Լուսամուտ երկխոսության

Բոլոր կիրակի օրերը մեր Տիրոջ Հարության տոնն է: Երբ, Մեծ Պահքի կիրակի օրերին, Հայ Առաքելական Եկեղեցու բոլոր հավատացյալների նման, քահանայից բացի, ինձ արգելվում է հաղորդվել, այս արգելքն նզովքի ուժ է ստանում, որովհետև հեռացվում եմ Տիրոջ սեղանից, որը վերապահված է քահանաներին: Ինձնանից հանում են իմ հոգիս, ու պատվաստված ճյուղը կոտրում են Տիրոջ ծառից: Ու ինձ թվում է (բայց թվացյալ չէ միայն, այլ անտանելի իրականություն, որ սպրդում է կյանքիս բոլոր ոլորտներից ներս) Եկեղեցին անդամահատություն է կատարում իմ հոգու վրա, ու ինձանից հանում է աստվածային այն անգնահատելի հոգեղեն բաժինը, որը ստացել եմ մկրտությամբ, և կարծես Մայր Եկեղեցին դադարել է Աստուծո խոստումի պատգամաբերը  լինելուց: Որովհետև երբ քրիստոնյան գիտակցորեն կապվում է Հիսուս Քրիստոսին, և այս իրողությունը կատարվում է շատ ուժգին ձևով, էական ձևով, հաղորդվելիս (Սուրբ Հաղորդությունը Հիսուս Քրիստոսի հետ՝ Աստուծո հետ իմ հարաբերվելուս ամենամտերիմ ու խոր պահն  է), Տերն դառնում է իր միակ հացն ու միակ կյանքը:
Սուրբ Հաղորդությունից հեռացվելս հավասարվում է  հեռացվել Տիրոջից, առանց որի բոլորս մեռելներ ենք:  Այս ժամանակահատվածում, դադարում եմ քրիստոնեական կյանքով ապրելուց, լոկ գոյատևում եմ աշխարհական բնազդով ու կիսամարդու վիճակով: Կարող եմ լավ գործեր կատարել, որովհետև բանական մարդ արարած եմ, ու մարդը ձգտում է դեպի Աստված, բայց անձնական ջանքերովս կատարված գործն աշխարհին է պատկանում ու զրկված է աստվածային ներուժից: Իմ արարքներս լոկ մարդկային են վերստին, իմ խղճիցս ու մարդկային կամքիցս են բխում, և կարող են ձգտել դեպի լավն ու բարին, առանց սակայն առնչվելուն ու հասնելուն Բարու Աղբյուրին, որովհետև հեռացված եմ Բարու միակ աղբյուրից՝ Հիսուս Քրիստոսից:
Երբ մարդը կատարել է իր վերադարձը դեպի Աստված, ըմբռնել իր կատարած մեղքերի ահավորությունը, ճանաչել Աստուծո ողորմածությունն ու Հիսուս Քրիստոսով տրված փրկությունը, ու ջանում է իսկապես ամբողջ սրտով ու կամքով ապրել Աստուծո կողմից սիրված կյանքով, առավել պետք ունի Հիսուս Քրիստոսի կյանքին ու հենարանին:
Առանց Քրիստոսի, ես չեմ կարող սուրբ ու Քրիստոնեական կյանքով ապրել: Քրիստոսն է միակ սուրբը, ումից ես ստանում եմ իմ փոքրիկ կյանքս ըստ Աստուծո կամքով կառավարելու ուժը:
Երբ Սուրբ Հաղորդությունից զրկված եմ, բոլոր փորձությունները կարծես թափվում են վրաս, ճիշդ այն ուժգնությամբ որով անցյալում ես մեղանչել եմ: Ու «ոչ» եմ կրկնում բոլորին, նրանց ինձ նորից հալածելու պատճառով խիստ տրտմելով,  որովհետև կարծում էի թե փոփոխությունս կատարված էր ու վերջացել էր, ու հեռացել էի մեկ անգամ ընդ միշտ նախկին մեղանչական վիճակիցս և բնությունս ու բնավորությունս փոխվել էին իրենց էության մեջ: Ու վախեցած՝ վկա եմ իմ նոր «անկումիս», երբ մեղքը նորից մոտենում է իմ մտքիս:Ապաշխարությամբս վերստին հագնված նոր պատմուճանն ինձանից վերցրած է ու ես ինձ գտնում եմ նախկին զզվելի ցնցոտիների տակ: Միթե՞ կատարվում է մի անհրաժեշտ ապաշխարություն, որպեսզի անդադար իմ հին մեղքերս հիշելիս, չմոռանամ երբեք, թե որքան խորն է Աստուծո ողորմությունն, որ ինձ հանեց իմ մեղքերի դժոխքից: Ու կրկնեմ և վերահաստատեմ իմ անդրդվելի որոշումս ու ընտրությունս՝ Հրաժարվում եմ սատանայից ու ծառայում եմ իմ սիրած Աստծու: Միթե՞ Աստուծո կամքով է այս անտանելի վիշտը, որ պարուրում է ինձ այն ատեն, որ ուժգին հուսահատություն է, ու օտարների աչքին երևացող  դեպրեսիա հիվանդության համազոր:
Առանց Քրիստոսի, ծոմ պահելու ուժը գրեթե չունեմ, ծոմի իմաստը փոխված է: Ողբ ու մենակ լինելուս զգացումին դեմ ի զուր ջանում եմ պայքարել  հիշելով Տիրոջ բոլոր բարիքները և կյանքս դառնում է մի աղաղակ առ Քրիստոս ու մի տառապանք: Մենակ պայքարելս  այս աշխարհի տիրող ամբողջ չարի դեմ, երբ իմ անփորձության ու տկարության միակ օգնողից հեռացվել եմ, անհեթեթության զգացում է առաջացնում մոտս: Նույնպես, առանց Քրիստոսի, որ Ի՛նքն է Եկեղեցու հոգին, մենք՝ բոլոր հավատացյալներս վերածված ենք զատ- զատ անհատների, ու անձնապես նվազում է եղբայրասիրությունս ու ունեցածս սերն ու վստահությունը Եկեղեցու նկատմամբ: Այս ժամանակահատվածում, կուրացած աչքերս նշմարում են միայն մի մարդկային կառույց, որն  իրեն է վերապահում  աստվածային բոլոր շնորհները՝ մոռանալով, որ բոլոր մկրտվածներիս է տրվել Քրիստոսի  եղբայրներ , քույրեր ու բարեկամներ կոչվելու և Սուրբ Հոգին ընդունելու ուրախությունը, այս պարգևների հավատարիմ մնալու պարտադրանքի հետ:
Սուրբ Հաղորդությո'ւնն է ինձ մաքրողն ու սրբացնողն, պայմանաւ որ Նրան մոտենամ սուրբ կյանքով ապրելու անդրդվելի որոշումով: Նույնպես, Սուրբ Հաղորդությո'ւնն է փոխում ծոմի իմաստը, ու ինձ սովորեցնում է ծոմի առաքինությունները պահել քրիստոնեական կյանքիս բոլոր օրերին անխտիր:
Կցանկանայի իմանալ Մեծ պահքի շրջանում Սուրբ Հաղորդության այս արգելքի ծագումն ու ընդունման թվականը Հայ Առաքելական Եկեղեցու կողմից, որովհետև գիտեմ, որ հակասում է քրիստոնեության սկզբնական շրջանի սովորույթներին: Վարդան Այգեկցին  մատնանշում է  Հայ Առաքելական Եկեղեցու նմանությունը հրեության  հետ ու Հին Կտակարանի հանդեպ իր հավատարմությունը, եկեղեցու կազմության, մասնավորապես քահանայի դերի վերաբերյալ: Բայց  այդ հավատարմությունը պետք չէ նսեմացնի Հիսուս Քրիստոսի բերած այժմեական փրկությունն ու խոստումը , Սուրբ Հովհաննեսի ավետարանում նկարագրված ու մեզ փոխանցված Նոր Ուխտը:

Voxjuin Mariam.

Iharke, es Dzez vochinch patsasaxanel chem karox., vorovhetev es vorkan el vor ctsankanam, liovin chem karox mtnel Dzer hogevichaki het.

Baits es asem im mtatsmunknera.
Neroxutun em xndrum, es haeren mi kich vat em mtkers kazmum.

Kardalov Hovannes Arakyali avetarana 6:53 ev 1Kornt, 11:27 menk haskanum enk, vor Haxortuten gamanak, menk @zgum enk Krisstosi irakan nerkautyna. Ev inchpes Poxos Arakealn e asum, menk petk e argani kepov motenank aid Haxordmana, vorpeszi mexavor chlinenk i dems Tiroj Aryan ev Marmnin.

Inche pahka? Da mi jamanakahatvats e, erb mard hnaravorutun uni ampople inkn iren. Kristoneanery hamar aravel zgonutean, hogevor keanki amrapndman, arandznatsumi mi shrjan petk e lini (axotkov). Da petk e lini grete mer apashxarutean shrjana, vorpeszi aravel makur srtov motenank Tiroj Arjana ev Marmnin.

Sa im kartsikn e, vora indz talis e huis ev havat, vora gotepndum e djvarin chanaparin.

Սիրելի Մարո,
Ջանում ենք ամբողջ սրտով , աղոթելով ու ապաշխարելով, պատրաստվել ամեն կիրակի օրվա Հաղորդությանն: Ու միշտ զղջումով, ու խոր գիտակցությամբ եմ ցանկանում մոտենալ Սուրբ Խորհուրդին: Պահքը մեր ամբողջ կյանքն է, ուզում եմ ասել պետք է մեր ամբողջ կյանքի տևողությունն հատկացնենք քրիստոնյայի արժան կյանքով ապրելու, աղոթելով, մեր հավատը ամրացնելով ու բարի գործերով պսակելով նրան:
Բայց երբ հեռացված եմ Տիրոջ Սուրբ Սեղանից' Սուրբ  Խորհուրդից, ես կորցնում եմ հավատիս ուժը ու վերածված եմ «անբան», ամուլ արարածի մը, ու անպտուղ թզենու:
Պահքը ինձ խիստ անհրաժեշտ է, բայց անկարող եմ լրիվ պահք պահել եթե զրկվեմ Տիրոջ ուժից, կյանքից ու Սրբությունից: Առանց մեր Տիրոջ, ես նույնիսկ չեմ ցանկանում ապրել, բայց ստիպված եմ. մեր սիրելիներն մեր խնամքին խիստ կարիք ունեն , ու մեր պատադրանքները կատարում ենք, բայց տխուր ու  մենակ, որովհետև չենք զգում մեր մեջ Տիրոջ Սուրբ ներկայությունն ու օգնությունն:
Ու տարակուսով եմ. քտիստոնյային օգտակա՞ր է Սուրբ Հաղորդությունից զրկել: Քրիստոնյայի ամբողջ կյանքը չէ՞ հիմնավորված Սուրբ Հաղորդության Խորհուրդի վրա, որն Հիսուս Քրիստոսի ներկայությունն է իր հոգում:
Նկատեցիք որ խոսածս հայերենը շատ տկար է, բայց ուրախ եմ որովհետև նրա շնորհիվ մեր միջև հնարավոր է խոսակցություն հաստատել: Նկատեցիք որ ստիպված եմ վերստին շարադրելու իմ մտքերս մինչև «ներկայանալի» ու հասկանալի ձևով արտահայտվեմ, ու խնդրում եմ՛ ներողամիտ եղեք:

Կալիստոս Ուարի «Ներքին ճանապարհներ» գիրքը կարդալիս, հետևյալ տեղեկություններ եմ ստացել. ներեցեք թերի թարգմանությանս համար:
Գլուխ. «Զղջման ուղին», էջ 56
«Առաջին դարերի Եկեղեցում, սահմանված ապաշխարությունները հաճախ խիստ էին: Շնության մեղքի դեպքում, Սուրբ Պարսեղ Կեսարացին  - IVրորդ դար -պարտադրում էր Սուրբ Հաղորդությունից եօթը տարվա տարամերժում –exclusion – իսկ Գրիգոր Նիսիացին՝ ինը տարվա տարամերժում..Հետագայում, կանոնը մեղմացավ. երկու տարվա տարամերժում ու խիստ պահեցողություն:
Սկզբունքը նույնն է մնում. Աստծու առաջ, քահանան պատասխանատու է – ապաշխարության - խորհրդի կատարման իր ձևի համար և իշխանություն ունի պարտադրելու ապաշխարություն մը, որը կարող է ընդգրկել բանադրանքի ժամանակաշրջան մը:
Օրինակ, հույն Եկեղեցում, վիժում կատարած կնոջ հիմա մեկ տարվա տարամերժում է սահմանված: ...»
Ակզբնական եկեղեցու կանոնները հիշեցնում են համայն հավատացյալների վրա դրված Մեծ Պահքի « արգելքի», «Սուրբ հաղորդությունից հեռացման» խստությունը, որը Կալիստոս Ուարը կոչում է ժամանակավոր «բանադրանք»:
Կներեք՝ ձեր թանկագին ժամանակը զբաղեցնելու համար: Եկեղեցում, տասնամյա աղջիկս տեսավ ինձ՝ վերջին ու նոր եկեղեցական օրացույցներ բաղդատելիս: Ու հարց տվեց.«Ինչո՞ւ ես կարդում: » Պատասխանեցի. «Մեծ պահքի տոներին կարող ենք հաղորդվել: Բայց մարտին ոչ մի տոն չի լինելու:» Տխրեց.«Ինչպե՞ս պիտի անենք: Մայրիկ, չե՞ս խոսել նրանց հետ:»

Ցանկանում եմ միայն գրել աղջկաս պահած պահքի մասին: Հռիփսիմեն չի կարող հրաժարվել սննդից, պատանեության շեմին է, բայց նրա զարգացող միտքը ցանկանում է, որ այս պահքը նշանակություն ունենա: Նա էլ շատ է ազդվում Սուրբ Հաղորդությունից զրկվելուց: Ցանկանում է, որ այս դժվար ժամանակաշրջանը ի զուր անցած չլինի:
Վերցրել է մի գրպանի տետր, ու մեջը նշում է – այն հույսով, որ Սուրբ Հարության օրը, ոչ մի բան նշելու կարիքը չունենա -, նշում է իր կատարած ամեն  «օրինազանցության, հանցանքի» մասին: Օրինակ՝ «մայրիկիս խնդրանքին պատասխանել եմ «ո՛խ» բացագանչությամբ, բողոքել եմ ու անմիջապես չեմ արել », կամ« սենյակս անկանոն է» ու այնպիսի մանկական բաներ: Երբ անդրադառնում է, որ այսպիսի մի բան է արել, վազում է, վերցնում տետրն ու գրում է: Հետո, անմիջապես, շտկում իր «սխալը»:
Երանի՛, թե ես էլ , նույն փութկոտությամբ ու բծախնդրությամբ քննեի ինձ ու անմիջապես ուղղեի իմ սխալս:
Եւ անդրադառնում եմ, ու նրանով ուրախանում, որ աղջկաս վարմունքը, ոչ թե լոկ իմ հանդեպ ունեցած սիրո արտահայտություն է, այլ՝ Քրիստոսի հանդեպ: Նա ցանկանում է Նրան փաստել իր տածած սերը Նրա նկատմամբ: Ու նրա սերը՝ փոքր չէ:

Quote... ու մեջը նշում է – այն հույսով, որ Սուրբ Հարության օրը, ոչ մի բան նշելու կարիքը չունենա ...

Ի՞նչ, չհասկացա այս պահը, Մարիամ ջան:  21:)

Հռիփսիմեն ցանկանում է մաքուր կանգնել Քրիստոսի առաջ Սուրբ հարության օրը, մաքուր հոգով հաղորդվել, չնայած՝ ըստ մեր հայրերի հաստատված կանոնին, մինչև 15 տարեկանը գործված մեղքերը ջնջվում են, որպես մանկության ու անգիտության շրջանում գործվածներ: Աղջիկս ցանկանում է չտխրեցնել Հիսուսին, սրբերին ու հրեշտակներին:

Հիմա հասկացա, շնորհակալություն Մարիմ ջան:

Այս մեծ պահքը ինձ մտցնում է մարդկային ամենեն մեծ ուրախություններից մեկի մեջ՝ Եկեղեցու պատկանելու զգացումը: Զգածածս ցավը՝ մեղքի պատճառով, ոչինչ է, բաղդատմամբ այն հրճվանքի, որը իմն է, որը Եկեղեցու մեջ մտնելուց ծնվում է: Այս կատարվում է ձեր աղոթքների շնորհիվ, որի համար անչափ երախտապարտ եմ:

     Սիրելի հավատացյալներ, չեմ կարող չկիսվել ձեզ հետ հետևյալը:
   
     Ո՛վ արդարների դասեր՝ Իմ հավատարի՛մ ծառաներ, մի՛ զարմացեք ձեր անոխակալ Փրկչի վրա, թե՝ Տե՛ր մեր և Արարիչ, ինչո՞ւ այդքան խանդաղատանք ունես մեղավորների նկատմամբ:
Արդ, լսե՛ք, թե ինչ եմ ձեզ ասում իմ սիրո մասին, որ ումեմ մեղավորների հանդեպ: Ինը դաս հրեշտակների երամները, որոնց քանակն անհաշվելի ու անհայտ է մարդկանց համար, այնքան հրաբուն էությունները և լուսապսակ բազմությունները, երբ տեսնում են Իմ սաստիկ սուգը, որով սգում եմ մեկ անդարձ մեղավորի համար, բոլորը միասին մեծ դողով ջանում են մխիթարել Ինձ ու չեն կարողանում դույզն-ինչ հանդարտել իմ սուգը, քանզի նրա համար Ես հանձն առա խաչի մահը, որպեսզի ոչ ոք երբեք չկորչի: Նաև բոլոր արդարների գնդերը, որ Ինձ մոտ են՝ Իմ արքայության մեջ, Իմ առջև դողում են ողբալով, սակայն անկարող են տրտմությունս փոքր-ինչ փարատել:

Լսի՛ր և այլ ահավոր բաներ, որ կպատմեմ քեզ. Իմ մայրը՝ Աստվածածինը, երբ տեսնում է Ինձ այսքան տարակուսանքի մեջ, ծնկի է գալիս Իմ առջև ու բացելով ստինքները, որոնցով սնվեցի, ողբալով աղաղակում է ու տատանում մատները՝ ասելով. "Որդյա՛կ իմ Միածին, մի՞թե բավական չեր այն վիշտն ու տրտմությունը, որ կրեցիր աշխարհում հրեաներից ու խաչ հանողներից, և դեռ էլի տրտմո՞ւմ ես:Ինչո՞ւ չես ողորմում Քո լացող մորը և փոքր-ինչ հանդարտվում Քո տխրությունից: Բավական չէ՞ր տառապյալ մորդ այն կսկիծն ու մորմոքը, երբ տեսա Քեզ՝ իմ Միածնիդ, խաչի վրա արյունաներկ մարմնով մեռած, ու դեռևս հրկիզում ես սիրտս Քո սգալով ...": Եվ այս ամենից սրտիս մեջ բնավ ուրախություն չի գալիս, քանի որ տեսնում եմ անդարձ մեղավորին գավթից դուրս եկած և իմ հոտից հեռացած ու սատանայի ձեռքն ընկած: Քանզի այնքան է կսկծում սիրտս, ու տրտմում հոգիս մեկ անդարձ մեղավորի համար, որ երկինքը երկնավորներով և երկիրը երկրավորներով և ծովը իր ողջ լիոթյամբ՝ աչքիս ոչինչ են:
Այդքան սիրում է Տերը մեզ, բայց մենք շարունակ տխրեցնում ենք Իրեն: Աստվացծ ամեն ինչ անում է մեզ համար, բայց մենք շարունակ խարազանում ենք Իրեն այնպես, ինչպես մոտ երկու հազար տարի առաջ էին տանջում Իրեն: Եվ այդ երկու հազարամյակների ընթացքում որքան ենք ցավ պատճառել մենք՝ մարդիկս, մեր Փրկչին:
Մաղթանքս ու աղոթքս է, որ այս պահքի շրջանը հայերիս համար լինի դարձի շրջան, իսկ հավատացյալ հայերիս համար՝ լինի մի նոր առաքինության աստիճանի անցում: 

Quote from: Mariam on March 03, 2006, 10:24:14 AM
... ըստ մեր հայրերի հաստատված կանոնին, մինչև 15 տարեկանը գործված մեղքերը ջնջվում են, որպես մանկության ու անգիտության շրջանում գործվածներ:

     Մարիամ ջան, մինչև 7 (յոթ) տարեկան է քո ասածը: Իսկ 7 (յոթ) տարեկանից հետո հարկ է, որ բոլորը իրենց մեղքերը խոստովանեն: 
     Ներիր դիտողության համար, ես էլ չգիտեի, ինձ էլ են զգուշացրել:

Պետրոս,
Հռիփսիմեն միշտ ինձ հետ է գալիս խոստովանության, ու սկսում է որոշ չափով գիտակից լինել մեղքի ու ապաշխարության, ու «Մեղա Աստուծո» նա էլ է ասում, որոշ զղջմամբ ու գիտակցությամբ:
Խոսեցի հիմնվելով Ս.Ստամբոլցյանի «Մեղայ Աստուծոյ» գրքույկի վրա,« Հայ Առաքելական Եկեղեցու, Քրիստոնեական Դաստիարակության և Քարոզչության Կենդրոն»ի  հրատարակված գրքույկի վրա, էջ 27, որից փոխ եմ առել այս նախադասությունը .« Մինչև 15 տարեկանը գործված մեղքերը ինքնաբերաբար ջնջվում են՝ որպես մանկութան ու անգիտության շրջանում գործվածներ, ուստի որևէ մեկը պարտավորված չէ դրանք խոստովանելու»: Հեղինակը  մեզ հանձնարարում է.« Տե'ս «Կանոնագիրք Հայոց», հտ Բ, Ե. 1971, «Կանոնք Բասղի», ՃԼԱ, էջ 131,132:»
Սույն գրքից հատված մը հրատարակվել է Լուսամուտի գրադարանում: Խիստ օգտակար է:
Ինձ համար, երկու նոր գաղափառներն են.
- Անհրաժեշտ է դիմել առանձնական - անհատական - խոստովանության ամեն անգամ, երբ կամա ենք մեղանչել: Այս դեպքին, միասնական խոստովանությունը բավարար չէ մեղքի թողություն ստանալու համար:
- Խորհուրդ է տրվել .«Քառասնորդական պահքը պահելուն պատրաստվողները խոստովանում են նախքան պահքի մեչ մտնելը և նրա ավարտին՝ Զատիկին սուրբ Հաղորդության ստանալուց առաջ - մեր հայրերից ոմանց կողմից աշխարհական հավատացյալներին թելադրվել է խոստովանել տարվա բոլոր կիրակի օրերին, ներարյալ և Քառասնորդական պահքի կիրակիները»
Այս բոլորը, և նաև պահքի մեջ մտնելու հանդիպած դժվարությունները - չգիտեմ՝ այս տարի ինձ շատ դժվար է հարգել սննդի պահքը, բայց զղջումն ու աղոթքը բացակա չեն - ինձ ցույց է տալիս հավատիս սկսնակ լինելը: Կամ միգուցե ավելի համեստ եմ դարձել: - Առանց հաղորդվելու, ամեն ինչ ինձ համար շատ դժվար է, դանդաղ ու անկատար կերպով է կատարվում: Միակ ուժերս բավարար չեն: -Դու, Պետրոս, ինչպե՞ս ես պահքը ապրում:

Quote from: Mariam on March 13, 2006, 10:18:12 AM
- Առանց հաղորդվելու, ամեն ինչ ինձ համար շատ դժվար է, դանդաղ ու անկատար կերպով է կատարվում: Միակ ուժերս բավարար չեն:

Այս մասին ես նույնպես նեղսրտվում էի, որ Հաղորդություն չկա Մեծ Պահքի շրջանում Հայ Առաքելական Եկեղեցում:
     Ես գտնվում եմ Ռուսաստանում նարկայումս, ու Ռուս Ուղղափառ Եկեղեցին տալիս է Հաղորդություն՝ բացատրելով, որ զորացնում է պահքի շրջանում: Ես էլ հարցրեցի մի հոգևորականի, թե ինչու մեր Եկեղեցին նույնպես այդպես չի անում: Գիտե՞ք ինչպես մեկնաբանեց Հայր Սուրբը: Այսպես ասած՝ առակով պատասխանեց հարցիս ու տրտունջիս. "Երկու մարդ անապատով ճամփորդում են իրարից առանձին: Երկուսի ճանապարհին էլ մի աղբյուր կա: Մի մարդը ջուր ունի բավականին իր մոտ պահած, իսկ մյուսը առանց ջրի, չոր ու ցամաք է ճամփորդում:" Հիմա ինքդ ասա, Մարիա՛մ ջան, ո՞ր մեկը կարոտով ու անասելի խինդով է մոտենում այդ աղբյուրին, ջրով բավարարվա՞ծը, թե՞ չոր ու ցամաք ծարավածը:

Quote from: Mariam on March 13, 2006, 10:18:12 AM
-Դու, Պետրոս, ինչպե՞ս ես պահքը ապրում:

Իմ պահքը ինձ սննդից զրկելն ու որոշ գիտակցաբար ու հաճախ կրկնվող մեխքերից ձերբազատվելն է:
     Նորադարձ ժամանակ ես նույնպես չէի կարողանում սննդի պահք պահել: Այնպես որ մի՛ նեղվիր, Մարիա՛մ ջան:

Հետաքրքիր է, ինչպե՞ս է լուծվում այս հարցը զինվորների մոտ, հատկապես պատերազմի ժամանակ: Հայտնի է, որ զինվորի մարտունակության վրա սնունդը, հատկապես միսը, հսկայական դրական ազդեցություն ունի:

Սիրելի Պետրոս,
Իմ քույրը ամուսնացել է ուղղափառ սարկավագի մը հետ, ու նրա միջոցով ես էլ դիմել եմ նրանց քահանային: Ու նա պարզապես ասեց, թե Ռուսաստանում էլ գտնվում են ուղղափառ եկեղեցիներ, որոնք նույն ձևով են Մեծ Պահքը ապրում, առանց հաղորդվելու: Դա, ավելացրեց, կապված է Եպիսկոպոսի հետ: Ու ինձ՝ ոչ մի մխիթարական խոսք, ոչինչ: Մնացի մենակ իմ դժգոհությունների հետ:
Գիտե՞ս, Հռիփսիմեն նա ինձանից ավելի լավ է սննդի պահքը պահում: Ես, սկզբին, այնքան զգում եմ Սուրբ Հաղորդության պակասը ու հուսալքվում, որ տարվա մեջ իմ  չկերած կերակուրներով լցնում եմ իմ մարմինը: Երբեմն չգիտեմ ո՝ւմ կառչել: Ու ընկնում եմ կերակուրի հետևից: Ընկնում եմ, վեր ելնում մի քանի օր, ու հետո նորից հուսալքության զգացումը ինձ մղում է կերակուրի հետևից:
Կաթնեղենից չեմ կարողանում հրաժարվել, պատահում է, որ ձու ուտեմ : Եթե փորձեմ կաթնեղենը հանել սննդիցս, ամբողջ օրը ընկնում եմ հացի հետևից ու անդադար մտածում եմ կերակուրի մասին, որ պահքի հակառակ պատկերն է:
Խոսեմ պահքի մյուս երեսի մասին:
Այս պահքը հիմա ընդունում եմ հոգով ու մտով. նախ ընդունեցի առանց հասկանալու, հիմա սկսում եմ հասկանալ նրա իմաստը: Նրա դժվարությունը ահավոր կերպով մեծ է. առանց հաղորդվելու, կարծես փոթորիկները անպակաս են ու զգում եմ չար ուժերի ներկայությունը, մանավանդ գիշերում: Բայց ասենք հիմա ծերացել եմ, վարժվել եմ. արթնանում եմ, ու կրկնում եմ իմ հավատը Քրիստոսի հանդեպ, իմ սերը, հավաստիացնում եմ, որ միմիայն Նրան՝ մեր Փրկչին եմ սիրում ու ծառայում, ու փոթորիկները չքանում են, ինձ մեծ խաղաղության մեջ թողնելով:
Սկզբին, մտածում էի, թե Հայ Եկեղեցին սխալվում էր, որովհետև անկարող են նրա զավակները դիմադրել այս փոթորիկներին առանց Սուրբ Հաղորդությունը ստանալու: Վախենում էի, որ այս ժամանակաշրջանը սկսի, ու ալեկոծվեմ չար ուժերի հետ: Հիմա հասկանում եմ, նախ, որ ինձ տրված է ճանաչել այս պայքարը միմիայն Աստուծո թույլտվությամբ ու պաշտպանությամբ: Այսինքն՝ երբեք մենակ չեմ չարի դիմաց. տանում եմ միմիայն այն բեռը որին կարող եմ տանել: Չեմ բողոքում, ընդհակառակը ուրախանում եմ, որ կարողացել եմ չվախենալ, ու պարզապես Տիրոջը կանչելով՝ Նրա սուրբ օգնությունն ու ներկայությունը զգալ: Վստահ եմ, որ այս է իմ ապաշխարությունը, ու ինչքան համագործակցել եմ չարի հետ անցյալում, այնքան հիմա պետք է իմ « հրաժարիմքը» կրկնեմ:
Այսպես, կտեսնես, հաշտվել եմ Մեծ Պահքի հետ, բայց չթաքցնենք, որ այս Պահքը ապրելը շատ դժվար է:
Ուրեմն, օրինակիդ հետևելով, կջանամ ավելի հավատարիմ կերպով պահել Մեծ Պահքի պահանջները : Շնորհակալություն:

Սիրելի Սաթենիկ,
Ընդհանրապես, ասեմ քեզ, որ միսը չենք ուտում ո'չ ես, ու մանավանդ ո'չ աղջիկս: Նա մերժում է միսը բացարձակապես, որովհետև գիտի թե, դա նշանակում է անասուսի մորթելը:
Ես անձամբ անդրադարձել եմ, որ երբ միս եմ ճաշակում, զգայարաններիս չեմ տիրապետում այնպես, ինչպես տիրապետում եմ նրանց երբ փոքր ձևով պահք եմ պահում: Ու ջանում եմ ընդհանրապես չուտել, կամ շատ քիչ քանակով:
Զինվորականի ուժին և քաջության է հանձնված հայրենիքի պաշտպանությունը. հավանաբար նրանց պարտադիր չէ պահք պահելը: Հայ Եկեղեցին հանդուրժող է, ու ամեն մարդ հարգվում է իր հատկություններով ու պարտավորություններով: Մեծ հավանականությամբ, զինվորը զերծ է այնպիսի սննդի պահքից:

Այո, Մարիամ, զինվորի մասին ես էլ եմ այդպես կարծում: Ընդհանրապես հայերնիք պաշտպանող զինվորը որոշակի արտոնություններ ունի մեր Եկեղեցու համար, ասենք օրինակ մկրության հարցում ևս: Եվ դա արդարացի բան է:
Ասում ես միս չե՞ք ուտում: :) Բայց ի՞նչ մի սարսափելի բան կա անասունին մորթելու մեջ: Սա էլի եմ լսել ծանոթներիցս, չեմ հասկանում ինչո՞ւ են որոշ մարդիկ վատ զգում դրանից: Անասուն է, հո մարդ չէ՞, մեղա՜յ Աստծո: Իհարկե անասունի անիմաստ կոտորածի մասին չեմ ասում (այդպիսի բան անողը ինքն է անասուն >:(), այլ սովորական մորթելը, ուտելու համար:
Աստված Նոյի հետ այդքան անասուն դրեց՝ ինչի՞ համար: Պետք չէ վախենալ, սթափ պետք է նայել ամեն ինչին: Իսկ մսի օգտակարության մասին կարելի է խոսել, բայց թող Պահքը վերջանա՝ նոր: 12:)

Մի բան էլ ես ավելացնեմ Սաթենիկի ասածին. Աբրահամը (և ոչ միայն) զոհ էր մատուցում Աստծուն՝ մորթելով մի անասունի: Կամ էլ, հենց Տերը Աբրահամին մի անասուն տվեց՝ Իսահակի փոխարեն զոհաբերելու համար: Այնպես որ դուրս է պետք գալ այդ վիճկից:

Շատ ներողություն, եթե նեղացրեցի:

Quote from: Mariam on March 14, 2006, 11:13:35 AM
... առանց հաղորդվելու, կարծես փոթորիկները անպակաս են ու զգում եմ չար ուժերի ներկայությունը, մանավանդ գիշերում:

Սիրելի Մարիամ, սա ոչ թե կապված է Հաղոդություն չվերցնելու հետ, այլ՝ ուրիշ բանի հետ, իմ կարծիքով: Մոտեցիր հոգևոր հորդ և խնդրիր, որ նա աղոթքներ կարդա չարի "ներկայությունն զգալու" դեմ:  21:)

Ըստ իս, ամեն անգամ որ մեղանչում ենք, չարի ներկայությունը բույն է շինում մեր մեջ: Չկա «անմեղ», անհետևանք մեղք: Չարի այս ներկայությունը՝ կուտակած բոլոր մեղքերիս ներկայությունն է իմ հոգում: Խոստովանվում ենք, բայց իմ համոզմամբ, Աստված է սահմանում մեր ապաշխարությունը: Ու առաջին պայմանը՝ մեր գործած մեղքին գիտակից լինելն է: Երբ իմ կատարած մեղքը կարծես «անձի մը ներկայության» մըն է վերածված իմ մեջը, ես գիտեմ, թե նա «անմեղ» մի տղայական խաղ չէ եղել: Ու «փոքրիկ» մեղք չկա: Բոլորը՝ սատանայի կամքն է, թվացյալ «փոքրիկ» մեղքը մինչև մարդասպանություն: Ինձ օգտակար է զգալ մեղքի ահավոր տգեղությունը, նրան ատելու համար ու փախչելու համար նրանից:

Մտքիս եկավ Սուրբ Պետրոսի՝ Յաֆայի տեսիլքը: Երբ որ Պետրոսը դեռ ապրում էր հրեաների որենքներով՝ չուտելով որոշ բաներ  12:).
Ամեն կենդանի ստեղծւած է մարդու համար: Եւ ոչ մի վատ բան չկա միս ուտելու մեջ  ;):

Quote from: Hripsime on March 14, 2006, 10:14:21 PM
Ըստ իս, ամեն անգամ որ մեղանչում ենք, չարի ներկայությունը բույն է շինում մեր մեջ: Չկա «անմեղ», անհետևանք մեղք:

ճիշտ է, Հռիփսիմե ջան: Շատ խելոք խոսքեր են: Ապրես:

Quote from: Mariam on March 15, 2006, 09:51:55 AM
Բայց ի՞նչ անեմ՝ աղջիկս մսի համը չի սիրում, պայքարե՞մ նրա հետ, որպեսզի ուտի: Ես էլ, ճիշտն ասած, հաճույքով չեմ ուտում, ճիշտ է, մեղքենում եմ խեղճ ու անմեղ անասունին,  որ բերել են ու մորթում են, ընկերակիցների ներկայությամբ, որոնք նրանց հերթին սպասում են: Չեմ ասում՝ չուտեք, ասում եմ, ես, չեմ կարող:

     Ինչո՞ւ պայքարես, Մարիամ ջան: Եթե դստերդ դուր չի գալիս մսեղենը, ապա արտասովոր բան չկա այդտեղ: Կան մարդիկ, որ չեն սիրում կաթնեղենը, և դա չի նշանակում, որ պետք է պայքարել:
     Հարգանքներս...

Համոզված եմ նաև, որ մի փոփոխություն մտցնել մեր հոգու սովորույթների մեջ կարող է առաջացնել մեծ տառապանք:
Մի փոփոխության ենթարկել՝ Սուրբ հաղորդությանը ընկալման վերաբերող մեր հոգու սովորույթներին, կարող է մեր հոգևոր ու հոգեկան ներաշխարհին անհավասարակշռություն բերել, որը կտեվի մինչև ուրիշ՝ նոր, թերևս ավելի առողջ հավասարակշռություն հաստատվելը: Դրա համար կարիք եմ զգում ձեր աղոթքներին: Հոգուս այժմյան տկարությունը Աստուծո ու ձեր աղոթքին եմ հանձնում:

Մարիամ ջան, որևէ բան ուտելը, նույնիսկ եթե դա մսի պես լավ բանի է վերաբերվում, պարտադրելու բան չէ, որ պարտադրես կամ ոչ:
Բայց միս ուտելը ճիշտ է, գոնե իմ խորին համոզմամբ: Պահքի շրջանից բացի: Ես միս շատ եմ սիրում ու ինձ համար անպատկերացնելի է, թե ինչպես կարելի է չսիրել միսը: :) Պարզ է, որ մարդիկ ու ճաշակները տարբեր են լինում: :)

Ես կաղոթեմ քեզ համար, Մարիամ ջան:

Մարամ ջան, իմ ճշտումները ցույց տվեցին, որ ոչ մի կանոնական արգելք չկա Մեծ պահքի շրջանում հաղորդություն ստանալու, բայց պրակտիկ առումով տեսնում ենք, որ ըստ ծեսի Սբ. Պատարագը կատարվում է փակ վարագույրի ետևում՝ ի նշան պահեցողության խորհրդի։ Այսուհանդերձ, եթե ցանկանում ես հաղորդություն ստանալ, ապա բավարար է մոտենալ քահանային և խնդրել Պատարագի վերջում Հաղորդություն ստանալու։ Պատմական հենքի վրա ծեսն այնպես է ձևավորվել, որ մարդիկ Մեծ պահքի ընթացքում ավելի շեշտադրում են կատարել պահեցողության վրա և ենթադրում եմ փորձել են առավել պատրաստված դիմավորել Սբ. Հարության տոնը, ուստի Մեծ պահքի ընթացքում քիչ են հաղորդվել։ Այս երևույթը կապված չէ հաղորդության արգելքի հետ, այնպես որ կարող եք հանգիստ հոգևորականին դիմելով Պատարագի վերջում Հաղորդություն ստանալու։

Շնորհակալություն ձեր բերած լուսաբանության համար:

Մարիամ ջան, սա կարդացե՞լ ես: http://www.lusamut.net/Armenian/Library/p97haxordutinxorhurdy.htm Եթե ոչ՝ կարդա, խորհուրդ եմ տալիս:

Հարգանքներս  21:)

Պետրոս, կարդացել եմ:

Քանի հոգի՞ են պահք պահել Հայ Եկեղեցում: Դա հնարավո՞ր եղավ իրենց սեփական ուժերով զինված Հայ հավատացյալներին: Դուք պահք պահե՞լ եք:
Այս տարի, ինձ այդ բոլորովին չհաջողվեց - հակառակը պատահեց: Մտածում եմ, հիմա, որ Սուրբ Հաղորդությունը կանոնավոր կերպով է մեզ տրվում , սկսե՞մ պահք պահել:

Այս տարի ավելի լավ եմ պահել քան առաջ: Բայց ոչ օրինակելի: 6:)

Ինչքան լա՛վ է , Մեծ Պահքից հետո, ապրել բնական - նորմալ - քրիստոնեական կյանք: Սուրբ Հաղորդությունը ընդունելը արգելք չէ ապաշխարելուն ու քրիստոնեական կյանքում առաջդիմելուն: Ընդհակառակը. ամեն ինչում ստանում ենք Տիրոջ օգնությունը:
« Չվախենաք. ձեզ մենակ չեմ թողնում: Ձեզ հետ եմ ամեն օր մինչև աշխարհի վախճանը:» Ավետարաններ (հիշողությամբ)

 Սուրբ Հաղորդությունից հեռացվելը փոխում է իմ հավատը, ու ստիպված՝ դառնում եմ դեպի Հրեաների Աստված, Որին ընդհանրապես չեմ դիմում: Որովհետև Հիսուս Քրիստոսով եմ ես Աստծու ճանաչում:
Օրինակ, ինձ թվաց՝ անհեթեթություն էր մեր քահանայի քարոզը Բարեկենդանի կիրակի պատարագին: Նա առաջարկում էր, որ այդ օրը մտնենք անտխրական երջանկության մեջ, որը գոյություն ունէր Դրախտում ատամական մեղքից առաջ: Առաջարկում էր, որ ուրախ ապրենք այդ օրը: Ու ես անմխիթարելի էի, որովհետև իմ հենարանից՝ Հիսուս Քրիստոսի ներկայությունից զրկված էի:
Այդ օրը սակայն անդրադարձել եմ, թե ինչքան եմ պարտական Աստծու, ստացածս բոլոր ուրախությունների համար, որոնցից ամենեն մեծը՝ երեխաս է: Շնորհապարտ եմ եղել ստացածս կյանքի համար, որը աղավաղել էի չափազանց: Բայց իսկապես ՝անմխիթարելի էի, որովհետև այս բոլորը աշխարհական - բայց ամենեն սուրբ - ուրախությունների շարքում էր պատկանում, ու ոչ մեկը չէր կարողանում մոռացնել Հիսուս Քրիստոսից հեռացվելը:
Այս պահքը իմ հայացքի տարբեր ուղղություն է տվել: Կարծես՝ հավատի անապատի մեջ, հայացքս դարձել եմ դեպի անկատար խոստումը՝ Հրեաների Աստծուն: Ու զգացի մի անհուն ցավ, որովհետև ինձ մերժվում էր Քրիստոսը՝ Աստուծո Որդին: Միգուցե՞ իմ հավատը չափազանց կերպով է դարձած դեպի Քրիստոս: Միթէ անհրաժե՞շտ է, որ մի որոշ հավասարակշռություն պահեմ Սուրբ Երրորդության երեք - անբաժանելի - Անձերի վերաբերյալ: Հավատի այս անապատում, դարձել էի հավատացյալ մը, որը դավանում է Մի Աստված, բայց որ անմասն է Սուրբ Երրորդությունից: Կարող էիք - առանց Սուրբ Հաղորդության - ինձ դասել Հրեաների հավատացյալների շարքում: - Իսկապես, առանց հաղորդվելուս, անկարող եմ դավանել Քրիստոսին:
Միգուցե՞ Հայ Եկեղեցին առաջարկում է տարբեր լուսավորություն Սուրբ Երրորդության Խորհրդի վրա: - Մտածում եմ նաև, որ շատ մը հայ հավատացյալներ շատ քիչ անգամ են հաղորդվում տարվա մեջ:  Դա ,իմ կարծիքով մեծ ազդեցություն ունի իրենց հավատի կերտման վրա:
Միթե՞ հավատը լի կարող է լինել ու կատարյալ, առանց Սուրբ Հաղորդության բերած լուսավորություններին:
Այս հարցը ուղղում եմ մեր հոգևորականներին:

Երբ Սուրբ Հաղորդությունը ինձ չի տրվում, չեմ կորցնում իմ հավատը: Հավատում եմ ի մի Աստված, հավատում եմ Սուրբ Երրորդությանը: Բայց, որովհետև Սուրբ Երրորդությանը մի Անձի հետ՝ Հիսուս Քրիսրոսի հետ ունեցածս կենդանի կապը – որ հաստատվում է սուրբ հաղորդության շնորհիվ - խզված է, ինձ մնում է միայն դառնալ դեպի Արարիչը: Ու կորցնում եմ իմ ներքին կենդանի կապը Հիսուս Քրիստոսի հետ: Գիտակից եմ թե, ի'նչ – Ո'ւմ -  եմ կորցրել: Բայց անկարող եմ մենակս այս կենդանի կապը վերահաստատելու ու պահելու: Դա միայն շնորհվում է սուրբ հաղորդությանը պարգևով: Ու ես էլ իմ կարգին Էգիպտոսի անապատում դեգերում եմ, ու փնտրում եմ դեպի Աստված տանող միակ ճանապարհը ու միակ ճշմարտությունը, որ ինձ համար Քրիստոսն է: Կորցրել եմ իսկական կյանքի աղբյուրը որ կյանքիս իմաստն է:
Չեմ ասում, որ Հայ Եկեղեցին տարբեր ձևով է Սուրբ Երրորդության Խորհուրդը ընկալում: Միայն, շատ զգուշ պետք է լինի. որովհետև ինձ թվում է, որ այս Խորհուրդը թաքնված է ժողովրդին, ու ժողովրդի մեծամասնությունը հավատում է Աստծու, այնպես ինչպես Հրեան է հավատում: Շատ հաճախ, հոգևոր ճշմարտություններից միայն մի նոսր մասն է հասնում նրան ու թափանցում նրա կյանքից ներս: Բայց նա, «լավ» ու օրինակելի հավատացյալ է, որ սիրում է իր հոգևորականներին ու Եկեղեցուն ու բավարարվում է ճշմարտությանց այն բաժնով , որ իր տրվածն է: Ու ժողովուրդը դիմում է Արարչին ՝Աստծու ոչ լրիվ քրիստոնյա հավատով:  Մեր հավատը երբեք «լրիվ» չի կարող լինել, բայց երբ հավատացյալը նույնիսկ չի գիտակցում, թե իր հավատը մասնակի է, նա անվերջ կդեգերի ճշմարտությունից շուրջ:
Ժողովրդին կրոնական ճշմարտություններից հեռու պահելու ձգտումը նշմարելի է Հայ Եկեղեցում, զանազան պատճառաբանություններով: - Հավատի հասունության պակասը – թերատի մանկանը չի տրվում պինդ՝ չափահասի համար օգտակար կերակուր – դրանից առաջացնող կարելի վտանգներից խուսափումը, ու նաև Եկեղեցում հաստատված դասակարգային համակարգի գերիշխումը: Ճշմարտության քողը վերցվում է լրիվ կամ մասամբ, ըստ դասակարգային աստիճանին:
Շատ մը Հայ քահանաներ հավատով ու սիրով գերազանցում են բոլոր եկեղեցիների հոգևորականներին: Նրանք մեծ սիրով ու իմաստությամբ դաստիարակում են նրանց հանձնված հոգևոր հոտը: Մաղթում եմ՝ մեծ հաջողություններով պսակվեն:
Բայց ուրիշներ կան, որոնք շեշտը դնում են արտաքին դրսևորումների վրա, այնպես ինչպես հրեաներն են այդ կատարում. եկեղեցական օրենքներն ու ապաշխարությունը առանց Քրիստոսին: Ժողովրդին ուսուցանում են եկեղեցու օրենքները, ճիշտ հրեական օրենքի օրինակով, որը հոգևոր Օրենքի «նյութական, աշխարհական» երեսն է, ու անկարող է մեզ օգնել մեղքից ազատվելու համար ու Քրիստոսին մոտենալու ու ընդունելու համար: Առանց Քրիստոսի, հոգևոր կյանք գոյություն չունի: Բոլոր այս եկեղեցական օրենքները հոգևոր իմաստ են ստանում Հիսուս Քրիստոսի սիրո մեջ:
Խնդրում եմ, կարո՞ղ եք ինձ ձեր լուսաբանությունները տալ այս հարցերի շուրջ, ու նաև ասել՝ Երբ Հիսուս Քրիստոսի հետ կապը խզվում է – սուրբ հաղորդության վերաբերյալ տրված արգևքով – ես ինչպե՞ս կապը պահեմ Կենդանի Աստծու հետ, այն Աստծու հետ, որին ես ճանաչում եմ Հիսուս Քրիստոսի լույսի ներքո: Դա՞ է ապաշխարությունը, կամ ստացածս պատիժը. Աստծու հետ ունեցածս կապի խզումը, որը ինձ անհուն տառապանքի գիրկն է թողնում:

Շատ մը Հայ քահանաներին ուղղել եմ այս հարցը, ուղղափառ քրոջս միջոցով՝  նաև իր եկեղեցու քահանային, հետո՝ Փարիզի ուղղափառ աստվածաբանության ինստիտուտին՝ ապարդյուն:
Կրկնում եմ հարցս. Ե՞րբ, և ո՞ր կաթողիկոսի հրամանով, ամբողջ Հայ ժողովրդի վրա պարտադրվեց վանականության հատուկ այս դրությունը, որը սկիզբ է առնում վաղընջական Եկեղեցում մկրտության համար հաստատված կանոնից՝ քառասուն օրվա պահք պահել մինչև պատրաստվել մկրտության համար ու սուրբ Հաղորդությունը ստանալը:
Կարգը ընդանրձակվեց վանքերի մեջ, ու դարձավ ավանդույթ Սուրբ Հարության պատրաստման համար: Հետո էլ տարածվեց ամբողջ Հայ հավատացյալ համայնքի վրա - ե՞րբ և ո՞մ կողմից այս կարգը հաստատվեց  -, ու կրկնվում է ամեն տարի:
Ինձ ասել են, թե իմ հարցը կարող է թշնամանքի դրսեվորման պես ընդունվել, որ փափուկ հարց է: Դրա պատճառով է, որ ոչ մի դրական տեղեկություն չեմ ստացել Հայ Եկեղեցու կողմից:
Սակայն, եթե գիտենայք, թե ինչպիսի հետևանքներ է ունենում իմ վրա Սուրբ Հաղորդությունից զրկվելը, ու ինչքան եմ վախենում նույնիսկ Մեծ Պահքի մասին մտածելուց... կհասկանայիք, որ լիուլի անկեղծ եմ, ու համբերությամբ սպասում եմ մի պատասխանի:
Հայր Ղուկասին նկատմամբ հազար անգամ՝ անհունորեն շնորհապարտ եմ, որ իմ սիրտը բավական թեթևացրել ու հանգստացրել է իր պատասխանով ու թույլտվությամբ՝ եթե այնպիսի կործանարար ազդեցություն ունենար Սուրբ Հաղորդության դրված արգելքը, կարող էի անձնապես դիմել քահանային ու նրանից խնդրել ստանալ Սուրբ Հաղորդությունը պատարագից հետո: Այդ չեմ արել, ամաչելով այն բաժանումից, որը կգոյանար ինձ և մյուս Հայ հավատացյալների միջև, և որ այս հիանալի շնորհը կվերածեր մենաշնորհի մը, որ հակառակ է Իր Խորհրդին:

Քրիստոնյա Հայաստան հանրագիտարանը՝ «Մեծ Պահք» հոդվածում չի նշում անգամ Սուրբ Հաղորդությունից հեռացվելը Մեծ Պահքի ատեն: Նույպես, «Հաղորդություն» հոդվածում ակնարկություն չկա հավատացյալներին նրանից զրքելու մասին:
Պիտի անպայման կարդամ սրբերի ՝ Մեծ Պահքի նվիրված գրվածքները, իմանալու համար, թէ առաջին անգամ ե՞րբ է հիշվում Սուրբ Հաղորդությունից հեռացվելը, և ի՞նչ պատճառներով:

Հիմա կցանկանամ միայն լավագույն ձևով ապրել Մեծ Պահքի պատրաստման շրջանը, որպեսզի լավագույն ձևով պատրաստվեմ Սուրբ Հարության Խորհուրդը ընդունելու համար:
Ընդունել եմ հոգուս մեջ պատրաստվելու առաջնահերթ անհրաժեշտությունը: Դա՝ Տիրոջ նկատմամբ իմ բարձրագույն հարգանքի արտահայտությունն է:
Ճիշտ է՝ դժվարությունները թվում են անհաղթահարելի - որովհետև մենակ՝ առանց Տիրոջ օգնության ամեն ինչ թվում է ինձ անհնարին:
Սուրբ Հաղորդությունից զրկվելը՝  ապաշխարության խստագույն միջոցն է: Բայց ընդունեում եմ այն, իբրև պատրաստման լավագույն միջոց: Տեսնենք՝ ո՞նց կկարողանամ ապրել մոտեցող Մեծ Պահքը:
Դեռ չեմ իմացել, թե Դուք, սիրելի Ֆորումցիներդ, ո՞նց էք ապրում Մեծ Պահքի պատրաստման շրջանը:

Մարիամ ջան, ես իհարկե ամբողջ գրածները չհասցրեցի կարդալ, բայց ինչքանով հասկացա, Ձեզ խիստ մտահոգում էր Մեծ Պահոց ընթացքում հավատացյալի` Հաղորդությունից զրկված լինելը: Ասեմ, որ Մեծ Պահքի շրջանը խորհրդանշում է մարդու` Դրախտից արտաքսված  և Աստծո տեսությունից զրկված լինելը, այդ իսկ պատճառով վարագույրը փակ է մնում, և հավատացյալները չեն կարողանում հաղորդվել: Մեծ Պահքի կիրակիները խորհրդանշորեն ներկայացնում են այն հանգրվանները, որ ձգվում է դրախտային կյանքից, ապա անկումից մինչև Փրկության դռան վերստին բացվելը` Հարություն: Այս առումով կարծում եմ Ձեզ խիստ օգտակար կլինի Շնորհք արք. Գալուստյանի <<Մեծ Պահքի կիրակիների ոսկե շղթան>>:

Մոնք, կարդացել եմ արդեն: Գրքույկում երբեք ակնարկություն չկա՝ Սուրբ Հաղորդությունից զրկված լինելու մասին: Կարծես, դա, ոչ մի խնդիր չէ հառուցել հավատացյալների համար:
Կարգը եկեղեցում մուտք է գործել միջնադարո՞ւմ, այն ատեն, երբ քրիստոնեությունը արդեն կորցրել էր նախկին խանդավառությունը: Երբ հազվադեպ էին աշխարհականները հաղորդվո՞ւմ: Եթե մի ժամանակաշրջանում Հայրերը զգուշացնում էին հավատացյալներին, ու խորհուրդ տալիս, որ գոնէ Տաղավար տոներին անհրաժեշտ էր պատրաստվել ու հաղորդվել, դա փաստ է, որ այն ժամանակ - ու հիմա էլ՝ քիչ փոփոխությամբ - հայերի մեջ և ընդհանրապես՝ ուղղափառության մեջ - հակառակ սկզբնական շրջանին սոովորույթին, տարածված չէր հաճախ հաղորդվելը: Այդպիսի պայմանների տակ են գրվել Մեծ Պահքի մասին շատ մը ուսումնասիրություններ-դասավանդություններ, որոնք չեն կարողանում ինձ օգնել:
Այսօր աշխատելիս ռատիոյից լսել եմ անապատականների վկայություններ: Նրանց համար, Մեծ Պահքը տևում էր մի ամբողջ կյանք: Պահքը պահում էին տևականորեն, ու չէին գնում եկեղեցի: Երբեք քահանայից Սուրբ Հաղորդություն չէին ստանում: Բայց, ասում են, թե « Աստծու հրեշտակ մը ամեն կիրակի նրանց Սուրբ Հաղորդություն էր տալիս»: Ինձ մնում է մտածել այս խոսքի փոխաբերական իմաստի մասին: Սուրբ Հաղորդությունը անհրաժեշտ է քրիստոնյային՝ հացից ավելի: Պատրաստվել, փաստել, որ սիրում եմ Տիրոջը անհրաժեշտ հացից ավելի: Ու վստահել Աստծուն , իր սրբերին ու հրեշտակներին:
Զգում եմ, որ իմ հարցի պատասխանը գտնելու եմ անապատականների փորձառության մեջ:

QuoteՄոնք, կարդացել եմ արդեն: Գրքույկում երբեք ակնարկություն չկա՝ Սուրբ Հաղորդությունից զրկված լինելու մասին: Կարծես, դա, ոչ մի խնդիր չէ հառուցել հավատացյալների համար:

Մարիամ, գրքույկի կարդալու խորհուդս վերաբերում էր Մեծ Պահքի` մարդու անկման և ապա Փրկագործության ընթացքի խորհրդանշական պատկերին: Իսկ առաջադրած հարցերին կփորձեմ անդրադառնալ ավելի ուշ:

Այս բացատրությունները արդեն անգիր գիտեմ, բայց ոչ մի ազդեցություն չունեն վրաս: Գիտեմ, ու մարդը ընկել է, դրախտից վռնտվել է, և փրկվել է Քրիստոսով: Բացատրությունը վերջանում է «անկմամբ»: Անկումը իմ փորձառությունից անբաժան է, նրա առաջին անդրադարձն է: Սկիզբ է: Հետո Աստծու խնամակալությունը պարգևել է մեզ Փրկիչը:
Երբ Սուրբ Հաղորդությունը մերժվում է ինձ, գտնվում եմ նորից նախկին վիճակում՝ անկման մեջ:
Ամեն տարի պիտի նո՞ր ապրեմ անկումս, որպեսզի արժանանամ Հարության լույսին:

QuoteԱմեն տարի պիտի նո՞ր ապրեմ անկումս, որպեսզի արժանանամ Հարության լույսին:

Իսկ երբևէ չեք անդրադարձել, որ մենք ամեն ակնթարթ իսկ կարող ենք վերապրել այդ ամենը?

 Մտածում էի՝ Սուրբ Հաղորդության բացակայությունն է մեջս առաջացնում ապրածս խոր անկումը Մեծ Պահքի ընթացքին:
Երևի, հակառակ բանն է պատահում. իմ անմաքրությունն է անմիջապես մակերես բարձրանում, ու ակնհայտ է դառնում - գոնե իմ աչքին:

Առաջին անգամ է՝ ընդունում եմ Մեծ Պահքի պատրաստման երկար ժամանակահատվատի անհրաժեշտությունը:
Ընդունում եմ այդ ՝  հոգևոր ուրախությամբ:
Ընդունում եմ, որովհետև գիտակից եմ կատարածս սխալներից գոնե շատերին:
Ուրեմն՝ ուրախությամբ եմ պահքը հարգում, հուսալով, թե նրա միջոցով, կկարողանամ ձերբազատվել մի քանի վատ սովորույթներից, անհասկացողություններից  և բթամտությունից:
Առաջին անգամ հասկացել եմ Պահքի ընձեռած հիանալի «շանսը»՝ պարգևը՝ մեզ  բախտավորեցնող հնարավորությունը:

Թող չնեղանան բոլոր անոնք, որոնք ինձ այս ուղղությամբ են հորդոդել հենց սկզբից, երբ սկսել եմ հոգևպես ապրել Պահքն ու զգացել Կաթոլիկ ու Հայ Առաքելական եկեղեցիների խոր ու էական տարբերությունը՝ Սուրբ Հաղորդության և ապաշխարության նկատմամբ:
Մոլախոտերը արմասախիլ անելն ու նոր սերմը աճեցնելը բազմաթիվ տարիների համբերության ու կրկնվող հորդողների արդյունքն է:
Սեմանողի ու հնձողի ուրախությունը նույնքան մեծ պետք է լինեն:

Իսկ ինչ է նշանակում հոգեպես ապրել պահքը? Ինչ-որ մի բան մարդու մեջ փոխվում է, թե ոչ? Թե մարդու մեջ նույնակերպ շարունակվում է չարությունը, նախանձը, չարախոսությունը? Պահքը փոխում է մարդուն, որոշ չափերով ձերբազատելով նրան իր հիմնական մեղքերից? Գալիս է այս գիտակցությունը? Իսկ եթե մարդ շարունակում է նույն տեմպերով`տեղին տալիս նախանձը, չարախոսությունը և այլ? Ուրեմ չի նշանակում, որ նա դեռ չի հասկանում պահքը հոգեպես?