Լուսամուտ երկխոսության

ԵԿԵՂԵՑԻ, ՀԱՎԱՏՔ, ՀՈԳԵՎՈՐ ԱՐԺԵՔՆԵՐ => Հարցեր հոգևորականներին => Topic started by: Hakob on April 12, 2010, 01:32:35 AM

Title: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Hakob on April 12, 2010, 01:32:35 AM
Հարց 1. Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու հայրերը նզովել են քաղկեդոնական դավանանքը և դրա հետևորդներին: Նզովել` նշանակում է հեռացնել եկեղեցուց: Արդյոք դա չի նշանակում, որ քաղկեդոնական դավանանքին հետևող բոլոր եկեղեցիները, ի մասնավորի` կաթոլիկները և հունադավանները, Քրիստոսի Եկեղեցուց (որը ՄԻԱԿՆ է) դուրս են?

Հարց 2. Չեք կարծում, որ եկեղեցիների "միավորման" գաղափարը կեղծ է? Չէ որ Քրիստոսն անձամբ է հիմնել եկեղեցին և հաստատել վեմի վրա, և դժոխքի դռները չեն կարող խորտակել այն: Այսինքն` Եկեղեցին հավերժական է, ոչ ոք չի կարող վերացնել այն: Ուրեմն այդ ով է պառակտել Եկեղեցին, որ հիմա էլ "միավորում են": Էկումենիզմի հետևորդներն արդյոք լռելյայն չեն ենթադրում, որ Քրիստոսի հիմնած Եկեղեցին գոյություն չունի?

Հարց 3. Եթե անհատը ընկնում է հերձվածի մեջ, միթե Եկեղեցին դադարում է գոյություն ունենալուց? Իհարկե ոչ: Եթե 1000 հոգի է ընկնում հերձվածի մեջ, միթե Եկեղեցին դադարում է գոյություն ունենալուց? Իհարկե ոչ: Եթե 1 միլիարդն է ընկնում հերձվածի մեջ, միթե Եկեղեցին դադարում է գոյություն ունենալուց: Իհարկե ոչ, որովհետև Ճշմարտությունը հավերժական է և կախված չէ այն դավանողների թվից: Ուրեմն եթե 1 կամ 2 միլիարդ մարդ դավանում է քաղկեդոնականություն, միթե Քրիստոսի Եկեղեցին դադարում է գոյություն ունենալուց կամ պառակտվում է? Խնդրում եմ պատասխանեք, հարգելի հոգևորականներ:
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Hakob on September 26, 2010, 01:05:54 AM
Այսօր 2010թ. սեպտեմբերի 26-ն է` Վարագա սուրբ խաչի օրը: Ավելի քան 5 ամիս առաջ եմ ձևակերպել էկումենիզմի վերաբերյալ հարցերը և ոչ մի հոգևորական չի պատասխանել դրանց: Ինչու? Ստիպված եմ ենթադրելՙ, որ պատասխան չունեն կամ էլ վախենում են մեր Եկեղեցու բարձրաստիճան հոգևորականների "պաշտոնական գաղափարախոսությանը" հակասող տեսակետ արտահայտել:
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Masnaget on September 29, 2010, 06:59:34 AM
մեր Եկեղեցու բարձրաստիճան հոգևորականների "պաշտոնական գաղափարախոսություն" և դրան հակասող տեսակետ ասվածը մի քիչ տարօրինակ է հնչում:
***
Հայ Եկեղեցին, ինչպես մյուս Արևելյան ուղղափառ Եկեղեցիները, տիեզերական  երեք ժողովներ է ընդունում կամ ճանաչում:
Հայ մարդու համար  Հայ Եկեղեցի ասվածը հենց իր եկեղեցին է, ուստի բնական կլինի, եթե <<Հայ Եկեղեցին ընդունում է>> ձևից անցնեմ <<մեր Եկեղեցին>> ձևին: Սա իմիջիայլոց:
Դիոնիսիոս  Արիոպագացին, Աթանաս Ալեքսանդրացին, Եփրեմ Ասորին, Կյուրեղ Երուսաղեմացին, Բարսեղ Կեսարացին, Գրիգոր Նազիանզացին, Գրիգոր Նյուսացին, Եպիփան Կիպրացին, Հովհան Ոսկեբերանը, Կյուրեղ Ալեքսանդրացին և հայ աստվածաբանները, օրինակ`   Հովհաննես Գ Օձնեցին, Խոսրովիկ Թարգմանիչը, Ստեփանոս Սյունեցին, Գրիգոր Նարեկացին, Անանիա Սանահնեցին, Պողոս Տարոնացին, Հովհաննես Սարկավագը, Ներսես Շնորհալին, Մխիթար Գոշը, Վարդան Արևելցին, Մխիթար Սասնեցին, Կիրակոս Երզնկացին,  Գրիգոր Տաթևացին, ձևավորել են մեր Եկեղեցու դավանանքը:
Ասում եմ ձևավորել են, սակայն չեմ ասում, թե օրինակ, Դիոնիսիոս  Արիոպագացին Հայ Եկեղեցու համար հատուկ դավանանք է գրել: Ոչ: Դավանանքն ազգային դրոշմ է ստանում ազգային  մեկնիչների, դավանանքի ջատագովների ու աստվածաբանների շնորհիվ, և Հայ Եկեղեցու դավանական համակարգի հիմքում ընկած են Ալեքսանդրյան դպրոցի գաղափարները: Եթե  դավանանքի տարրերը բաժանենք տեսակների կամ ուղղությունների, ապա կստանանք հետևյալ պատկերը` 1. Աստված, 2. Արարչագործություն,3. Փրկագործություն /քրիստոսաբանություն, Սուրբ Հոգու տնօրինություն, Եկեղեցի, վախճանաբանություն/:

Քրիստոնեությունն ընդունում է միայն  մեկ Ընդհանրական և Առաքելական Եկեղեցու վարդապետությունը, որը Քրիստոսի հաստատած կենդանի թագավորությունն է (Ղուկ. 1.33, Հովհ. 18.36, Հայտն. 20.1–6): Քրիստոս  է Եկեղեցու գլուխը (Եփես. 5.23, Կողոս. 1.18), և ուղղափառ հավատքի հիմքը (Մատթ. 16.16–19):
Կաթոլիկ  և հունադավան եկեղեցիներից յուրաքանչյուն իրեն ուղղափառ հավատքի կրող է համարում, և այս պնդման մեջ սխալ չկա: Ուզում եմ կրկնել  Բարևի (http://lusamut.net/forums/index.php?action=profile;u=580)  խոսքերը  (http://lusamut.net/forums/index.php/topic,1543.msg10204.html#msg10204). <<Սա մենաշնորհ չէ: Բոլոր եկեղեցիները, որոնք հիմնված են առաքյալների կողմից և ընդունում են Առաքելական Սրբազան Ավանդությունը, իրավասու են միաժամանակ կոչվելու Ընդհանրական, Առաքելական և Ուղղափառ: Արևելյան 5 հակաքաղկեդոնական եկեղեցինեը սովորաբար կոչվում են Արևելյան Ուղղափառ եկեղեցիներ>>:
Հռոմեական եկեղեցիները (http://romanchurches.wikia.com/wiki/List_of_Catholic_churches), օրինակ, պատկերների ու ծավալային առարկաների/օրինակ` արձանների, Քրիստոսի սրտի <<նկարի>> (http://www.2heartsnetwork.org/SacredHeart.htm)/ միջոցով հավատացյալներին <<հուզական հավատքի>> են բերում (http://communio.stblogs.org/2009/06/): Իսկ օրինակ, բողոքականներն (http://en.wikipedia.org/wiki/Protestantism) էլ մերժում են (http://www.prayerfoundation.org/protestant_beliefs.htm) ոչ միայն նման արարքները, այլև սուրբերի բարեխոսությունները, խաչակնքելը և սրանց նման բաներ, որոնք, ի տարբերություն  Հռոմեական եկեղեցու միջոցների հավատացյալին ասես հեռացնում են կենդանի շփումից: Ուրեմն` դարերի ընթացքում  առաջացել են որոշակի ճեղքեր տարբեր Եկեղեցիների միջև` հաշվի առնելով տարբեր ազգերի քաղաքական,  տնտեսական և այլևայլ տեսակի շահերը: Հետևաբար խոսել այն մասին, թե բոլոր Եկեղեցիները հիմա նույնաձև պաշտամունք, աստիճանակարգություն, պաշտամունքի հնավանդ լեզու և սրանց նման հասկացություններ ունեն, կարծում եմ, ավելորդ է: Գաղափարախոսությունն ու դրա հիմքը նույնն են կամ խիստ մոտ, իսկ ձևերը տարբեր, երբեմն շատ տարբեր: Այսպիսով Եկեղեցիների միություն ասվածը ոչ թե պառակտվածը միավորելուն է ուղղված /պառակտում չկա, որ միավորում լինի/, այլ  երկխոսությանը, հանդուրժողական վերաբերմունք ձևավորելուն:      
Երրորդ հարցի պատասխանը շատ հեշտ է, յուաքանչյուր քրիստոնյա կարող է պատասխանել: Պարզապես այդ հարցը մոլորեցնող օրինակ ունի: Այնուամենայնիվ, ուզում եմ պատասխանել Քրիստոսի խոսքերով. << Դարձեալ ձեզ ասում եմ. եթէ ձեզնից երկուսը միաբանուեն երկրի վրայ որեւէ խնդրանքի համար, ինչ էլ որ խնդրեն, կը կատարուի նրանց համար իմ Հօր կողմից, որ երկնքում է.  որովհետեւ ուր երկու կամ երեք հոգի հաւաքուած լինեն իմ անունով, այնտեղ եմ ես, նրանց մէջ՚>> (Մատթ. 18:19-20):
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Hakob on October 03, 2010, 01:55:45 AM
Սիրելի Մասնագետ

Ախր ինչպե՟ս եք ասում, որ «Կաթոլիկ  և հունադավան եկեղեցիներից յուրաքանչյուն իրեն ուղղափառ հավատքի կրող է համարում, և այս պնդման մեջ սխալ չկա»: Քաղկեդոնությունն ուղղափառությո՟ւն եք համարում, պատասխանե՜ք: Գիտե՟ք «ուղղափառություն» բառի իմաստը` «ուղիղ դավանություն», այսինքն` «ճշմարիտ դավանություն»: Ըստ Ձեզ, ճշմարտությունը քանի՟սն է լինում:

Եթե Հայ Եկեղեցու դավանությունը համարում եք ճշմարիտ, ապա չեք կարող ճշմարիտ համարել նաև կաթոլիկների, հույների, ռուսների դավանությունը, որովհետև ճշմարտությունը մեկն է, որովհետև մեր Եկեղեցին նզովում է քաղկեդոնական դավանքը: Մի՟թե երբևէ չեք տեսել ու լսել, թե ինչպես են հայ հոգևորականները քահանա ձեռնադրվելիս ձեռքերն առաջ պահած նզովում բոլոր հերձվածները, այդ թվում` քաղկեդոնականներին: (Իսկ շատերը բեմից իջնելուց անմիջապես հետո գրկախառնվում են հետները, որովհետև Աստծուց չեն վախենում և իրենց երդման արժեքը չեն հասկանում):

Դուք ասում եք` «Դավանանքն ազգային դրոշմ է ստանում ազգային  մեկնիչների, դավանանքի ջատագովների ու աստվածաբանների շնորհիվ»: Ի՟նչ է նշանակում «դավանանքի ազգային դրոշմ»: Դավանանքը չի կարող «ազգային դրոշմ» ունենալ, սիրելի Մասնագետ, որովհետև դավանանքը գիտելիք է Աստծու մասին, իսկ գիտելիքը կախված չէ ազգությունից:

Ծեսը, այո՜, ունի ազգային դրոշմ, և ոչ մի հայ չի կարող քննադատել, օրինակ, Հռոմի պապին, թե ինչու է նրա հանդերձանքը սպիտակ և ոչ թե սև (թեպետ սևը հիմնավորում ունի): Որովհետև հոգևորականի հանդերձանքի գույնը մարդու փրկության համար կարևոր չէ: Կարևոր չեն նաև Պատարագի մեղեդին, աղոթքների հերթականությունը, մոմերի, խաչվառների ձևն ու վարագույրների նախշերը, որոնք անհրաժեշտաբար կրում են ազգային մշակույթի կնիքը:

Բայց ոչ երբեք` դավանանքը: Դավանանքն ունի փրկաբանական նշանակություն, և եթե մարդ շեղված է ճշմարիտ դավանանքից, չի կարող փրկվել: Սա ես չեմ ասում, այլ Ձեր իսկ թվարկած սրբերը, սիրելի Մասնագետ: Եւ հենց այն, որ Ձեր թվարկած սրբերի մեջ, բացի հայերից, կան նաև հույներ, ասորիներ և այլազգիներ, վկայում է, որ դավանանքը ազգային չի լինում, լինում է ճշմարիտ կամ կեղծ: Ուրեմն` հույներն ու ռուսներն ինչքան էլ իրենց եկեղեցին հռչակեն ուղղափառ, իրականում միակ Ուղղափառ եկեղեցին Հայ Առաքելականն է, իսկ նրանք Եկեղեցուց դուրս են:

Իսկ բողոքականների անունն հիշատակելն անգամ ամոթ է, սիրելի Մասնագետ: Մի մոռացեք, որ նրանք պավլիկյանների ու թոնդրակյանների գաղափարների շարունակողն են: Ի՟նչ էր անում պավլիկյաններին ու թոնդրակյաններին մեր Եկեղեցին, տեղյա՟կ եք: Սխա՟լ էր անում: Իսկ մեր բարձրաստիճան հոգևորականներն ու անձամբ Գարեգին Երկրորդը բողոքականների հետ աղոթում են Աստծուն: Այդ սրբապղծությանը հատուկ անուն էլ են տվել` «էկումենիկ աղոթք»: Եւ ինչպե՟ս երկնքից հուր չի իջնում այդ «աղոթողների» վրա:

Երրորդ հարցի օրինակի «մոլորեցնո՟ղը» որն է, սիրելի Մասնագետ: Մի՟թե Դուք չգիտեք օրինակներ, երբ բազմությունը մոլորվում է, իսկ անհատը` ոչ: Հիշեք Նոյին, հիշեք Մովսեսին, հիշեք Աթանաս Մեծին. չէ՟ որ նրանք են եղել իրենց ժամանակի ուղղափառության կրողները: Հիմա պատկերացրեք` նրանք էլ «հանդուրժողականություն» քարոզեին մոլորեցուցիչ ուսմունքների, արիոսականության նկատմամբ: Անհնար է, չէ՟, նման բան պատկերացնել: Որովհետև նրանց համար Ճշմարտությունը ամեն ինչից վեր էր, որովհետև նրանք նվիրված էին Ճշմարտությանը, որովհետև սկզբունքային էին, որովհետև վախենում էին Աստծուց, որովհետև սիրում էին Աստծուն, և ոչ թե մեզ նման...

Եւ մի բան էլ, սիրելի Մասնագետ: Եթե մեր Եկեղեցին հայ մարդուն փրկություն չի խոստանում, եթե չի ասում ու ապացուցում, որ նա կարող է փրկվել միայն Հայ Առաքելական Եկեղեցում, ապա ինչո՟ւ պետք է հայ մարդը գնա հայկական եկեղեցի: Չէ՟ որ Ռուս եկեղեցին ավելի հարուստ է ու շքեղ, Կաթոլիկ եկեղեցին` նույնպես, իսկ բողոքական «եկեղեցիները» փրկվելու ավելի հեշտ ճանապարհ են ցույց տալիս: Եթե դուք և մեր բարձրաստիճան հոգևորականներն ասում եք, որ ճշմարտությունը Հայ Եկեղեցու «մենաշնորհը չէ» (անհեթեթ արտահայտություն է. իհարկե մենաշնորհ չէ, նաև նրանն է, ով իր սիրտը կբացի ու կընդունի այդ Ճշմարտությունը), եթե «բոլորն էլ ուղղափառ են, և դրանում սխալ չկա», ապա ինչո՟վ, ի՟նչ խոստանալով եք հային պահելու Հայ Եկեղեցում, պատասխանե՜ք:
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Տ. Տաթև քհն. on October 06, 2010, 02:03:50 PM
Ձեր տված հարցերն իրոք շատ մտահօգիչ են, հարգելի Հակոբ, սակայն մենք բոլորս էլ պետք է փորձենք գոնե փոքր ինչ մեր հերթին այդ հարցերի պատասխանը գտնել, աըլապես շատ դժվար կլինի ապրել որպես քրիստոնըա
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Տ. Տաթև քհն. on October 06, 2010, 02:08:43 PM
Քրիստոս ինքը ճշմարիտ որթատունկն է, աըսինքն Եկեղեցին, իսկ բոլոր քուըր եկեղեցինեռը ճըուղերն են, որ սնվում են հենց առմատից, կան ճյուղեր, որ գուցե ժամանակի ընթացքում շատ են հեռու աճել առմատից, կան պատվաստված ճյուղեր, սակայն չենք մոռանում, որ եթե մի պահ իսկ չսնվեն առմատից, կչորանան... մեր կարծիքով արմատին ավելի մոտ է մեր եկեղեցին, այսինքն ոչ քաղքեդոնիկ, բաըց դա չի նշանակում որ քաղքեդոնիկ ճյուղերի վրա աճող խաղողը պիտի փչանա
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Տ. Տաթև քհն. on October 06, 2010, 02:09:54 PM
սրանք ընդամենը իմ պատկերացումնեռն են, գուցե այդքան ել ճիշտ չեն
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Hakob on October 06, 2010, 10:45:04 PM
Օրհնեք, Տեր հայր

Մի կարծեք, թե ինձ համար հեշտ է հասկանալը, թե ինչու են մարդիկ ծնվում, օրինակ, կաթոլիկ կամ ռուս, եթե «դատապարտված» են մոլորվելու: Կամ ինչո՟ւ են ծնվում բուդդայականները, մահմեդականները և մյուս այլադավանները, եթե, համաձայն սուրբ Գրիգոր Տաթևացու, նրանք նույնիսկ Ահեղ Դատաստանին չեն ներկայանալու, այլ միանգամից գնալու են դժոխք: Ինչո՟վ են մեղավոր նրանք, արդյո՟ք չի խախտվում կամքի ազատության սկզբունքը:

Ես ելնում եմ Աստծո արդարության հիմնադրույթից. մարդ չի կարող դժոխքի դատապարտվել, եթե դժոխքը նրա սեփական ընտրության արդյունք չէ: Իմ կյանքում ձևավորվել է վերոնշյալ հարցերի պատասխանի մի տարբերակ.

1. Քրիստոսի մասին ճշմարիտ դավանանքը, ի տարբերություն քաղկեդոնականության, բնական է, այսինքն` Աստված այնպես է արարել մարդու տրամաբանությունը, որ նրանով հեշտությամբ, բնականորեն ընկալվի Աստծո մասին գիտելիքը` ուղիղ դավանությունը: Քաղկեդոնականությունը անտրամաբանական է, կամ` հակատրամաբանական, արհեստական, երկփեղկված մտածելակերպի արգասիք: Հետևաբար, «շարքային» ռուսը կամ կաթոլիկը, որը հատուկ չի ուսումնասիրել իրենց եկեղեցու վարդապետությունը, Քրիստոսին ընկալում է որպես մեկ` մեկ անձ, մեկ բնություն, Աստված և մարդ` միաժամանակ: Ընկալում է բնականորեն: Ուրեմն` նա կարող է փրկվել: Քաղկեդոնական հոգևորականների մասին նույնը ասել չեմ կարող:

2. Կան պատմություններ հնդիկների (կրիշնայականների) քրիստոնյա դառնալու մասին, նաև` հրաշքի, հայտնության միջոցով: Հետևաբար, եթե մարդու հոգում Աստծուն ճանաչելու` գեթ մանանեխի հատիկի չափ հակում կա, Աստված նրան հայտնվում է, ինչ ազգի ու դավանանքի էլ որ նա լինի: Անպայման: Այստեղից բխում է նաև հակառակը. եթե մարդ ծնվում է մահմեդական, և Աստված նրան չի հայտնում Իր Ով լինելը, նշանակում է` եթե հայտներ էլ, այդ մարդը չէր ընդունելու, չէր հավատալու, ինչպես հրեաները, և ընկնելու էր ավելի մեծ դատապարտության տակ: Իսկ այսպես գոնե պատիժն ավելի թեթև է լինելու:

3. Այլադավաններից Աստված ավելի քիչ բան է պահանջում նրանց փրկելու համար, քան ուղղափառ քրիստոնյաներից: Եթե Աֆրիկայում ապրող և կախարդություն «դավանող» վայրենին Քրիստոսի մասին իմանում է, ասենք, բողոքական քարոզիչներից, ապա, ըստ իս, փրկվելու համար նրան բավական է նաև այդ գիտելիքը, որը նա բնականորեն ճիշտ կընկալի: Կամ եթե Թունիսում ապրող արաբը դարձի գա ու հաճախի քրիստոնեական միակ եկեղեցին, որը ռուսականն է, ապա նրա համար դա էլ բավական է: Երևի:

Սրանք ընդամենը իմ պատկերացումներն են, որոնք գուցե այնքան էլ ճիշտ չեն:
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Տ. Տաթև քհն. on October 07, 2010, 03:23:32 PM
Աստված օրհնի, ինձ թվում է մենք մեր պատկերացումներում գտանք ընդհանուր եզրեր,
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Տ. Տաթև քհն. on October 07, 2010, 03:27:15 PM
շատ շարքային քաղքեդոնականներ, կամ գուցե հենց ամբողջ մեծամասնությունը մկրտվելու ժամանակ նույնիսկ չի էլ պատկերացնում Քրիստոսի բնությունների հարցը, և ճիշտ նույն կերպ էլ կարելի է ասել մեր առաքելական քրիստոնյաների մասին, այսքանից ելնելով պարզ չէ, որ դատաստանի ժամանակ Տերն իրենցից պահանջելու է ոչ թե իրենց իմացությունն այդ հարցում, այլ ուրիշ շատուշատ բաներ, որ մենք շատ լավ գիտենք...
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Տ. Տաթև քհն. on October 07, 2010, 03:36:29 PM
և մի շատ կարևոր հանգամանք էլ նշեմ, երբ որ մեր եկեղեցին նզովում է քաղքեդոնականությունը, դա չի նշանակում, որ մենք նզովում ենք բոլոր քաղքեդոնականներին, մենք նզովում ենք այդ ուսմունքը, և բնավ մեր վրա չենք ստանձնում պարտականություն Տիրոջ փոխարեն դատաստան անելու, որոշելու թե ով պետք է փրկվի, կամ ով՝ ոչ: Այդ իրավունքը՝ դատաստան անելու, միայն Տիրոջն է: Իմ խորին համոզմամբ ջունգլիներում Քրիստոսին ընդունած կիսավայրենին ավելի արժանի է փրկության, հոգ չէ թե նա ինչ պատկերացում ունի բնությունների խնդրի շուրջ, քան քաղքեդոնական կամ առաքելական այն քրիստոնյան, ով մկրտության օրվանից իսկ բացի Քրիստոսին ընդունելու համար ոչ մի քայլ անգամ չի անում իր կյանքում
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Hakob on October 07, 2010, 11:15:33 PM
Լիովին համաձայն եմ, Տեր հայր: Քանի դեռ մարդ ողջ է, ունի փրկության հնարավորություն, և ոչ ոք չի կարող ասել, որ նա կգնա դժոխք: Աստված միշտ մարդու կողմից է, մարդու լավն է կամենում, և եթե մարդ այս կյանքում դեռ հնարավորություն ունի փրկվելու, այդ ուղղությամբ գոնե չնչին քայլ անելու, Աստված նրա հոգին չի առնում, սպասում է: Դա վերաբերում է նաև այլադավաններին: Քանի դեռ մահմեդականը կամ նույնիսկ սատանիստը կենդանի են, ոչ ոք չի կարող ասել, որ նրանք դժոխք են գնալու, քանի որ Աստված յուրաքանչյուր մարդու համար մինչև «վերջ» կռիվ է տալիս (ես նույնիսկ զարմանում եմ Նրա այդ աստվածային համառության վրա, որ բխում է Սիրուց): Ուստի Ահեղ Դատաստանի օրը ոչ ոք չի կարողանալու Տիրոջն ասել` «Եթե մի քիչ էլ սպասեիր, ես կդառնայի առ Քեզ»:

Բայց, իհարկե, սա չի նշանակում, որ պետք է հերձվածողների (իսկ քաղկեդոնականները հերձվածող են) հետ եղբայրություն անել: Բոլոր սրբերն արգելել են դա, արգելվում է նաև մեր Եկեղեցու կանոններով: Պատճառն այն է, նախ, որ հերձվածողի հետ եղբայրություն անելը մեծ գայթակղություն է. մարդ կարող է աննկատ «վարակվել» հերձվածով, շեղվել ուղղափառությունից: Երկրորդ` հերձվածողի վրա Աստծու զայրույթը կա, իսկ Աստծուն սիրող մարդը, որ ցանկանում է հաճելի լինել Նրան, չի կարող մտերմություն անել Աստծու զայրույթը շարժողի հետ:

Իհարկե, կան բացառություններ: Ասենք, Մակար Մեծի նման սուրբը, որ հասել էր սիրո առաքինության բարձունքներին, կարող էր կռապաշտ քուրմի նկատմամբ իր քաղցր վերաբերմունքով նրան դարձի բերել առ Աստված: Բայց այսօր էկումենիզմ քարոզող մեր հոգևորականները սկիզբն ու վերջը խառնել են իրար: Նրանք համարում են, որ ունեն սիրո այն աստիճանը, որն ուներ Մակար Մեծը` 60 տարի անապատում ճգնելու արդյունքում, և կարող են «սիրել» բոլոր հերձվածողներին: Սոսկալի մոլորություն, որի հետևանքով այդ հոգևորականները միայն գայթակղեցնում են իրենց հոտի ոչխարներին` տպավորություն ստեղծելով, թե կարելի է փրկվել և՜ կաթոլիկություն, և՜ հունադավանություն, և՜ բողոքականություն ընդունելով:

Հիրավի, եթե Գարեգին Երկրորդը Հռոմի պապի հետ միասին Պատարագ է մատուցում, ի՟նչ մտածի հայ հավատացյալը: Արդյո՟ք չի մտածի, որ Աստծու համար հավասարապես ընդունելի է նաև Հռոմի պապի պատարագը, նշանակում է` նաև Հռոմի պապը, նշանակում է` նաև կաթոլիկ դավանանքը: Եթե Գարեգին Երկրորդը Լյութերական եկեղեցու սպասավորի հետ աղոթում է, «Հայր մերն» է ասում, արդյո՟ք հայ հավատացյալը չի մտածի, որ Աստծու համար հավասարապես ընդունելի է նաև բողոքականի աղոթքը, հետևաբար` նաև բողոքականի դավանանքը, հետևաբար` դավանանքը կարևոր չէ փրկության համար, հետևաբար` կարելի է փրկվել նաև Հայ Եկեղեցուց դուրս: Արդյո՟ք Գարեգին Երկրորդն ու մեր մյուս էկումենիստ եպիսկոպոսները չեն գայթակղեցնում հայ հավատացյալին:
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Տ. Տաթև քհն. on October 08, 2010, 01:20:41 PM
հետաքրքիր մի բան ասեմ Հակոբ, այնպես ինչպես դւ ես մտածում այս հարցի շուրջ, նույն ձևով էլ այժմ մտացում ու վարվում են վրաց ուղղափառ եկեղեցու ներկայացուցիչները գրեթե ամբողջությամբ:
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Տ. Տաթև քհն. on October 08, 2010, 01:22:29 PM
մենք իհարկե դատապարտում ենք իրենց այդպիսի մտածելակերպը, քանի որ դա արդեն ոչ թե սեփական եկեղեցին գնահատելու և արժևորելու միջոց է, այլ նույնիսկ թշնամանք
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Տ. Տաթև քհն. on October 08, 2010, 01:26:55 PM
մենք վատ բան չենք տեսնում միասին արված աղոթքի մեջ, քանզի այդ աղոթքով մենք բոլորս ճանաչում ենք Տիրոջը որպես բոլորի Հայր, աղոքը ոչ մի դավանաբանական պառակտություն չի պարունակում իր մեջ,, և ճիշտ հակառակը՝ անչափ տգեղ է ու ոչ ընդունելի, երբ քրիստոնըա ժողովուրդները միմըանց պիտի ատեն ու միասին աղոթքի կանգնելը համառեն մեղք,, սա է արդեն չարի գործոնը, ու ցավոք այս գործոնով է առաջնորդվում մեր հարևան վրաց ժողովուրդը
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Hakob on October 08, 2010, 09:02:36 PM
Օրհնեք, Տեր հայր

Նախ` հերձվածողների հետ աղոթելու կանոնական արգելք կա. եթե ցանկանում եք, կարող եմ Հայոց կանոնագրքից գտնել ու մեջբերել:

Երկրորդ` եթե կանոնական արգելքը Ձեզ չի բավարարում, եկեք աշխարհիկ օրինակով քննենք հարցը: Պատկերացրեք, որ դուք գնում եք նախագահ Սերժ Սարգսյանի մոտ` ձեզ համար ինչ-որ բան խնդրելու, և ձեզ հետ տանում եք նաև Լևոն Տեր-Պետրոսյանին, որպեսզի նա էլ ձեզ հետ միասին նույնը խնդրի: Ի՟նչ եք կարծում, Լևոն Տեր-Պետրոսյանի ներկայությունը կնպաստի՟, թե՟ կխանգարի Ձեր խնդրանքի կատարմանը: Պատասխանը, կարծում եմ, պարզ է, համեմատությունը` նույնպես:

Ինչ վերաբերում է վրացիներին, ապա նրանք (և ոչ միայն նրանք, այլև ռուսները) ուսուցանում են, որ մարդ կարող է փրկվել միայն իրենց եկեղեցում: Նրանց այդ դիրքորոշումը բխում է Ճշմարտության միակ լինելու դրույթից և սկզբունքայնության դրսևորում է: Ես նրանց հարգում եմ դրա համար: Նրանք մոլորվում են Ճշմարտության հարցում, բայց գիտեն, որ Ճշմարտությունը մեկն է:

Ես էլ եմ համաձայն, որ Ճշմարտությունը մեկն է, և դրանով էլ բացատրվում է Ձեր նկատած ընդհանրությունը իմ և վրացիների տեսակետների միջև: Բայց դրանով էլ ավարտվում է իմ ու նրանց ընդհանրությունը:
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Տ. Տաթև քհն. on October 09, 2010, 01:30:08 PM
ախր խոսքը հերձվածողների հետ աղոթելու մասին չէ Հակոբ ջան, չէ որ մենք քաղքեդոնականների հանդեպ այդպիսի դիրքորոշում չունենք, այո, կանոնն ընդունում ենք, եթե խոսքը հենց հերձվածողների մասին է, բայց ամեն կանոն էլ ունի իր բայցը, և և ամեն կանոն էլ ճիշտ կիրառելի է տվյալ ժամանակաշրջանի պահանջներից ու մարտահրավերներից ելնելով...
հենց քո բերած աշխարհիկ օրինակով էլ ասեմ. եթե թեկուզ Լ.Պ-ի հետ գնաս նախագահի մոտ, ուեմն նախագան նրան պետք է նայի նախևառաջ որպես ՀՀ քաղաքացի, չէ որ նա բոլորի նախագահն է, անկախ նրանից թե այդ քաղաքացին ինչ կարծիք ունի նախագահի վերաբերյալ, այդպես էլ Տերը բոլորի Աստվածն է, և մեղավորների, և արդարների, թե մոլորվածների, թե ճշմարիտ դավանանք
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Տ. Տաթև քհն. on October 09, 2010, 01:33:39 PM
մի բան արի չմոռանանք Հակոբ, Քրիստոսի տված կարևորագույն պատգամը. եղբայրասիրությունը...այստեղից պետք է բխեցնենք քրիստոնեական չափանիշները, իսկ վրաց եկեղեցու քաղաքականությունը բնավ չի խոսում այդ մասին, այնպես խորհուրդ չեմ տա նրանց հետ այդ հարցում ընդհանրություն փնտրել, դա քրիստոնյային վայել դիրքորոշում չէ
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Hakob on October 09, 2010, 03:52:23 PM
Սիրելի Տեր Տաթև

Ես գիտեմ, որ Աստված սիրում է բոլոր մարդկանց և ցանկանում, որ բոլորը փրկվեն, և բոլորի սրտի դուռը թակում է անձամբ: Բայց չպետք է մոռանալ, որ Աստված ոչ միայն Սեր է, այլև` Արդարություն: Դուք (և շատերը, որոնց հետ այս թեմայի շուրջ զրուցելու առիթ եմ ունեցել) հիշատակում եք միայն Աստծու սերը` մոռանալով, որ Աստծու համար նույնքան կարևոր է նաև արդարությունը: Եթե Աստծու համար Արդարությունը երկրորդական լիներ Սիրո համեմատ, ապա Տերն իր Միածին Որդուն չէր զոհաբերի, այլ մարդկանց կներեր առանց փրկագնի:

Հետևաբար` Աստծուն զայրացնում է մեղքը և մեղքի պատճառով նա չի ուզում լսել մարդկանց: Ես, օրինակ, իմ գլխին Աստծու զայրույթն եմ կուտակում պղծության մեղքի պատճառով, և վախենալով եմ աղոթում, քանի որ գիտեմ` Աստված իմ բերանից չի ուզում օրհնություն լսել, ինչպես և ասված է սաղմոսում: Ուրիշ մարդիկ ուրիշ մեղքի համար են բարկացնում Աստծուն, իսկ հերձվածողների վրա Աստված մշտապես է բարկացած: Եթե ես ապաշխարեմ, Աստված ինձ կների, ու ես կվերադառնամ Նրա գիրկը, իսկ հերձվածողը նույնն անելու համար պետք է նախևառաջ հրաժարվի իր հերձվածից:

Եթե ցանկանում եք, ասածս կարող եմ հաստատել Աստվածաշնչից բերված օրինակներով և մեր Եկեղեցում ընդունված ապաշխարության կանոններով, բայց կարծում եմ, որ դրանք Դուք ինձնից լավ գիտեք: Ուրեմն եկեք չվիճենք այն հարցի շուրջ, որ հերձվածի հետևորդ լինելը մեղք է, և Աստված բարկանում է հերձվածողի վրա: Իսկ եթե այդպես է, ուրեմն հերձվածողի հետ (և ոչ թե նրա հոգու փրկության համար) աղոթելը նույնպես մեղք է, իսկ աղոթողը իր վրա է հրավիրում Աստծո բարկությունը:

Իմ ասածը բոլորովին չի նշանակում, թե ես ատելություն եմ քարոզում այլադավանների նկատմամբ: Քրիստոնյան պետք է բոլոր մարդկանց բարիք կամենա, աղոթի բոլորի փրկության համար: Բայց քանի դեռ նա, ում համար աղոթում եմ, չի միավորվել ինձ հետ Քրիստոսով, իմ եղբայրը չէ: Ես կարող եմ աղոթել սատանիստի հոգու փրկության համար, որ նա դարձի գա առ Աստված, բայց քանի դեռ նա սատանային է պաշտում, քանի դեռ շարունակում է մարտնչել Աստծո դեմ, նա իմ եղբայրը չէ, քավ լիցի: Նույնը` քաղկեդոնականների ու բողոքականների մասին կասեմ: Եւ ինչո՟ւ եք մոռանում սուրբ Պողոս առաքյալի խոսքերը` «Ի՟նչ ընդհանրություն Քրիստոսի և բելիարի, հավատացյալի և անհավատի միջև» և «Հերձվածողին մի անգամ խրատիր, ապա հեռացիր նրանից» (եթե ցանկանաք, ճշգրիտ կմեջբերեմ):

Սիրելի Տեր Տաթև, եղբայրասիրության առաքինությունը կյանքում իրագործելու համար պետք է նախևառաջ հստակեցնել, թե ով է քո եղբայրը: Քրիստոնեական եղբայրությունն առանց Քրիստոսի չի կարող լինել: Հետևաբար նա, ով Քրիստոսին չի ընդունում կամ անպատվում է Նրան իր հերձվածողական պնդումներով, չի կարող լինել ուղղափառ քրիստոնյայի եղբայրը: Սկզբունքորեն: Բայց դա չի նշանակում, որ նրա հոգու համար աղոթել կամ նրան բարիք գործել չի կարելի:

Աստծո վերաբերմունքը հերձվածողի նկատմամբ կախված չէ ժամանակից. թե՜ Հին Կտակարանում, և թե՜ Նոր Կտակարանում հստակորեն արձանագրված է Աստծո զայրալից վերաբերմունքը հերձվածող մարդու և հերձվածող ժողովուրդների նկատմամբ: Հետևաբար, հերձվածողի հետ աղոթելու արգելքը Հայոց Կանոնագրքի այն կանոններից է, որոնք ժամանակի ընթացքում չեն կարող փոխվել, ինչպես չի կարող փոխվել Աստված Ինքը: Այդ կանոնը միշտ է ուժի մեջ:

Ասվածից բխում է, որ իմ դիրքորոշումը միանգամայն քրիստոնեավայել է և ճշմարիտ, ինչը չեմ կարող ասել իմ գործերի մասին. արդեն 4 ամիս է, ինչ ես ամեն օր շնանում եմ, պոռնկանում, պղծությամբ զբաղվում, դատում, բամբասում, բարկանում և բազմաթիվ այլ մեղքեր գործում: Խնդրում եմ, Տեր հայր, Դուք էլ աղոթեք, որ ես ազատվեմ այդ մեղքերից:

Վերջում մի բան էլ հիշեցի, Տեր հայր

Պողոս առաքյալն ասում է, որ կան մահացու մեղքեր, որոնք գործած մարդկանց համար նույնիսկ աղոթել չի կարելի: Մտածե՟լ եք` ինչո՟ւ:
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Hakob on October 09, 2010, 04:04:48 PM
Օրհնեք, Տեր Հայր
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: BAREV on November 08, 2010, 11:21:36 AM
ԲԱՐԵՎ բոլորին և օրհնեցեք, Տեր Հայր
Կներեք, եթե միջամտում եմ բավական ուշացած:
Սիրելի Հակով, անկեղծ հասկանալով ձեր նախանձախնդիր ու սրտացավ մոտեցումը, և հաճախ կիսելով նաև վրդովմունքը, պետք է ամեն դեպքում կոչ անեմ վերոհիշյալ խնդիրների մի քիչ այլ հայացքով նայել:
Դուք միանգամայն ճիշտ և տեղին դիտարկումներ եք անում, որոնք, ցավոք, շատ դեպքերում մեր կյանքում պատասխաններ չեն ստացել, կամ ուղղակի ինքնահոսի են մատնված:
Հենց սկզբից ուզում եմ շեշտել, որ Ձեր գրածին ուղղակի "հակառակվելու", "անպայման պատասխանելու", "վերջին խոսք ասելու" միտում չկա: Միանգամից ասեմ նաև,որ առավել ևս  կողմնակից չեմ օտարոտի բարքերի, պաշտամունքային կերպերի ներմուծմանը Մեր Եկեղեցի:
Ձեր քննարկած հարցերի լուծման բարդությունն ու հեշտ լինելն այլ բան են: Դուք պարբերաբար մեջբերում եք Կանոնագիրքը: Հարցն այն է, որ Կանոնագրքի գրման ու կիրառման ժամանակների ու այժմ մեր ապրածի մեջ հսկայական տարբերություն կա: Կանոնագիրքը հոգևոր, գիտական, մշակութային, սոցիալական հողի վրա բնակչության 99%-ի մոտ կյանքում Աստծուն զգալու, Աստծով ապրելու ձգտումից, հասարակության հոգևոր այդ հասունացման պտուղ ու ծնունդ էր: Լուսավորչի ժամանակ Գոշի "ֆորմատի" կանոնները չէին գործածվի: Մենք հիմա, որքան էլ տարօրինակ է, Լուսավորչի ժամանակներին ավելի մոտ ենք, քան Գոշի: Հիմա շատ ավելի լուրջ պայքարի կարիք կա կուռքերի ու կռապաշտների դեմ, քան Ընդհանրական Եկեղեցու մյուս անդամների, գումարած այն հանգամանքը, որ հիշյալ ուղղությունների հետևորդների էլի 90%-ը տեղյակ չէ դավանական այն տարբերություն-տարաձայնություններից, որոնց արդյունքն է եկեղեցիների բաժանումը: "Միութիւն ի կարեւորս, ազատութիւն յերկբայականս եւ սէր՝ յամենայնի": Սա պետք է լինի մեր նշանաբանը:
Երբեք չէի ուզենա մտածելու տեղիք տալ, որ սրանով նահանջ է լինում մեր Հայրերի ավանդածից, ուղղափառ ուսմունքից ու Ավետարանի ոգուց: Երբ մենք հավատքից ու Ս.Գրքից բոլորովին անտեղյակ մեր հարևանին ուզում ենք Աստծուց, հավատքից, քրիստոնյա լինելուց խոսել, եկեղեցիների բաժանման պատճառ եղած դավանական հարցերին ժամանակ չենք տրամադրում, որ-տև հասարակ հավատացյալի համար Քրիստոսով հավատքի կյանք ապրելու համար շատ հաճախ անդրադառնալի չեն աստվածաբանական, փիլիսոփայական հարցերը:
Ինչպես ճիշտ նկատել եք, նման խնդիրների մեջ միայն կարևորվում է եկեղեցու առաջնորդների դերը: Փաստ է, որ այժմ մենք լուրջ խնդիրներ ունենք ներեկեղեցական կյանքում, էլ ուր մնաց՝ միջեկեղեցական հարցերը: Բայց, փառք Աստծո, մեր Եկեղեցում անգամ ամենաճգնաժամային ժամանակաշրջանում միշտ գտնվել են ճիշտ պատասխանը կիրառած իմաստուն այրեր, որոնց շնորհիվ հասել ենք այսօրվան: Ձեր մտահոգությունը տեղին է, բայց հոգևորականներին գայթակղեցնելու մեջ մեղադրելուն զուգահեռ մտածեք, որ մեկ այլ գայթակղության տեղիք կարող է տալ նաև կծու քննադատությունը, բարձրաստիճան հոգորականներին քննադատելու հեգնանքը և նման մոտեցումները, որովհետև եկեղեցու միասնության կարևոր գրավականներից մեկը հովվի հեղինակությունն է/բնականաբար սա չի վերաբերում բարոյական ստանդարտներ խախտող հոգևորականներին/: Վստահեցնում եմ, որ հեռավոր կերպով անգամ Ձեզ "կծելու" տրամադիր չեմ, քանի որ գնահատում եմ անկեղծ սրտացավությունը:

Ավելի կարճ և համառոտ՝ Մեր Եկեղեցու ամրության, ուղղափառության պահպանման, հայրերի ավանդածի շարունակման և Քրիստոսի Ավետարանին հավատարմության գլխավոր հիմնաքարը մեր սեփական և համայնքային կյանքն ամրացնելն է այդ ոգով՝ առանց նայելու մյուսներին: Ամեն օր ճանապարհին հանդիպող ԻՄ ԵՂԲԱՅՐՆ ավելի կարևոր է, քան հեռավոր Հռոմում կամ Աթենքում մեր Տիրոջը այլ կերպ դավանող հավատակիցը:
Եվ ամենակարևորը՝ առանձին ու համայնքով այս ամենի համար աղոթելը: Աստված իմաստություն տա բոլորիս:
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Տ. Տաթև քհն. on November 11, 2010, 12:55:51 PM
Աստված քեզ օրհնի Barev եղբայր, մենք իրոք շատ ենք հեռացել հենց միմյանց համար աղոթք անելու կարևորագույն քրիստոնեական սկզբունքից, փոխարենը լցվել քննադատության ոգով, դու շատ ճիշտ ես, մեզ հիմա դա է շատ պակասում, աղոթական ոգին
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: Hakob on November 14, 2010, 10:59:13 PM
Բարև, Սիրելի Բարև:)

Ինձ դուր է գալիս ձեր այն միտքը, որ «Ամեն օր ճանապարհին հանդիպող ԻՄ ԵՂԲԱՅՐՆ ավելի կարևոր է, քան հեռավոր Հռոմում կամ Աթենքում մեր Տիրոջը այլ կերպ դավանող հավատակիցը»: Ես հավանում եմ նաև ձեր գրածի ընդհանուր «տոնը», «հակվածությունը դեպի մեր Եկեղեցին»:

Բայց չեմ ընդունում հոգևորական առաջնորդների հեղինակությունը ստվերելու մեղադրանքը: Ես մեր կաթողիկոսին քննադատում եմ հերձվածողի հետ աղոթելու համար այն պատճառով, որ նրան համարում եմ Քրիստոսի փոխանորդ երկրի վրա: Գարեգին Բ-ն ինձ համար ավելի բարձր է, քան ցանկացած աշխարհիկ և հոգևոր առաջնորդ` Օբաման, Հռոմի պապը, Կիրիլը, Սերժ Սարգսյանը և մյուսները` միասին վերցրած: Ես համարում եմ, որ Հռոմի պապը Գարեգին Բ-ի աջը համբուրելու անգամ արժանի չէ, քանի որ հերձվածող է: Եւ ուրեմն` երբ մեր կաթողիկոսը իջնում է իր բարձրությունից և հաճոյանում այդ հերձվածողներին, այլ կերպ ասած` մարգարիտը գցում խոզերի առաջ, ես զայրանում եմ: Ուրեմն` իմ քննադատությունը ոչ թե մեր հոգևոր առաջնորդների հեղինակությունը չընդունելուց է, այլ` ընդունելուց:)

Ինչ վերաբերում է Հայոց Կանոնագրքին, ապա ես այնքան կարծրամիտ չեմ, որ պահանջեմ դրա բոլոր դրույթները նույնությամբ կիրառել այսօր: Եթե ուշադիր եք եղել իմ նախորդ գրածները ընթերցելիս, հավանաբար նկատել եք, որ ես փորձել եմ քննել, թե ինչքանո՟վ է հերձվածողի հետ աղոթելու կանոնական արգելքը կիրառելի այսօր: Միգուցե դուք համաձայն չեք իմ փաստարկների հետ, բայց ես փորձել եմ հիմնավորել, որ այդ կանոնը կիրառելի է նաև այսօր: Ուրիշ կանոն կպահանջի նույնպիսի քննություն: Ուրեմն` ես պնդում եմ ընդամենը, որ Հայոց Կանոնագրքում կան կանոններ, որոնք կիրառելի են նաև այսօր: Ըստ իս` հերձվածողների հետ շփման վերաբերյալ կանոնները դրանցից են:

Իսկ, օրինակ, շնության մեջ ընկած մարդուն երեք տարի հաղորդությունից զրկելու կանոնը, կարծում եմ, այսօրվա համար չափից ավելի խիստ է, որովհետև գայթակղությունն է շատ մեծ: Ինձ թվում է, որ Տիրոջ Մարմնի ու Արյան պահպանիչ զորությունն ավելի օգտակար կլինի այդ մարդուն: Բայց ես հոգևորական չեմ, և չեմ պնդում իմ կարծիքը, միգուցե սխալվում եմ և ինքս իմ նկատմամբ ավելի մեղմ եմ վերաբերվում, քան Աստված: Բայց սա ընդամենը օրինակ է, որ ցույց է տալիս իմ համաձայնությունը ձեր այն ասածին, թե Կանոնագրքի որոշ դրույթներ չեն համապատասխանում այսօրվա պայմաններին:
Title: Re: Հարցեր էկումենիզմի վերաբերյալ
Post by: BAREV on November 23, 2010, 03:31:42 PM
Կրկին ԲԱՐԵՎ բոլորիդ
Հակոբ ջան, իրոք ողջունում եմ նախանձախնդիր վերաբերմունքդ մեր սրբությունների նկատմամբ: Այս գրառումները դիտում եմ նաև ոչ միայն գրառումներ կատարողների, այլև հետո ընթերցողների միջև քննարկում ու այդ միջոցով մեզ համար ճիշտ եզրակացությունների կատարելու ընթացք: Եկեք ուղղակի մտածենք միասին: Կանոնագիրք Հայոցը պատմական տարբեր ժամանակափուլերում գրված և համահավաք ժողովածու է: Այստեղ պետք է հաշվի առնենք այն հանգամանքները, որոնք առկա էին գրելու ընթացքում: Կոնկրետ քաղկեդոնական հալածանքներին ի պատասխան՝ շատ ավելի խիստ է դրվում երկաբնակների հետ շփման հարցը: Երբ առավել ճնշող էր դառնում կաթոլիկյան քարոզչութունը և պապի գերագահության հարցը, արդեն մի քանի ճակատով /այդ թվում՝ կանոնական/ դրա դեմ պայքար էր մղվում: Հետևաբար շատ խնդիրներ, որոնք իրենց արտացոլումն ունեն Կանոնագրքում, այժմ նույն հրամայականը չունեն: Այժմ ոչ ոք լուրջ չի ընդունի պապի, Պոլսի տիեզերական պատրիարքի կամ մեկ այլ հոգևոր պետի՝ մյուսների նկատմամբ իր գերագահությունը պարտադրող դիրքը: Օրինակ՝ իրոք կարիքը կա վրացիների հետ այս հարցերը ավելի սուր դնելու, որովհետև այժմ դրա հրամայականը կա:
<<<<<Ես համարում եմ, որ Հռոմի պապը Գարեգին Բ-ի աջը համբուրելու անգամ արժանի չէ, քանի որ հերձվածող է: Եւ ուրեմն` երբ մեր կաթողիկոսը իջնում է իր բարձրությունից և հաճոյանում այդ հերձվածողներին, այլ կերպ ասած` մարգարիտը գցում խոզերի առաջ, ես զայրանում եմ: Ուրեմն` իմ քննադատությունը ոչ թե մեր հոգևոր առաջնորդների հեղինակությունը չընդունելուց է, այլ` ընդունելուց>>>: Գուցե: Բայց ինձ համար ավելի դրական, լուրջ, ՔՐԻՍՏՈՆԵԱՎԱՅԵԼ կլիներ, որ նրանք միմյանց ձեռքը համբուրեին՝ ի նշան միևնույն ՏԵՐ ունենալուն, ՍԻՐՈ քարոզչության լավագույն օրինակ ցույց տալով: Դա չի նշանակում հայրերի դավանանքից նահանջ, այլ՝ հայրերի դավանանքը ամուր պահած գնալ ՀԱՎԱՏԻ ԶՈՐԱԳԼԽԻ՝ սիրո քարոզիչ ու օրինակ ՀԻՍՈՒՍ ՔՐԻՍՏՈՍԻ հետևից:
Հետաքրքիր մի հանգամանք կա. Ընդհանրական եկեղեցու կողմից ընդունված գրեթե բոլոր Հայրերը, խոսելով Ս.Երրորդության, Քրիստոսի աստվածության, բնությունների և հարակից աստվածաբանական հարցերի շուրջ, միշտ կրկնում են, որ մարդկային տկար ու սահմանափակ մտածողությունը չի կարող ընդգրկել աստվածային երևույթները ամբողջապես: Եվ երբ նայում ենք, ավանդական եկեղեցիների միջև ամենախորը պառակտման պատճառները /գոնե այսօր այդպես ենք կարծում/ խորապես դավանաբանական են: Կամ գոնե պատրվակները սրանք են /քաղաքական, տնտեսական ու մյուս գործոնները առանձին զրույցի թեմա են/:
Անհերքելի ճշմարտություն է, որ Քրիստոսի եկեղեցին ՄԵԿ է: Փաստ է նաև այն, որ բաժանումը երբեք Աստծուց չէ: Ուղղակի մենք պետք է կարողանանք մեր հոգևոր, մտավոր, մշակութային ողջ  ժառանգությունը նախ լավ ճանաչել, յուրացնել, մարսել, ինչը լավագույն ապահովությունը կլինի օտար բարքերի, մտածողության ներմուծման դեմ՝ թույլ տալով բոլոր հարաբերությունների մեջ պահպանել ՍԵՐԸ:
Գաղտնիք չէ նաև, որ մեր Կանոնագիրքը լուրջ վերանայման կարիք ունի ու արդեն տասնամյակներ առաջ մի քանի փորձեր արվել են: Սա ուղղված է հենց այն բանին, որ Կանոնագիրքը գրապահոցից իջնի մեր եկեղեցական կյանք:
Կարևոր է, որ փոփոխությունները, լինելով այժմյան իրավիճակին համապատասխան, լավագույնս արտահայտեն մեր Հայրերի հավատքային ավանդույթները: