ, հենց որ ձեր նպատակադրած մատաղն անեք, այս բաժնում  գրեք այդ մասին, որպեսզի  մենք կիմանանք,  որ դուք այդ հարցում այլևս ձեզ հանգիստ եք զգում:

[Satenik]

Շատ զգացված եմ, սակայն պետք չէ ինձ համար անհանգստանալ:

[Abegha]

Ես, խոսելով նաև Տեր Ասողիկի հետ, պետք է ասեմ, որ դժվար թե կարելի է ողորմությունը և մատաղը ամբողջությամբ նույնը համարել։ Թեև պետք է ընդունենք, որ մատաղն իր նախաքրիստոնեական արմատներով հանդերձ, լինելով ազգային երևույթ, սբ Գր Լուսավորչով քրիստոնեացավ, և իր էության խորքում ընկած է ողորմություն կատարելը, սակայն փողոցով անցնելուց ողորմություն խնդրողին օգնելը և մատաղը տարբեր բաներ են, թեև երկուսն էլ ողորմություն են։

[Satenik]

Տարբեր բաներ են, իհարկե: Տարբեր են թե ողորմություն կամ մատաղ անողի և թե դրանք ընդունող աղքատի համար: Գոնե հոգեբանորեն, ինչը, իմ կարծիքով, հսկայական նշանակություն ունի:
Այս հարցի ճշմարիտ պատասխանը կասեն սով քաշածները և ողորմություն ու մատաղ մատուցողները:

[Tigran]

սակայն փողոցով անցնելուց ողորմություն խնդրողին օգնելը և մատաղը տարբեր բաներ են, թեև երկուսն էլ ողորմություն են։

Իսկ կարելի է ավելի կոնկրետ իմանալ թե ինչն է տարբերությունը:

[Abegha]

Տիգրան ջան, փողոցում օգնություն խնդրողին հաճախ պարզապես օգնում ենք, իսկ մատաղը լինում է օրինակի համար գոհաբանական բնույթի, երբ ինչ որ առիթով ցանկանում ես քո շնորհակալությունը հայտնել Աստծուց։
Թեև երկուսն էլ նույն բովանդակությունը ունեն, այսինքն՝ ողորմություն տալ, սակայն բնույթով բավականին տարբեր են։
Մատաղը իր շարժառիթներն է ունենում, իսկ առօրյա կյանքում հաճախ երբ օգնում ենք, ապա կարող են լինել պարզ գթասրտությունից։

[Tigran]

 Բայց չէ որ առաքյալները նման բան չեն ավանդել... Իմ անհանգստությունը նրանում է, որ մարդկանց գերակշռող մեծամասնությունը մատաղը օգտագործում է որպես փորձանքից ազատվելու մի սնօտիապաշտական միջոց, վերագրելով այն Աստծուն, չնայած Աստված նման բան չի պատվիրել: Եվ դա փոխարինում է ամենօրյա հավատքին առ Աստված:

մատաղը լինում է օրինակի համար գոհաբանական բնույթի, երբ ինչ որ առիթով ցանկանում ես քո շնորհակալությունը հայտնել Աստծուց

Ես մատաղ անելու սովորություն չունեմ, չնայած եթե բերում են ընդունում եմ ու օրհնում եմ այդ մարդուն, քանի որ գոհություն հայտնելու ավելի լավ միջոց եմ սովորել Աստծո խոսքից Եբրաեցիս 13:15
Ասածս որպես բողոք մի դիտառքեք, ուղղակի ուզում եմ իմանալ.
Եթե այս սովորությունը 1700 տարի հետո էլ շարունակում է իր հեթանոսական կիրառությունը պահպանել ժողովրդի մեջ: Ինչ են մտածում այս ուղղությամբ մեր հոգեվոր հայրերը: Միթե ավելի լավ չէ ընդհանրապես վերացնել այս սովորույթը: Շնորհակալություն:

[Abegha]

Տիգրան ջան, հարցդ կամ անհանգստությունդ շատ կարևոր է։
Փորձեմ պատասխանել։
Այս օրերին համահունչ մի էսպիսի խոսք/առակ կա. Հիսուս նախանձեց 2000 տարի առաջ ծնված մանկանը, որովհետև նրան հիշում են, իսկ Իրեն՝ ոչ։
Այսինքն՝ այս տոնակատարություններն էլ ավելի շատ դառնում են ճոխ իրադարձություններ, որոնց մեջ մոռացվում է Ինքը Հիսուսը։ Բայց, բնականաբար, սա չի նշանակում, որ Սբ Ծնունդ չպետք է նշենք, այլ նշանակում է պետք է աշխատենք մարդկանց բացատրել, թե որն է այս տոնի բուն իմաստը։
Մայր Աթոռի բակում խաչկար կա, որի ետևում արձանագրություն կա։ Երիտասարդ աղջիկների համար դա պարզ այբուբեն է, որի վրա աչքները փակ իրենց մատը դնելով որոշում են իրենց ապագա փեսացուի անվան առաջին տառը։ Հիմա այս հիմարության պատճառով խաչքարը վերացվի՞ մեջտեղից։
Այսպես եթե ամեն մի տոնի կամ իրադարձության չարաշահումի լուծումը լինի ջնջելը, վերացնելը, ապա պետք է վերացնենք բոլոր տոներն ու կարևոր իրադարձությունները, որ նշում ենք։ Բայց պետք է, կարծում եմ, չմոռանանք մի կարևոր բան։ Դա մշակույթն է, հատկապես ազգային մշակույթը։
Սբ Գր Լուսավորիչը պատահաբար չէ, որ չի վերացնում որոշ հեթանոսական սովորություններ, ինչպես որ արևմուտքում Եկեղեցին Սբ Ծննդյան տոնը սկսեց նշել հեթանոսական մեծ տոնի օրը, արևի պաշտամունքի օրը։
Ազգային մշակույթի, տեղական սովորությունների, հայրենի հողի, ջրի ուժը երևույթներ են, որոնցով մարդկային էթնիկ խմբերը տարբերվում են միմյանցից և յուրաքանչյուրը տեսնում է իր ինքնության, անհատականության արտահայտությունը։ Այստեղից և ասում ենք՝ ազգային դիմագիծ։ Սա մի հզոր ուժ է, մարդու բնույթի մի յուրահատկություն, որ երբեմն կոչվում է նաև «արյան կանչ»։ Եթե դա հեշտ լիներ ջնջել, ապա յոթանասուն տարին բավական պիտի լիներ մոռանալու համար 1915 թվականը։
Հայտնի արտահայտություն գոյություն ունի. «Մշակույթների տարբերությունը աշխարհի հարստությունն է»։
Ինչ եմ ցանկանում ասել. Աստված չեկավ մշակույթները վերացնելու, այլ՝ աստվածային Ճշմարտությամբ իմաստավորելու։ Լուսավորիչը այս իմաստությամբ հեթանոսական սովորույթները քրիստոնեացրեց։ Մարդը նույն մարդն է մնում ֆիզիկապես, սակայն մկրտությամբ Քրիստոս է «հագնում» իր վրա, հոգեվին քրստոսանում է։ Շեղվելով բուն ասելիքիցս նշեմ, որ այս պատճառով ես չեմ համակերպվում, երբ եկեղեցու զավակներին «հավատացյալ» են կոչում։ Ոչ թե հավատացյալ, այլ քրիստոնյա եմ ես։
Ավարտելով խոսքս ասեմ, որ Եկեղեցու սրբերի իմաստությամբ քրիստոնեացված ազգային մշակույթի մաս կազմող այս արժեքներից մեկ հարվածով հրաժարվելը ոչ միայն ճիշտ չէ, այլ՝ անհնար։ Լուսավորիչը, գիտակցելով այս, քրիստոնեացրեց մշակութային այդ դրսևորումները։
Մեզ այժմ մնում է այդ արժեքները ճիշտ ներկայացնել մեր ժողովրդին, որպեսզի նրանք ձերբազատվեն այդ ոչ քրիստոնեական դրսևորումներից։

Հ.գ.
Ներող եղեք, եթե երկար գրեցի։