Ամենօրյա էկումե&

[Mariam]

Հայրենիք գնալուց առաջ, չէի կարողանում երեվակայել, որ եկումենիկի ունենալիք ամենեն դժվար փորձառություններից մեկը լինելու էր իմ հարաբերությունները հարգված ու հարգելի Հայ քահանայի մը հետ, որ փոխադարձաբար ինձ հարգում ու սիրում է: Ի՞նչ է դրդապատճառը: Որտե՞ղ է թաքնվել մեր հաշտության գաղտնիքը: Դժվար եմ ապրում այս կրկնվող «անհաշտությունները»: Հայ քահանան Քրիստոսի քահանա է, ու նաև իմ հարազատն է, ու մյուս բոլոր քույր եկեղեցիների քահանաների հետ բաղդատմամբ՝ ինձ ավելի մոտիկ:  Նրան իմ հայրն եմ համարում : Երկրորդական պատճառներ են պատնեշ բարձրացրել մեր միջև: Դրանք են. միջավայր, դաստիարակություն,  հոգևոր արժեքների ծագման ու աճման տարբերությունները...Խոսելն ապարդյուն է լինելու, դա անհասկացողության փոս է փորելու:
Ամեն օր, եկումենիկի նոր ուղիներ պետք է բացել մեր հավատակիցների հետ:

[Zonara]

Սիրելի Մարիամ, ցավոք ոչ միայն Հայաստանում այլ ամենուր, կան բազմաթիվ խուսափումներ Էկումենաի վերաբերյալ: Ոմանք համարում են սա Մասոնական պռոպագանդա, ոմանք սատանայալան գործ, իսկ ոմանց ել սա բնավ չի հետաքրքրում...ՑԱՎՈՔ

[Mariam]

