Կենացներ

[Mariam]

Ռուսական ավանդույթ չէ՞, որ հետո արևելքցի Հայերդ ընդունել էք, ու մասամբ , բայց մակերեսայնորեն , ընդունվեց սփյուռքում: Այն սփյուռքահայերի կողմից, որոնք այցելում են Հայաստան, ու այդ ավանդույթը սովորել են Հայաստանում:

[Satenik]

Մարիամ, ես հաստատ չգիտեմ, հետևաբար չեմ պնդում, բայց կարող եմ ասել իմ ինտուիտիվ կարծիքը կենացների մասին:
Կենացն հայկական բան է, բայց այդ ավանդույթի տգեղ ձևափոխումները օտարամուտ են: Ես սիրում եմ կենաց ասելու ավանույթը, որովհետև այն ա) ունի դաստիարակիչ նշանակություն, բ) դրական լիցքերի հաղորդում մթնոլորտ, գ) սեղանի շուրջ որոշակի կարգ ու կանոն պահելու ձև է:
Չեմ սիրում, եթե ա) այն վերածվում է հարբեցողության, այ դա ամենևին էլ հայեցի չէ, ու բացի ռուսականից նաև ևրոպական վայրի ձևերից է, բ) կրում է ձևական կամ փառամոլական էժան բնույթ:
Հայեցի կենաց վարելու մշակույթը ինձ միշտ հիացրել է: Բայց եթե հայեցի է իրոք:

[Mariam]

Սաթենիկ, կլինի՞, որ երբեմն «կենացը» նմանվի օրհնանքի մը: 

[Satenik]

Մարիամ , կլինի, ինչո՞ւ ոչ, և շատ դեպքերում այդպես էլ կա: ՈՒղղակի, քանի որ մարդիկ տարբեր են, իրենց մտավոր և հոգևոր զարգացումով, հետաքրքրություններով, արժեքային համակարգերով, ուստի իրենց օրհնանքներն էլ (կենացները) այս չափանիշներով տարբերվում են: Տարբեր մարդկանց արժեքային համակարգերն ունեն ընդհանրություններ ևս, որոնք միավորում են, բայց կան, և չեն կարող չլինել,  տարբերություններ: Հավանաբար սա է պատճառը, որ մի տեղ սեղանի շուրջ կենացներ լսելիս մենք մեզ զգում ենք հարստացած կամ օրհնված, իսկ մեկ այլ տեղ տարակուսում ենք և կարծում թե կրկես ենք եկել:

Ինձ թվում է մենք հիմնական թեմայից հեռանում ենք:

[Abegha]

Կենացները կարծում եմ պետք չէ վերագրել ռուսական սովորությանը, բայց և ինձ թվում է, որ հայերը առաջ չեն ունեցել երկարաճառ կենացներ և բարեմաղթանքներ հնչեցնելու սովորություն։ Սա հատկապես տեսանելի է սփյուռքահայերից, որովհետև նրանք իրոք շատ սակավախոս են բաժակ բարձրացնելուց՝ հակառակ որ սփյուռքահայ հոգևորականները միշտ է արևելահայերից ավելի հյութեղ են խոսել։ Այս հարցում արևելահայերին հաճախ են մեղադրում ճռճռան խոսքեր ասելու, բայց՝ ոչ գործելու մեջ։
Այնուամենայնիվ արևելահայերի մոտ թամադա ասվածը, հետո կենացներ հնչեցնելու հերթականությունը մի ամբողջ արարողության է վերածվել, որ կարծեմ այսօրվա մեր երիտասարդությանը ձանձրացնում է, երբ մեծերի հետ սեղան են նստում։
Անձնապես ինձ համար հայկական սեղանները սարսափելի հոգնեցնում են։ Այս հարցում ավանդապահ չեմ և կնախընտրեմ թեյի կամ սուրճի սեղան, մտերիմների հետ, մեկ ժամ հաճելի զրույց, միրգ, թխվածքներ և մի գավաթ գինի կամ որևէ խմիչք՝ կենաց ասելու համար։ Ավելին ինձ համար = է գլխացավի։
Ինձ թվում է, որ կենացն ավելի շուտ բարեմաղթանք է, քան թե՝ օրհնանք։

[Mariam]

Հայր սուրբ, երկու օր առաջ գնացել ենք բարեկամների տունը: Զարմացել եմ. կենացները սկսվում էին « Թող Աստված ...», իսկ սեղանակիս մը եզրակացնում էր... «Ամե'ն» բառով:
Բայց և այնպես, կնախաընտրեի աղոթքը առանց հողու:

[Abegha]

«Կենաց» բառը «կյանք» բառի սեռական հոլովն է, գրաբարից է, որ նշանակում է «կյանքի համար»։ Մեկի համար կենաց ասել նշանակում է իր կյանքի արևշատության համար բարեմաղթանքներ ասել։
Մարիամ ջան, կարծում եմ քեզ համար օրհնանքն այլ իմաստ ունի, դու երևի աղոթք ես հասկանում, բայց էստեղ աղոթք չէ, այլ՝ բարեմաղթանք։
Սովետմիությունից հետո մարդիկ վերադառնալով իրենց քրիստոնեական արմատներին, այո, երբեմն իրենց հավատի արտահայտության ձևերից մեկն օգտագործում են նաև այս պարագայում, այսինքն՝ «ամեն» ասելով հաստատելով կենաց ասողի ասածները։ «Ամեն» նշանակում է՝ թող լինի։
Հայերի մոտ քրիստոնեական նման արտահայտություններ, հնուց մնացած, շատ կան. օրինակ երբ ասում են՝ շնորհավոր լինի, շատերը չեն հասկանում ասվածի բուն իմաստը, որ նշանակում է՝ շնորհներով թող լինի, այլ իրենց համար պարզապես շնորհավորանք է։
Հայերը արևելյան, ադաթներով ժողովուրդ են։ Եթե այսքանը հասկանանք, ապա պարզ կդառնա, որ չենք կարող մարդկանց ստիպել առանց խմիչքի կենաց ասել։ Թեև եթե մարդիկ չափը գիտնան, ապա խմիչքից սարսափելու հարց չկա։ Ինքս, օրինակ, մի գավաթ գարեջուր կամ գինի, մեծ հաճույքով խմում եմ։