ԱԹՈՌՆԵՐՈՒ ԿԱԶՄՈՒԹԻՒՆԸ (61)

Այդ ձեռնադրութիւն ընդունելու պարագային ոմանք ուզած են այնպիսի իմաստ մը տալ, իբր թէ անով Հայաստան Կեսարիոյ աթոռին ենթարկեալ վիճակ մը եղած ըլլայ (ԳԷԼ. 41)։ Սակայն ոչ մի նշան եւ ոչ մի փաստ հնար չէ գտնել այդ մեկնութիւնը հաստատելու, եւ պատմութեան ընթացքն ալ երբեք այդ...

ԳՐԻԳՈՐԻ ՁԵՌՆԱԴՐՈՒԹԻՒՆԸ (60)

Բայց այս վիճակը չէր կրնար յարատեւել։ Եկեղեցական պաշտօնէութիւնն ու նուիրապետութիւնը անհրաժեշտ են քրիստոնէական կեանքինհամար, եւ Տրդատ ալ պէտք զգաց թէ հովուապետ մը ունենալու են, եւ եկեղեցական պաշտօնէութեան մը կազմակերպելու են, որովհետեւ ինքզինքը քրիստոնեայ կարծող...

ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆՆԵՐՈՒ ԲԱՑԱԿԱՅՈՒԹԻՒՆԸ (59)

Մտադրութեան արժանի եւ նորօրինակ պարագաներու ներքեւ կատարուած եղելութիւն մըն է քրիստոնէութեան Հայաստանի մէջ տարածուիլը։ Պատմութիւնը բնաւ եկեղեցական պաշտոնէի մը ներկայութիւնը չի յիշատակէր, այլ միայն աշխարհական մը եւ թագաւոր մըն են որ ձեռք ձեռքի տուած, եւ բուռն աշխոյժով...

ՄԵՀԵԱՆՆԵՐՈՒ ՔԱՆԴՈԻԻԼԸ (58)

Երբոր այդ վկայարանները կը շինուէին, միւս կողմէն Գրիգոր ու Տրդատ քրիստոնէութեան տարածուելուն կը հետապնդէին։ Տրդատ իր թագաւորական իշխանութեամբ իբր արքունիքին եւ երկրին պաշտօնական կրօնքը կը հռչակէր, հեթանոս կռապաշտութեան խափանուիլը կը հրամայէր, որպէսզի քանդուին ու...

ՎԿԱՅԱՐԱՆՆԵՐՈՒՆ ՇԻՆՈՒԹԻՒՆԸ (57)

Վիրապէն ելնելէն մինչեւ տեսիլքը անցնող 66 օրերը կրնան համեմատուիլ Առաջաւորէ մինչեւ Զատիկ անցնող 10 շաբաթներու միջոցին։ Անոր լրանալուն Գրիգոր կը սկսի եկեղեցական պէտքերու հոգացողութեան։ Առաջին գործը պէտք էր ըլլար մեծ սիւնի տեղը մայր-տաճարը կանգնել, բայց զայն կը յետաձգէ...

ՏԵՍԻԼՔԻ ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒԹԻՒՆԸ (56)

Լուսաւորիչի տեսիլքը երկրորդ մաս մըն ալ ունի, ինչպէս ինքն պատմած է։ Նա տեսաւ որ ընդարձակ դաշտը լեցուն էր միասիւն սեղաններով, որոնց իւրաքանչիւրին վրայ մի մի խաչ կայր։ Գետ մը կ’անցնէր դաշտին մէջէն, որուն մէկ կողմէն կու գային սեւ այծեր, եւ գետը անցնելով ճերմակ ոչխարներ կը...