Զոնարա, տարբեր իրականության մասին ենք երկուսս խոսում:
Այս թեմայում ակնարկել եմ այն «Էկումենիզմի» մասին, որ առօյայում ապրում ենք ամեն հավատակցի հետ շփվելիս: Բոլորս ներքին տարբեր աղոթական կյանք եմք ունենում, դավանանքի ունեցած ըմբռնումը նաև տարբեր աստիճան է ունենում, հավատի նկատմամբ ունեցած անորոշությունները՝ մթագնած կետերը տարբեր ոլորտներին են վերաբերվում... Երբեմն հավատի նկատմամբ մեր մոտեցումները շատ տարբերվում են:
Բայց ձեր ակնարկած էկումենիզմը դա՝ քրիստոնյա տարբեր եկեղեցիների միջև տեղի ունեցող այս մոտեցման փորձն է, որը տարբեր ձևով է ընկալվում:
Ես էլ սկզբին շատ էի զարմանում դրա մասին ցուցաբերված անտարբերությամբ Հայ Եկեղեցում: Հայ Եկեղեցում մտնելուց առաջ ցանկացել եմ բոլոր քրիստոնյաների հետ ծանոթանալ, նրանց դավանանքի հետ ծանոթանալ, գնացի ու հանդիպեցի, նրանց մատուցած պատարագների սուրբ կամ «նվազ սուրբ» Հաղորդությանը հաղորդվեցի...Հետաքրքրասիրությանս սահման չկար, շատ երիտասարդական տարիներիս էլ գնացել էի մինչև ոչ-քրիստոնեական «շարժումներ»-աղանդներ՝ արևելյան միստիկներ:
Ի՞նչ ասեմ, որ երկար չլինի... Միայն այն, որ մի պահապան հրեշտակ ներքնապես իմ աչքերն է միշտ բացել, ու հրաշքի հզորությամբ էլ վերջապես համոզվեցի, որ իմ լավագույն պարտադրանքը՝ Հայ Եկեղեցու ճանաչելն է: Սեփական ժառանգության վերաբերյալ խոր ճանաչումով է միայն, որ կկարողանանք հաղորդակից լինել նույն ժառանգությունը ընդունող քրիստոնյաների հետ:
Իսկ եթե քրիստոնյան չի ընդունում Սուրբ Հայրերի ուղղափառ վարդապետությունը, պարտադիր եմ միմիայն նրանց այս սուրբ վարդապետությունը ճանաչեցնելու:
Արցախ եմ եկել, ու կարծես աշխարհից կտրված՝ գիշեր ու ցերեկ մտածում եմ Սուրբ Հայրերի ուղղափառ վարդապետության մասին:
Արցախում - Հայաստանում - են մեր քահանաները այդ մեզ իբրև ամենեն անհրաժեշտ հացի ներկայացնում: Եվ բոլորովին ճիշտ են:
Հայ Եկեղեցու հիմքը հենց այս ուղղափառ դավանանքն է: Նրանով է սնվում, Հայ Եկեղեցին հավատարիմ է մնացել այս սուրբ ժառանգությանը: Խորանալով Հայ Եկեղեցու դավանանքի մեջ հույս ունեմ հասնել ճշմարտությանը, որին ծարավ են բոլոր քրիստոնյաները:
Միայն ասեմ, որ Ֆրանսիայի արևմտյան ուղղափառներն էլ այս ճիգերն են անում. թարգմանվում է «Ֆիլոկալին», առաջին Հայրերի, անապատականների գրվածքներն որ կայծակի արագությամբ սփռվում են՝  Ուղղափառ Եկեղեցու գաղթականների զավակների  միջավայրերում, որ ֆրանսախոս է դարձած ու ի վիճաքի չէ իրենց հայրերի լեզվով ճանաչել այն, և  կաթոլիկե միջավայրերում, ուր հափշտակվում է երիտասարդների կողմից:
Հանդիպումը, իմ համեստ կարծիքով, կկայանա միմիայն մոռացված Սուրբ Հայրերի սուրբ, ուղղափառ և անաղարտ վարդապետության շուրջ:
Աղոթենք, որպեսզի բողոքականներն էլ սկսեն կարդալ նրանց, հիանալ ու դարձի գալ:
Ամփոփելով իմ կարծիքը՝ էկումենիզմի համար աշխատելը նշանակում է մոտենալ ոչ թէ տարբեր եկեղեցիներին, այլ՝ Սուրբ Հայրերին, Սուրբ Վարդապետներին, հավատի արաղարտ աղբյուրին ու ջանք թափել որպեսզի ըմբռնենք նրանց ուղղափառ վարդապետությունը: Եթե աղոթում եմ, ու ջանում եմ ամենօրյա կյանքում նրանց թողած ժառանգությամբ ապրել, նրանց ժառանգությունը անժառանգ չթողնել, շատ ավելի ազդու աշխատանք կատարած կլինեմ իսկական էկումենիզմի համար, ու հաղորդակից կլինեմ նույն համոզումներ ունեցող բոլոր քրիստոնյաների հետ:
Իսկ ի՞նչ, եթե հանդգնեմ ասել, որ Հայ Եկեղեցու առաջին պարտադրանքը... Հայ Եկեղեցու ուղղափառ դավանանքը աշխարհին ներկայացնելն է:
                                        Ի՞նչ էք մտածում:

[Mariam]

Հավելեմ՝ երբ կաթոլիկական վանքերում հանդիպել եմ Կաթոլիկե կրոնավորուհիների, կամ հոգևորականների հետ, նրանք ինձանից ցանկացել են միշտ անհնարինը. ցանկացել են, որ նրանց ներկայացնեմ նախնիներիս ՝Հայոց Եկեղեցին, ցանկացել են, որ մի աղոթք ասեմ հայրերեն լեզվով...Ցանկացել են ծանոթանալ հայկական հոգևոր ժառանգության հետ - ու ես դժբախտաբար միշտ հուսախափ եմ արել այս ազնիվ մարդկանց:

[Zonara]

Իսկ ի՞նչ, եթե հանդգնեմ ասել, որ Հայ Եկեղեցու առաջին պարտադրանքը... Հայ Եկեղեցու ուղղափառ դավանանքը աշխարհին ներկայացնելն է:

Համամիտ եմ: Վստահ եմ որ ծանոթ եք Patrologia Graeca եւ Patrologia Latina աշխատանքների հետ: Բավականին հետաքրքիր կլիներ եթե հնարաոր լիներ կազմել նաեւ Patrologia Armenica...

[Zonara]

Չնայած հարկ է նշել, որ Patrologia Orientalis-ում բավականին գրականութիւն կա հայերեն, սակայն չգիտեմ թէ արդյոք դա ամբողջ հայ հայրերի գրականութիւննէ թէ ոչ:

[Mariam]

Երկու ուղղությամբ կարելի է մշակել էկումենիկը. նախ՝ Ընդհանուր՝ Անբաժան - Նախընջական - Եկեղեցու Վարդապետների ուսուցմամբ ու գրությունների սփռումով, որ կմիացնի բոլոր քրիստոնյաներին:
Հետո՝ սեփական՝ ամեն Եկեղեցու ավանդության պատկանող Հայրապետների ու Վարդապետների ուսումնասիրություններն և ստեղծագործությունները ծանոթացնելով հետաքրքրվողներին:
Հայաստանում այս երկու ուղղությամբ այս ջանքը կատարվում է, ու գրաբարից՝ արդի հայերենին թարգմանվում են Անբաժան Եկեղեցու Հայրերին գրություններն ու սեփական ժառանգությունը նույնպես - Հրատարակված են մասնավորապես՝ Գանձասար հանդեսի մեջ:
Չեմ կարող խոսել ձեր ակնարկած հավաքածոների մասին: Ճանաչում եմ միայն ֆրասնսական կաթիլիկե «Քրիստոնեական Արմատներ» հանդեսը, ուր Հայ Եկեղեցու մեր հայրերի գրություններից շատ քչերն են թարգմանվել, ընդամենը՝ Նարեկացու աղոթագիրք, և Ներսես Շնորհալու. Հիսուս՝ Հոր Միածին Որդի: Թարգմանվել են Մխիթարյան Միաբանության եպիսկոպոսի մը կողմից, ու չգիտեմ՝ նրանց հավատարմության աստիճանը բուն բնագրերին: Բայս ընդհանրական եկեղեցու բոլոր հայրերը լայն տեղ են գտել այս հանդեսում:
Եվ ճանաչում եմ ուղղափառ նոր հանդեսներ, որոնք թարգմանում են անբաժան Եկեղեցու սուրբ Հայրերից գրությունները հին հունարենից, կամ ուղղափառ եկեղեցիների հաջորդող վարդապետներն ու աստվածաբանները, ռուսերենից , հունարենից և մյուս լեզուներից՝ ֆրանսերենին:

[Mariam]

Եթե էկումենիկը կարող է նկատվել հանդիպում տարբեր եկեղեցիների հիմնական և միասնական ժառանգության շուրջ, նաև պետք է լինի միասնական ճիգ՝ Աւետարանական սուրբ Պատվիրանների իրագործման համար, մեր 21րոորդ դարի առօրյայում:
Աղքատությունը, մարդկանց դեմ կատարած ոտնձգությունները բավական ծավալուն են, ու միասնական ջանքերը հարկավոր են Տիրոջ Անձի նկատմամբ մեր բոլորի Հարգանքը փաստելու համար, ու համախմբվելու դժվար իրականանալի Իր Պատվիրանների շուրջ:
Այս ուղղությամբ բոլորս կարիք ունենք բոլորին փորձառությանը: Միմիանց կարող ենք աջակցել բարոյական այս անհրաժեշտ ոլորտում: